آران نیوز/سرویس گزارش/ترکیه:مردم تركیه امروز یكشنبه به پای صندوق‌های رای رفتند تا نمایندگان خود در بیست و سومین دوره قانونگذاری در مجلس و دولت آینده این كشور را تعیین كنند.
به گزارش آران نیوز به نقل از خبرگزاری ایرنا ، انتخابات در ساعت هفت بامداد در مناطق شرقی و هشت بامداد در مناطق مركزی و غربی تركیه شروع شد و در ساعت ۱۷به وقت محلی به پایان رسید.
بررسی‌های خبرنگار ایرنا از اخبار خبرگزاری تركیه حاكیست به جز در چند مورد، حادثه امنیتی مهمی كه بتواند اخلالی در امر رای‌گیری ایجاد كند، بروز نكرد.
مشاهدات عینی خبرنگاران ایرنا از چند صندوق رای‌گیری در آنكارا نیز حاكیست شهروندان آنكارایی در آرامش بر سر صندوق‌های رای‌گیری آماده شده و آرای خود را به صندوق‌ها ریختند.
تركیه دارای ۸۱استان است و به جز استانهای استانبول، آنكارا و ازمیر كه به ترتیب به سه، دو و دو حوزه تقسیم شده‌اند، هر استان این كشور یك حوزه رای‌گیری به شمار می‌رود.
صندوق‌ها در تركیه عموما در مدارس گذاشته شده است و بر اساس نظام انتخاباتی خاص، هر كس باید در شهر و محله اقامت دایمی آرای خود را به صندوق بریزد.
در هر مدرسه شمار زیادی صندوق اخذ رای قرار داده شده تا هر رای‌دهنده كه قبلا از طریق واحدی به نام "مختارلیك" یا به اصطلاح "معتمد محل"، حوزه و صندوقی را كه باید رای خود را در آن بریزد، مشخص شده، بدون معطلی و و ایستادن در صف، بر سر صندوق تعیین شده خود حاضر شده و رای خود را به صندوق می‌ریزد.
برای سهولت رای دادن و تامین امنیت بیشتر انتخابات، عموما در یك یا چند مدرسه هر محله متناسب با شمار رای‌دهندگان ، صندوق گذشته شده است.
گزارش خبرنگاران ایرنا از چند مدرسه مركز اخذ رای حاكی است كه در هر یك از این مدارس حداقل ۲۰صندوق در اتاق‌های مختلف مدرسه قرار داده شده بود.
در نتیجه به رغم این كه دادن رای اجباری است و تقریبا تا بیش از ۹۰در صد واجدین شرایط رای دادن در انتخابات شركت می‌كنند، ازدحامی در سر صندوق‌های رای به وجود نمی‌آید و روند انتخابات در آرامش كامل طی می‌شود.
یك رای‌دهنده به خبرنگار ایرنا گفت: "ما خوشحالیم كه در محیط امن و در آرامش به نمایندگان مورد نظر رای می‌دهیم."
او گفت: "هر چند كه ما رای خود را حال و هوای جشنواره‌ای به صندوق می‌ریزیم كه نشانه‌ای از رشد فرهنگ سیاسی در تركیه است، ولی امیدواریم مانند گذشته نمایندگان منتخب ما خواسته‌های ما را فراموش نكنند." یك خانم رای‌دهنده نیز كه متوجه شد ما ایرانی هستیم، ضمن دعای خیر برای حصول نتیجه مثبت از این انتخابات به نفع مردم تركیه پرسید: "انتخابات شما كی برگزار می‌شود؟"
نكته جالب توجه این كه در مدارسی كه در آنها رای‌گیری می‌شد، آفیش و پلاكاردی كه نشان‌دهنده وجود صندوق‌های رای در آنها باشد، آویزان نشده است و این هم شاید بر می‌گردد به مقدماتی كه شورای عالی انتخابات تركیه بر اساس قانون در این كشور فراهم آورده و رای‌دهندگان را ملزم كرده كه در تاریخ مشخصی در پیش از انتخابات، با ثبت نام در صندوقی كه می‌خواهند آرایشان را بریزند، محل رای دادن خود را مشخص سازند.
بر اساس این قانون، "مختارهای محلات" از یك هفته پیش از انتخبات كارت انتخابات هر یك از ساكنان آن محله را با ذكر آدرس مركز اخذ رای و شمراه صندوق، با پست در منزل ساكنان محله تحویل می‌دهد.
مختارهای محلات همچنین فهرست اسامی همه واجدین شرایط رای دادن محله خود تهیه كرده و در مركز اخذ رای نصب می‌كنند تا كسانی كه به هر دلیلی كارت انتخابات خود را دریافت نكرده‌اند، بتوانند از طریق این فهرست، صندوقی را كه باید رای خود را بریزند، به سهولت پیدا كنند.
افزون بر این نكته‌ای كه جلب توجه می‌كرد، آرامش و سكوت خاص در كوچه و خیابان‌های شهر است.
به گفته كارشناسان سیاسی و ناظران آگاه در آنكارا دوره كمپین تبلیغاتی در تركیه كه به لحاظ تصمیم ناگهانی برای برگزاری انتخابات زود هنگام تعیین شد، كمتر از دو ماه و حتی می‌شود گفت با توجه به برگزاری میتنگ‌های تبلیغاتی كه از شاخص‌های مهم كمپین‌های تبلیغاتی در تركیه است، حدود ۴۰ روز به طول انجامید.
این كارشناسان می‌گویند هر چند در این دوره كه بیشترین میتنگها را با ۵۵میتنگ در استانهای مختلف تركیه، حزب حاكم "عدالت و توسعه (آك)" با حضور اردوغان تشكیل داد، شاهد مشاجره‌های لفظی و تاكیتك‌های شدیدی در مبارزات تبلیغاتی بین رهبران احزاب بودیم، ولی این مشاجرات بازتابی منفی در بین اقشار مختلف مردم به شكلی كه موجب بروز درگیری‌هایی بین طرفداران احزاب شود، نداشت.
این در حالی است كه در بسیاری از رسانه‌های خارجی به نوعی هدف دار سعی می‌شد از قطبی شدن جامعه تركیه سخن به میان آورده شود، یا از تعمیق اختلافات بین اقشاری كه آنها را طرفدار لائیسم یا اسلامگرا می‌خواندند، سخن گفته شود.
البته چنین فضایی هم سعی شد در ماجرای برپایی میتینگ‌هایی با عنوان "حراست از جمهوری لائیك تركیه" ایجاد شود كه به گفته ناظران آگاه، با هشیاری مسئولان و خود مردم كه به اعتقادات ملی و مذهبی خود پایبند هستند، خنثی شد و اصولا شاید به همین دلیل هم است كه امروز شاهد برگزاری انتخابات در شرایط امن در سطح تركیه بودیم.
به هر روی كارشناسان این وضعیت آرامش و مشاركت نسبتا قابل توجه مردم در انتخابات را به تجربه نسبتا دیرینه شهروندان تركیه‌ای در این زمینه ربط می - دهند.
اصولا در تاریخ جمهوریت تركیه هر گاه روند امور سیاسی به انسداد رسیده، مراجعه به آرای عمومی و برگزاری انتخابات زودهنگام، روشی برای برون رفت از بن بست سیاسی بوده است.
انتخاباتی كه امروز برگزار شد، شانزدهمین انتخابات عمومی است كه از بعد از سال ۱۹۴۶میلادی یعنی زمانی كه تركیه به نظام چند حزبی گذر كرد، برگزار می‌شود.
در انتخابات امروز ۱۴حزب سیاسی شركت داشت و البته نزدیك به ۷۰۰نفر نیز نامزد منفرد بودند.
بیشترین تعداد شركت احزاب در انتخابات ۱۹۹۹میلادی بود كه در آن ۲۰ حزب سیاسی شركت داشت.
این كه نتیجه انتخابات امروز چه خواهد شد باید منتظر شمارش آرا و اعلام نتایج آن از ساعت ۲۱به بعد امشب بود. ولی تا آن ساعت نگاهی به گذشته نتایج انتخابات تركیه در دوران چند حزبی برای ارائه تحلیلی از نتایج انتخابات امروز می‌تواند موثر باشد.
در انتخابات عمومی ۱۹۴۶كه بلافاصله بعداز جنگ جهانی دوم برگزار شد، و حزب دمكرات و جمهوریخواه خلق شركت داشتند.
در سال ۱۹۵۰سه حزب و در اولین انتخابات بعداز كودتای مشهور ۱۱سپتامبر ۱۹۸۰كه در سال ۱۹۸۳برگزار شد نیز به دلیل منحل شدن بسیاری از احزاب سیاسی فقط سه حزب شركت داشتند.
از سال ۱۹۵۰به بعد بیشترین رای را با ۵۷/۶۱در صد حزب دمكرات به رهبری "عدنان مندرس" نخست وزیر اعدام شده تركیه در انتخابات عمومی ۱۹۵۴به دست آورد.
در آن انتخابات حزب جمهوریخواه خلق كه به حزب آتاترك اشتهار دارد، ۲۸/۷۵در صد آرا را به دست آورد.
بعد از حزب منحله دمكرات، حزب مام میهن به رهبری تورگوت اوزال رییس فقید جمهوری تركیه بیشتر رای را در انتخابات سال ۱۹۸۳به دست آورد:
۴۵/۱در صد آرا.
البته در سال ۱۹۸۷آرای حزب مام میهن به ۳۶/۳در صد افت كرد. ولی این حزب باز هم به تنهایی به قدرت رسید.
در دهه ۹۰توام با فروپاشی بلوك شرق و تحولات مهم جهانی، تركیه نیز دچار تزلزل‌هایی شد و دوران دولت‌های ائتلافی در تركیه دوباره شروع شد كه البته بی‌ثباتی‌هایی هم به دنبال داشت.
در سال ۱۹۹۱دمیرل دوباره به صحنه سیاسی تركیه باز گشت و قدرت را به دست گرفت و با حزب سوسیال جمهوری به رهبری اردال اینونو ائتلاف كرد.
در انتخابات سال ۱۹۹۵میلادی حزب اسلامگرای رفاه بطور غیرمترقبه‌ای با ۲۱/۴در صد بیشترین رای را آورد و با حزب راه راست به رهبری خانم تانسو چیللر ائتلاف كرد.
این دولت در پی حادثه‌ای به نام ۲۸فوریه ۱۹۹۸میلادی با مداخله نیروهای خارج از حاكمیت سقوط كرد و تركیه در سال ۱۹۹۹میلادی دوباره به صندوق مراجعه كرد.
در این انتخابات نیز بطور غیرمترقبه‌ای بلند اجویت نخست وزیر فقید تركیه به صحنه سیاسی بر گشت و حزب دمكرات چپ وی با ۲۲/۱۹در صد، بیشترین آرا را به خود اختصاص داد و با احزاب مام میهن و حركت ملی دولت ائتلافی تشكیل داد.
سال ۲۰۰۲میلادی دوباره مردم تركیه بعد از مواجه شدن با شدیدترین بحران اقتصادی تاریخ خود به پای صندوق‌های رای رفتند به حزب "عدالت و توسعه" كه فقط ۱۵ماه از تاسیس آن می‌گذشت چنان رایی داد كه انتظار می‌رود آغازی دوباره برای روی كار آمدن دولت‌های تك حزبی در این كشور شود.
در آن انتخابات حزب آك ۳۴/۲۸در صد آرا را به خود اختصاص داد.
حزب جمهوریخواه خلق ۱۹/۳۹در صد، حزب راه راست ۹/۵۴در صد، حزب حركت ملی ۸/۳۶در صد، حزب جوان ۷/۲۵در صد، حزب دمكراسی خلق ۶/۲۲در صد، حزب مام میهن ۵/۱۳در صد و سایر احزاب ۹/۹۱در صد آرای مردم را كسب كردند.
این نتایج چنان زلزله‌ای در صحنه سیاسی تركیه به وجود آورد كه رهبران احزاب بدور مانده از مجلس یكی پس از دیگری از سیاست كنار كشیدند.
حزب آك تنها حزبی بود كه بعد از انتخابات ۱۹۸۷میلادی در تركیه به تنهایی به قدرت می‌رسید.
نتایج امشب نیز نشان خواهد داد آیا این روند در تركیه ادامه خواهد داشت یا تركیه دوباره وارد دوران چند حزبی خواهد شد.
البته نتایج بسیاری از نظرسنجی‌ها از آن حكایت دارد كه حزب آك دوباره با كسب حد نصاب لازم از كرسی‌های مجلس كه ۲۷۶كرسی از ۵۵۰كرسی مجلس است به تنهایی دولت جدید را تشكیل خواهد داد.
انتهای پیام.