سرویس آذربایجان /خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان :
نادر حقیقی
در روز عاشورا دهها هزار تن از مردم باکو و شهرها و روستاهای اطراف به سوی زیارتگاه بی بی رحیمه سرازیر شدند . نیروهای پلیس در مسیرها و جاده های منتهی به « نارداران » با لباس شخصی و لباس فرم مستقر شده بودند ، نتوانستند مانع از حرکت انبوه مردم به سوی زیارتگاه شوند . چرا که هر اتفاق کوچکی میتوانست خشم مهارناپذیر مردم را برانگیزد . دهها هزارتن از مردم در صحن بزرگ زیارتگاه تجمع کرده و به عزاداری برای حضرت سیدالشهدا « علیه السلام » و انصار وفادارش پرداختند . پرچمهای مزین به نام مبارک سیدالشهدا ع و ابالفضل العباس ع در هر سو برافراشته بود و ترجیع بند نوحه خوانیهای و عزاداریهای مردم شعار « حسین ، حسین شعاریمیز / شهادت افتخاریمیز » بود .
علیرغم تلاشهای گسترده دولت باکو برای پیشگیری از شکوفایی مذهب در میان مردم شیعه جمهوری آذربایجان ، روز به روز مردم این منطقه بیشتر به اصالت و هویت شیعی خود پی میبرند و تلاش میکنند هویت شیعی خود را که پس از جدایی این منطقه از ایران ( عهدنامه های ننگین گلستان و ترکمانچای ) و بخصوص در دوره حاکمیت کمونیستها آسیبهای زیادی دیده است ، تحکیم و تثبیت کنند .
عاشورا ، آیینه و علم هویت شیعه است ، اسلام راستین با عاشورا زنده شده و حیات دیگری یافته است. واقعه خونین عاشورا که با حماسه بی همتای حسین بن علی « علیه السلام » و انصار بی بدیل آن حضرت حدود 1370 سال پیش رقم خورد، حیات و گسترش تشیع را تضمین کرده است . طی بیش از هزار سال تلاش و تکاپوی حکومتهای ستمگر برای مقابله با عاشورا به جایی نرسیده است . حکومتهای ستمگر یک به یک در گذر تاریخ به زوال و اضمحلال دچار شده اند اما عاشورا همچنان زنده و پایدار است . پرچمهای ظالمان سرنگون شد اما پرچم عاشورا همچنان در اهتزاز است . این پرچم نماد شکست ناپذیری تشیع است . خیزش شیعیان در عصر حاضر انقلاب اسلامی را رقم زد و با توجه به اینکه این انقلاب ریشه در عاشورا دارد ، تلاشهای جهان غرب و ابرقدرتهایی چون آمریکا و انگلیس و عوامل منطقه ای آنها ، حکومتهای ارتجاعی و وهابی و سلفی عربی ، گروههای تروریستی و جنگ تحمیلی نتوانست حکومت متکی بر عاشورا را در ایران مغلوب کند . جنبش بیداری شیعیان امروز مرزهای کشورها را درنوردیده است . حضور گسترده شیعیان در مهمترین مناطق جهان و در نقاط استراتژیک و پیرامون منابع انرژی ( خلیج فارس ، یمن ، عربستان سعودی ، لبنان ، عراق و ... )غارتگران جهانی را به تلاش و تکاپوی گسترده ای برای مقابله با عاشورا و شیعیان واداشته است .
در جغرافیای مذهبی جهان اسلام، جمهوری آذربایجان بخشی از سرزمین تشیع است. این منطقه در پی جنگهای طولانی مدت روسیه با ایران و انعقاد عهدنامههای سیاه گلستان و تركمانچای اشغال و از خاك ایران جدا شده است. منطقة جمهوری آذربایجان از صدها سال بیش یكی از كانونهای فعال تشیع بوده و در تاریخ علم و ادب شیعه نام بزرگان این دیار میدرخشد. مردم این منطقه همواره از حامیان حكومتهای شیعی بودهاند و از این روست كه شاه اسماعیل صفوی (بنیانگذار دولت وحدت ملی شیعه در ایران)، پس از قیام در اردبیل، به شمال ارس و ولایت شروان رهسپار میشود و در این دیار دشمنان شیعه را سركوب میكند...
شیعیان قفقاز جنوبی كه اغلب آنها در جمهوری آذربایجان مجتمع هستند، پس از اشغال سرزمینهای قفقازی ایران توسط روسیه، تحت ستمهای شدید حكومت مسكو قرار گرفتند وتلاش گستردهای از سوی حكومت مسكو برای مبارزه با تشیع و فرهنگ ایرانی در سرزمینهای قفقازی تحت اشغال انجام شد. حكومت مسكو كوشید تا فرهنگ مسیحیت، فساد اخلاقی و اجتماعی را در جامعة مسلمانان قفقاز جنوبی گسترش دهد و از سوی دیگر با ایجاد و تقویت یك جریان روشنفكری وابسته به دربار مسكو (افرادی مانند سرهنگ آخوندوف) و انتشار نشریاتی مانند «ملانصرالدین» ، دین اسلام و روحانیت را مخالف پیشرفت معرفی كرده و باورهای دینی مردم را تضعیف كند.
پس از روی كار آمدن حكومت كمونیستی در روسیه، مبارزه با دین و مذهب به شكل آشكار و رسمی آغاز شد كه نتیجة آن، اعدام و بازداشت و تبعید هزاران تن از فعالان دینی، جمعآوری و سوزانده شدن صدها هزار جلد كتاب، بسته شدن مساجد و تبدیل آنها به موزه و مراكز رقص و موسیقی ، و ممنوعیت عزاداری برای حضرت سیدالشهداء(ع) در ایام محرم بود. پس از فروپاشی شوروی، علیرغم اینكه مردم جمهوری آذربایجان هفتاد سال از تعالیم دینی محروم بودند، همانند تشنگانی كه پس از سالها به آب رسیده باشند، با شور و اشتیاق به بازگشایی و تعمیر مساجد واحیای آیینهای مذهبی بخصوص در ایام محرم پرداختند. در سراسر ایران شمالی، كلاسهای آموزش قرآن در مساجد برقرار شد و شیعیان فعال، حوزههای علمیه را در شهرهای مختلف (باكو، نخجوان، گنجه، سالیان و ...) تأسیس كردند.
شیعیان مظلومی كه هفتاد سال پشت پرده‌های آهنین قرار داشتند و توسط دیكتاتورهایی مانند استالین، و کارگزاران کمونیسم در باکو مانند میرجعفرباقراف و جانشینان وی از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی یعنی آزادی مسافرت، از سفر به خارج از كشور و زیارت قبور نورانی ائمة اطهار(ع) محروم بودند، دسته دسته به سوی ایران و زیارت مرقد مطهر امام رضا (ع) روانه شدند... اما بعد از روی كار آمدن حیدرعلی‌اف در باكو كه سابقاً از سران حزب كمونیست شوروی بود، دوباره دستگاه دولتی باکو به مبارزه با اسلام و تشیع پرداخت. حوزههای علمیه شیعه در جمهوری آذربایجان تعطیل شد. فعالان اسلامی تحت تعقیب قرار گرفتند. جوانانی كه به قصد تحصیل علوم دینی رهسپار ایران میشدند، با فشارهای جدّی و اتهامات سنگین مواجه شدند، سران حزب اسلامی و فعالان اسلامگرا دستگیر و به زندانهای طولانی محكوم گردیدند و حتی انجام عزاداری برای حضرت سیدالشهدا (ع) در انظار عمومی ممنوع شد... طی سالهای گذشته، ایام محرم و عاشورا به مشكلی برای حكومت باكو تبدیل شده است. در این ایام بخصوص در روز عاشورا، مردم ایران شمالی كه اكثریت مطلق آنها را شیعیان تشكیل میدهند، مانند سایر شیعیان جهان به عزاداری میپردازند. اما رژیم باكو با اقدامات مختلف مانع از عزاداری مردم میشود. امسال نیز رژیم باكو تدابیر متعددی را برای پیشگیری از برپایی آیینهای عزاداری و تجلی فرهنگ عاشورا به كار بست . از مدتها پیش طرح تخریب و تعطیلی مساجد و ممنوعیت پخش اذان در دستور کار دولت باکو قرار گرفت .سال گذشته محدودیتهای اعمال شده از سوی حكومت به گونهای بود كه گروهی از فعالان اسلامی نشست اعتراضآمیزی را برگزار كرده و از خبرنگاران و مطبوعات خواستند كه صدای مظلومیت آنها را به گوش جهان برسانند. حاضران در این نشست، اقدامات پلیس باكو را در شهرهای گنجه، سومقاییت و باكو برای پیشگیری از انجام عزاداری را افشا كردند.
ایلقار ابراهیم زاده (ابراهیم اوغلی) روحانی مشهور در باكو كه مركزی را با عنوان «مركز دفاع از آزادی اعتقادات دینی» تأسیس كرده است، گفت: جمعی از مردم گنجه توسط پلیس با هدف ممانعت از برگزاری مراسم عزاداری بازداشت و تحت فشار قرار گرفتند.
ایلقار ابراهیم زاده به افشای گوشهای دیگر از اقدامات ضد شیعی رژیم باكو پرداخت و اظهار داشت: پلیس در سراسر كشور به رستورانها و سالنهای غذاخوری دستور داده كه از ارایة خدمات برای كسانی كه احسان میدهند، و از پذیرفتن دستههای عزاداری خودداری كنند.
«نامیق باباخان» رهبر تشكیل اجتماعی بیرلیك (وحدت) گفت: در شهرهای مختلف بخصوص در شهر گنجه، پلیس فشارهای مستمری را بر مؤمنان وارد میكند تا آیینهای عزاداری شهدای كربلا برگزار نشود...
در این نشست كه برخی دیگر از رهبران تشكلهای اجتماعی نیز حضور داشتند، همگان اظهار میداشتند كه حكومت باكو، همان روشهای حكومت كمونیستی را در مبارزه با دین و تشیع به كار میبندد، علاوه بر اقدامات یاد شده ، شبكه‌های تلویزیونی باكو حتی در روز عاشورا نیز به پخش فیلمهای مبتذل و موسیقی ادامه میدهند. در روز عاشورا ادارات دولتی باز است و رژیم میكوشد تا از تعطیلی بازارها و مراكز خصوصی نیز جلوگیری كند...
البته گفتنی است كه طی سالهای اخیر، رژیم به ترفندی جدید دست زده است و آن پخش برنامه‌ای غم‌انگیز و نیم ساعته در روز عاشورا از طریق یكی از شبكه‌های تلویزیونی است!
علیرغم تلاشهای رژیم باكو، آیینهای عزاداری هر سال رو به گسترش است. سال گذشته در باكو مسجد «تازهپیر» ، مسجد كبود «گؤی مسجید» «مسجد مشهدی داداش» ، «مسجد حاج سلطانعلی» و «مسجد نارداران» مملو از جمعیت عزادار بود. در این مساجد عزاداران به سینهزنی و زنجیرزنی و نوحهسرایی پرداختند و با فریادهای «لبیك حسین (ع)» ، «حسین وای...» دلبستگی خود را به امام حسین (ع) ابراز داشتند. در این میان صدها تن از جوانان و نوجوانان با بستن پیشانی بندهای سبز و سیاه جلوهای دیگر از عشق به امام حسین (ع) را به نمایش گذاشته بودند. مردم در حركتی آشكار علیه رژیم باكو، مغازهها و بازارها را تعطیل كرده و به سوی مساجد به حركت درآمده بودند. مساجد سرشار از جمیعت بود و هزاران تن از مردم پیرامون مساجد تجمع كرده بودند. در نخجوان، گنجه، سومقاییت، لنكران و دیگر شهرها نیز وضعیتی مشابه حاكم بود و مردم در مساجد تجمع كرده بودند. در این حال، هزاران تن از نیروهای امنیتی و پلیس دولت باكو در خیابانها و پیرامون مساجد در لباس شخصی و رسمی پراكنده شده بودند. پلیس میكوشید تا از هر گونه رویارویی با مردم پرهیز كند، زیرا به خوبی مشخص بود كه هر گونه درگیری با مردم و یا تلاش پلیس برای ممانعت از عزاداری میتوانست به اعتراض سراسری و خونین منجر شود ...
امسال دولت باکو در آستانه محرم باز هم به جمع آوری کتابهای مذهبی دست زد و از سوی دیگر ورود اقلام مورد استفاده در عزاداریها مانند زنجیر ، پرچم و ... را به کشور ممنوع کرد. رییس کمیته دولتی نظارت بر امور دینی در سخنانی احمقانه اعلام کرد که سینه زنی و عزاداری و زنجیر زنی با آداب تمدن منافات دارد ؟! وی این سخنان را در حالی اعلام کرد که شبکه تلویزیونی دولتی و غیر دولتی باکو فیلمهای مستهجن و ضد اخلاقی را پخش میکنند و بنا به اعلام مقامات باکو ، دانش آموزان محجبه از حضور در مدارس محروم هستند و علاوه بر این هیچ زنی در این کشور مسلمان نشین حق ندارد با حجاب در محل کار حاضر شود و پخش صدای اذان از مساجد نیز ممنوع بوده و اموزش قرآن نیز در مدارس و مساجد ممنوع است . به عبارت دیگر از نگاه دولت باکو ، پر شدن هتلهای باکو از فاحشه ها ، فعالیت قمارخانه ها ، پخش فیلمهای مستهجن و ضد اخلاق و خانواده از شبکه های تلویزیونی ، ایجاد زندان مخفی امریکا در باکو ، اعزام سربازان ارتش باکو به افغانستان برای مشارکت در کشتار مردم افغانستان و ممنوعیت آموزش علوم دینی با « آداب تمدن ؟» مغایر نیست ، اما عزاداری برای خاندان پیامبر اسلام و خواندن اشعار مذهبی در این مراسمها با « آداب تمدن ! » مغایرت دارد !
دولت باکو امسال به خاطر سال نو مسیحی پنج روز تعطیل اعلام کرد . در حالی که تاکنون همین دولت از تعطبل اعلام کردن روز عاشورا خودداری کرده است . اعلام پنج روز تعطیل به مناسبت سال نو مسیحیان توسط دولت باکو ، و از سویی تلاش برای مقابله با عزاداری در روز عاشورا مردم این کشور را به شدت آزرده خاطر کرد و احساسات عمومی را برانگیخت . علی رغم تلاشهای گسترده مقامات باکو برای مقابله با عاشورا ، امسال عاشورا در جمهوری آذربایجان بخصو در باکو با شکوه بی سابقه ای برگزار شد . به گزارش منابع مستقل ، بعد از فروپاشی شوروی تاکنون ، حضور امسال مردم در روز عاشورا بی سابقه بوده است . در روز عاشورا دهها هزار تن از مردم باکو و شهرها و روستاهای اطراف به سوی زیارتگاه بی بی رحیمه سرازیر شدند . نیروهای پلیس در مسیرها و جاده های منتهی به « نارداران » با لباس شخصی و لباس فرم مستقر شده بودند ، نتوانستند مانع از حرکت انبوه مردم به سوی زیارتگاه شوند . چرا که هر اتفاق کوچکی میتوانست خشم مهارناپذیر مردم را برانگیزد . دهها هزارتن از مردم در صحن بزرگ زیارتگاه تجمع کرده و به عزاداری برای حضرت سیدالشهدا « علیه السلام » و انصار وفادارش پرداختند . پرچمهای مزین به نام مبارک سیدالشهدا ع و ابالفضل العباس ع در هر سو برافراشته بود و ترجیع بند نوحه خوانیهای و عزاداریهای مردم شعار « حسین ، حسین شعاریمیز / شهادت افتخاریمیز » بود .
خبرنگاران خارجی مستقر در باکو در حاشیه مراسم بزرگ عاشورا حضور یافته و به تهیه خبر و فیلم مشغول بودند . آنها با تعجب و شگفتی مشغول تماشای دهها هزار مردم سوگواری بودند که به یاد شهدای کربلا میگریستند ... یک خبرنگار خارجی در گفتگو با عاکف حمید اف تحلیلگر سیاسی در باکو گفت : « من قبلا در ایران بوده ام ، من فکر میکردم فقط در ایران و عراق در روز عاشورا این صحنه ها به وجود می آید ، اما حالا میبینم که اشتباه کرده ام . هنگامی که به باکو اعزام می شدم ، مسوولان من گفتند ، جمهوری اذربایجان کشوری غیر مذهبی است ، اما من به چشم خود شاهد بروز احساسات و تفکر مذهبی مردم بودم . عاشورا روز ی است که همه شیعیان جهان را متحد ساخته است . »
در آخر این سؤال برای هر شیعه مطرح میشود كه: «چرا رژیم باكو تلاش میكند تا با عاشورا و عاشوراییان مقابله كند؟ چرا روز عاشورا در ایران شمالی به صورت رسمی تعطیل نمی‌شود؟ چرا كتابهای درسی رژیم باكو بخصوص كتابهای مربوط به تاریخ و ادبیات، از اراجیف رنگارنگ دربارة نژادپرستی و پان‌آذریسم و شوونیسم و معرفی چهره‌های ضددین مانند حیدرعلی‌اف پر است، اما در این كتابها حتی یك سطر دربارة عاشورا و امام حسین (ع) درج نمی‌شود؟...»
برای پاسخ به این سؤال بایستی دید كه پیام عاشورا چیست؟
پیام عاشورا، چیزی جز مبارزه با ظلم و ترجیح دادن مرگ سرخ بر زندگی ننگین نیست... حكومتی كه با عاشورا مقابله میكند، از این پیام میهراسد.