آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

آران نیوز- ایرانیان به واسطه رشته جنگها و خیانت هایی که از سوی همسایه شمالی خود  بالاخص در تاریخ معاصر به چشم دیده اند هیچ گاه دلخوشی از روسیه نداشته اند. لیکن فی الحال چرخ روزگار این دشمن قدیمی را به متحدی راهبردی تبدیل کرده است. از آن جهت که در معادلات سیاسی منطقه ای و بعضا فرا منطقه ای و نیز از نظر اقتصادی منافع مشترک زیادی در بین دو کشور وجود دارد؛ اما در سایه این روابط راهبردی باید نکاتی را در نظر داشت که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
گرفتاری  و چالشهای ایجاد شده بر سر بحران اوکراین که در نتیجه ماجراجویی قدرت های بزرگ از جمله روسیه به و جود آمده، باری دیگر شرق اروپا را به نماد و عرصه بروز و ظهور جنگ سرد بدل کرده که البته برای روسها بی هزینه نبوده است. تحریم های یکجانبه از سوی آمریکا و اتحادیه ی اروپا، فشارهای سیاسی و توطئه نفتی همه و همه دست به دست هم داده اند تا روبل روسی با کاهش شدید و بی سابقه ی ارزش خود در برابر دلار اقتصاد روسیه را به ورطه ای خطرناک سوق دهد. عوامل و تمهیدات بکار گرفته شده از سوی غربی ها در واقع واکنشی به نقش فعال روسیه در معادلات منطقه ای و فرا منطقه ایست که از دید غربی ها نامطلوب و مخرب توصیف میشود اما نقطه عطف و بعد قابل توجه ماجرا این است که مجموعه ی اقدامات مذکور اعم از فشارهای سیاسی و اقتصادی به شکل مشابهی در خصوص ایران نیز از پیش تر به اجرا در آمده و این یکی از مهمترین فاکتورها و مؤلفه هایی است که روابط دو کشور را در شرایط فعلی مهم و راهبردی ساخته است.
با این وجود روسیه که تا پیش از این و در تاریخ معاصر همواره در ضربه زدن و خیانت به ایران نقشی آزار دهنده داشته امروز نیز علی رغم اشتراکاتی که می تواند روابط دو کشور را راهبردی جلوه دهد، به هیچ وجه دوستی مطمئن و متحدی قابل اتکال محسوب نمی شود چرا که با توجه به خوی باج خواهانه ای که دارد به شکل غیر مستقیم ایران را تهدید به ایفای نقش مخرب در مذاکرات هسته ای می کند(1) هر چند می توان این اقدام روسیه را راهبردی، در جهت مقابله با تهدیدات آمریکا دانست(2) لیکن این دست اقدامات نامطلوب و دو پهلو در کنار اظهارات قابل تأمل و عجیب یکی از مقامات وزرات دفاع روسیه در هفته های اخیر، مبنی بر اینکه در صورتی که واشنگتن، کی اف را بیش از پیش تقویت و تسلیح کند ما نیز ایران را به جنگ با عربستان ترغیب و تشویق خواهیم کرد(3) در عین حال که کلامی بر خلاف عرف دیپلماتیک و بیجا در این عرصه است(4) اما حاکی از عدم صداقت مسکو و تمایل کرملین به بازی با کارت ایران در برابر آمریکا و مخالفان غربی خود است؛ اما در همین راستا ایران نیز ظرفیت اتخاذ متقابل این راهبرد را دارد و نگارنده بر این باور است که فرصت های ایران برای بازی با کارت روسیه، متنوع تر نیز هست.
ایران می تواند با استفاده از شکاف و اختلافات عمیق موجود میان روسیه و غرب از نقش موثر روسیه به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد در وتوی قطعنامه های ضد انقلاب یمن و حوثی ها که از نظر ایدئولوژیک بسیار نزدیک به جمهوری اسلامی و نیز به دنبال استقلال و عزت کشورشان و مقابله با سیطره ی آمریکا و برخی کشورهای یاغی، ثروتمند و تروریست پرور منطقه بر میهن خویش هستند سود برده و استفاده کند؛ نگارنده معتقد است که یکی از محور های مطروحه در پیامی که از سوی علی اکبر ولایتی به عنوان فرستاده ویژه رئیس جمهور به پوتین تسلیم شد همین مسئله بوده.
همچنین بسیاری از کارشناسان معتقدند بحران اوکراین که منجر به تشدید اختلافات میان مسکو و بروکسل شده؛ جایگاه ایران در مذاکرات هسته ای و دیگر رویارویی های این کشور با غرب را تقویت کرده است؛ چرا که تهران پتانسیل خود، به عنوان یک صادر کننده ی بزرگ گاز را به کشور های اروپایی و دولت اوباما یادآور می شود.(5)
همچنین تهران می تواند از موقعیت موجود و تنش های میان مسکو- واشنگتن در پیگیری قرار داد تحویل سامانه S 300 که با فشار امریکایی ها به روسیه تا به امروز عملی نشده، استفاده کرده و آن را به نتیجه برساند.
استفاده از فرصت های اقتصادی و تجاری موجود در روسیه نیز از دیگر گزینه های مطلوب پیش رو برای "بازی با کارت روسیه" از سوی ایران است.
رونق بخش کشاورزی از طریق صدور محصولات زراعیه ایرانی به روسیه را نیز به لیست فرصتهای پیش روی تهران اضافه کنید؛ با توجه به اینکه روسیه از ماه اوت سال گذشته در پاسخ به تحریم های غرب و آمریکا، واردات مواد غذایی و محصولات کشاورزی از کشورهای تحریم کننده خود را منع کرد؛ فرصتی کم نظیر و بازاری پر رونق، پیش روی بخش کشاورزی ایران است تا سهم خود در بازار وارادات 4.1میلیارد دلاری محصولات کشاورزی روسیه افزایش داده و تثبیت کند.
البته استفاده از مجموع فرصتهای مذکور که می تواند در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی و دفاعی منافع مهم و قابل توجهی را برای کشور در پی داشته باشد نیازمند عزم جدی مسئولان سیاسی، اقتصادی و نظامی کشور می باشد که امید است به طور جدی مورد توجه و در دستور کار قرار گیرد.

نویسنده : محمد صالح بیگی

----------------------------------------------

پانوشت ها:

1-بیانیه وزارت خارجه روسیه مورخ 30 دسامبر 2014
2-http://www.businessinsider.com/russia-iran-shift-ukraine-sanctions-obama-putin-crimea- 2014-3
3- http://www.themoscowtimes.com/article/ 515654 .html
4-http://www.tabnak.ir/fa/news/ 474671/
5-ر.ک به گزارش Guardian مورخ 11/5/2014
-----------------------------------------------------------------------------
تذکر: انتشار مطالب دیگر رسانه ها از سوی خبرگزاری آران به معنای صحت و تایید محتوای آنها نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود. در ضمن شما می توانید اخبار و مطالب وزین خود را که تا کنون در هیچ رسانه‌ای منتشر نشده است از طریق بخش "تماس با ما" برای ما ارسال نمایید تا در صورت دارا بودن مولفه‌های لازم، در بخش ویژه منتشر گردد.