سرویس ترکیه/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس ترکیه : عكس‌العمل‌ها و مواضع تركیه از زمان درگیری‌هاى غزه علیرغم روابط تجارى عالى باعث تعجب اسراییل شده است. در چندین دهه‌اى كه از تاسیس اسرائیل مى‌گذرد، استراتژى ما «گریز از مركز» بوده است. این استراتژى در واقع نتیجه وضعیت ژئو پلوتیك منطقه است كه كشورهاى عربى با ادعاى محو اسرائیل سر تا سر منطقه را احاطه نموده‌اند.
این محاصره در یك لایه نبوده؛ بلكه در چند دایره ما را محاصره كرده‌اند. در همسایگى ما مصر، اردن، سوریه و لبنان قرار دارند. در لایه دوم كشورهاى عراق، عربستان، لیبى و كشورهاى شمال آفریقا و كشورهاى خلیج فارس قرار دارند. این وضعیت است كه اسرائیل را به فكر انداخت كه روابط مستحكمى با كشورهایى در خارج از این لایه‌ها ایجاد كند. بدین جهت از همان ابتدا، اسرائیل روابط نظامى، اقتصادى و دیپلماتیكى با تركیه و ایران ایجاد كرد.
در طى این سى سال كه از تاسیس اسراییل مى‌گذرد، استراتژى «گریز از مركز» ویژگی‌هاى خوب خود را نشان داد و توانست در پس دیوار روابط سرد، گرم‌ترین روابط را با انكارا و تهران ایجاد كند. در آن سال‌ها مقامات امنیتى اسرائیل همكارى امنیتى بسیار نزدیكى با مقامات ایرانى داشتند. این روابط شامل همه مسائل امنیتى و همه مسائل نظامى می‌شد. در آن زمان اسرائیل بیشترین مقادیر سوخت خود را از ایران و از طریق بندر ایلات تامین مى كرد و فراموش نكنیم كه در آن زمان مصر، تنگه خود را بسته بود كه یكى از علل از سر گیرى جنگ بود. در آن زمان استراتژى گریز از مركز باعث شده بود اسرائیل بتواند از این محاصره رها شود و نقش ترمزى را براى كینه‌جوئى‌هاى كشورهاى عربى ایفا كرد.
اما این استراتژى از سال 1979 با انقلاب اسلامى در ایران متزلزل شد و همه روابط گرمى كه در این سى سال بین ایران و اسرائیل تنیده شده بود تقریبا یك شبه از بین رفت. در مقابل روابط ما با تركیه بهتر شد. این روابط خوب، فراتر از تعداد پروازهایى است كه توریست‌هاى اسرائیلى را به تركیه منتقل مى‌كرد. همچنین فراتر از آموزش‌هاى نظامى مشترك است، ولى در مقابل امروز نیز این روابط گرم با تركیه به خطر افتاده است.
حزب عدالت و رشد به رهبرى رجب طیب اردوگان كه نخست‌وزیرى تركیه را نیز برعهده دارد، انتقادهاى بسیار تندى را از اسرائیل آغاز كرده است كه به دنبال عملیات ارتش اسرائیل در لبنان و غزه شاهد آن بودیم و در همان وقت ترکیه به صورت محرمانه و نیمه محرمانه روابط خود را با ایران و گروه‌هاى اسلامى دیگر مستحكم كرده است. بر اساس نظرسنجى‌هاى اخیر، میزان سامى‌ستیزى در میان مردم تركیه حتى از كشورهاى عربى نیز بیشتر شده است. على رغم همكاری‌هاى نظامى بین تركیه و اسرائیل و على رغم آمادگى تركیه براى میانجیگرى بین اسرائیل و سوریه، اسرائیل نباید به این روابط بیش از حد اعتماد نماید و خواستار تداوم آن باشد.
فروپاشى روابط بین اسرائیل و ایران و رو به ضعف نهادن روابط بین اسرائیل و تركیه، این اندیشه را تقویت نموده است كه باید استراتژى خود را تغییر بدهیم و وقت آن رسیده است كه استراتژى گریز از مركز را كنار بگذاریم و در عوض به جاى آن به كشورهاى مركزی یعنى كشورهاى عربى همسایه توجه بیشترى از خود نشان دهیم.
در سالى كه انقلاب اسلامى ایران روى داد، معاهده صلح و سازشى بین اسرائیل و مصر باعث شد كشورى كه بیشترین تاثیر را بر اسرائیل مى‌گذارد به یك كشورى با سیاست‌هاى بى‌طرف سرد تبدیل شود و على رغم انتقادات شدیدى كه به مصر در آن زمان روا داشت، ولى سیاست‌هاى كنونى مصر به یك رویه عملى در بین كشورهاى عربى تبدیل شد و اكنون كشورهاى عربى بجاى اینكه به فكر محو اسرائیل باشند، در واقع به فكر نحوه سازش و صلح با اسرائیل هستند.
هم‌زمان با تغییر سیاست‌هاى این كشورهاى عربى ما شاهد بودیم كه نقاط مشتركى در منافع ملى ما و این كشورها بوجود آمد و همه ما خواهان مقابله با ایران و اسلام تندرو هستیم. شاید هنوز كمى زود باشد كه سیاست ترجیح اطراف بر مركز را به خاك بسپاریم و بجاى آن سیاست ترجیح كشورهاى مركز را بر كشورهاى دورتر، محور كار خود بسازیم. اما در عین حال اسرائیل باید تلاش كند روابط مستحكمى بین ارتش خود و ارتش برخى كشورهاى عربى ایجاد كند. این امر از طریق ایجاد روابط اقتصادى ممكن است كه به دنبال آن بازگشائى دفتر حافظ منافع اسرائیل در پایتخت این كشورها، قدم بعدى خواهد بود.
از لحاظ سیاسى، تصمیم‌گیرندگان و تعیین‌كنندگان سیاست‌هاى كلان اسرائیل باید به دنبال نقاط مشتركى بین سیاست‌هاى خود و طرح صلح عربستان باشند و بدین وسیله حمایت همه جانبه كشورهاى عربى را براى هر صلحى بین اسرائیل و فلسطین دنبال كنند. همچنین باید به دنبال راهى براى افزایش نقش مصر و كشورهاى عربى دیگر در تلاش‌هاى انجام گرفته براى تضعیف حماس در غزه باشند و باید اردن را در بهبود اوضاع امنیتى كرانه باخترى یارى داد. آنچه كه براى اسرائیل مهم می‌نماید این است كه اسرائیل باید از خود انعطاف‌پذیرى و هوشمندى كافى نشان بدهد تا بتواند با تغییرات ژئو پلتیكى در منطقه مقابله كرده و از آن به نفع خود بهره ببرد.
پایان پیام.