سرویس آذربایجان/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان :
علی آقاجانی:بهسبب كنار قرار دادن ایران سرنوشت این طرح زیر سوال قرار دارد
مناسبات با ایرانهمسایه كه ما با آن دارای بزرگترین مرز خشكی و مشتركات زبانی ، دینی ، فرهنگی ،معیشتی و غیره می‌باشیم، همیشه بر پایه اصل دوستی توسعه یافته است. هم در روزهایخوش و هم در روزهای تلخ ما تكیه گاه یكدیگر بوده ایم.
تمامی اینها خواسته معنویمناسبات ما هستند.
پس سوال این است كه اكنون مناسبات اقتصادی ـ سیاسی ما در چه سطحیاست؟ ببینیم كه آیا دولتهای ما به قدر كافی از مبادله كالا و یا توسعه همكاری دربخش كشاورزی حمایت می‌كنند؟ تلاش كردیم با آقای علی آقاجانی مشاور اقتصادی سفارتایران در آذربایجان برای این سوالها جوابی بیابیم. سخن در آن است كه چرا هنوز سطحمناسبات اقتصادی ـ تجاری ایران كمتر از یك میلیارد دلار در سال است.
پس ازاستقلال آذربایجان مناسبات اقتصادی ـ سیاسی ایران و آذربایجان بیش از پیش تقویتیافت. اگر شفاف سخن بگویم ، بایت گفت كه هنوز هم در مسیر توسعه روابط دو كشور برخیموانع وجود دارد. اما هم اینك اراده روسای جمهوری و سایر مقامات دو كشور بر آن استكه این موانع از میان برداشته شود. قابل ذكر است كه برخی زمینه‌های همكاریهایاستراتژیم در مناسبات ایران و آذربایجان عبارتند از ، تامین مالی برخی طرحها درآذربایجان، ساخت راه ، ترانزیت انرژی ، تقویت بازارچه‌های مرزی و همكاریهایاستانهای هم مرز، ساخت پل میان ایران و آذربایجان در آستارا ، تولید نفت،گاز ومحصولات پتروشیمی و ترانزیت آن به بازارهای جهانی از طریق اراضی ایران،انتقال نفتو گاز از طریق زیرآب ، شیلات ، حمل و نقل و چندین زمینه دیگر.
همچنین ما درزمینه تامین انرژی مورد نیاز نخجوان و ایجاد تسهیل در رفت و آمد ساكنان نخجوانكارهای بسیار بزرگی انجام داده ایم. علاوه بر اینها ایران و آذربایجان در چارچوبسازمانهای بین‌المللی همچون اكو ، تراسكا و راهگذر شمال ـ جنوب روابط گسترده‌یی باهم دارند.
سوال:با این همه در مقایسه با 10 سال قبل ، كالاهای ایرانی دربازار آذربایجان كمتر مشاهده می‌شود. دلیل آن چیست؟
جواب:با شما موافق هستم. در سالهای اخیر سطح مادی روابط تجارت ما مقداری پایین آمده است. بطوری كه اگر قبلاسطح گردش تجاری میان ما به 700 میلیون دلار در سال می‌رسید، اكنون این مقدار به 600میلیون دلار رسیده است. با این همه تجارت مرزی میان دو كشور وجود دارد كه بطورتقریبی به 40 میلیون دلار در سال می‌رسد. اما ما تلاش می‌كنیم با توسعه مناسبات اینارقام را ارتقا دهیم. چطور می‌شود كه به لحاظ سطح مناسبات تجاری با آذربایجانكشورهای دوری همچون ایتالیا و اسراییل در ردیفهای اول قرار می‌گیرند؟ بدین ترتیب كهایتالیا در رتبه اول ، امریكا در رتبه دوم ، تركیه در رتبه سوم و اسراییل نیز دررتبه چهارم هستند . لذا این مساله ما را مجبور به تعمق می‌كند. لذا سعی می‌كنیم سطحهمكاریهای اقتصادی را به یك میلیارد دلار برسانیم و در 5 سال آینده نیز این مقداررا تا 2 میلیارد دلار ارتقا دهیم.
س: چه چیزی مانع ما می‌شود كه نمی‌توانیممناسبات تجاری با ایران را ارتقا دهیم؟
ج : برخی مشكلات وجود دارد كه حل آنهاضروری است. به عنوان مثال مسایل موجود در نقاط عبور و مرور مرزی باید حل شود، پلعبور پیاده شهروندان نامناسب است و این مشكل در منطقه آستارا بارزتر است. دوم اینكهاحداث خط راه آهن ایران ـ آذربایجان لازم است. این اقدام برای رساندن كالا به خلیجفارس ضروری است. برای انجام این مهم باید از آذربایجان تا رشت 175 كیلومتر خط آهناحداث شود. 7 كیلومتر از این مقدار در آذربایجان و الباقی سهم ایران است. محض اطلاعباید بگویم كه ایران هم اینك اجرای این طرح را آغاز كرده است. در نشست مشترككارشناسان ایران ، روسیه و آذربایجان در تهران این موضوع مورد مذاكره قرار گرفتهاست. نشست كمیسیون مشترك اقتصادی دو كشور نیز هر از گاهی برگزار می‌گردد و باورداریم كه مناسبات میان كشورهای ما به سطح مناسبات با دیگر كشورها ارتقا خواهد یافت. آقای الهام علی‌اف رییس جمهوری آذربایجان نیز سرمایه گذاری آزاد كارفرمایان ایرانیدر تمامی مناطق آذربایجان را كاملا تضمین نموده است. اما مساله دیگری نیز وجود داردو آن این است كه آذربایجان مانند تركیه همگرایی با غرب را در پیش گرفته است و اینمطابق با استراتژی آن است. در اینجا كیفیت بالای كالاهای اروپایی در نظر گرفتهمی‌شود. اما در ایران نیز كالاهایی تولید می‌شود كه مطابق با فناوریهای مدرن است... علاوه بر اینها در راستای توسعه روابط باید رژیم روادید لغو گردد.
س:قابل ذكراست كه ایران بطور یك جانبه برای شهروندان آذربایجان روادید را لغو كرده است. اینكار چه خدمتی می‌تواند به توسعه روابط بكند؟
ج : سطح مبادلات تجاری افزایش خواهدیافت ، رفت و آمد افراد آسان خواهد شد و غیره. وقتی كه روادید لازم نباشد ، سفرمتقابل كارفرمایان افزایش خواهد یافت و بدین ترتیب تعداد قراردادهای منعقده نیزافزایش می‌یابد.
س: ایران می تواند در زمینه كشاورزی و مواد غذایی نقشی مهم دربازار آذربایجان ایفا كند. اما این را مشاهده نمی‌كنیم. به نظر شما دلیل آنچیست؟
ج: ما نمی‌گوییم كه همه مشكلات از جانب آذربایجان است. بلكه كارفرمایانایران نیز در این مساله مقصر هستند. بسیاری از آنها معتقدند كه تولید همین محصولاتدر ایران و صدور آن به خارج برای آنها به صرفه تر است. این برخوردی اشتباه است. ماضمن گفتگو با شركت های ایرانی سعی می‌كنیم آنها را متقاعد نماییم كه در آذربایجانبازار بسیار بزرگی وجود دارد. در عین حال تلاش می‌كنیم محصولاتی كه به آذربایجانصادر می‌شود با كیفیت باشد. لذا برداشتن این عادت از میان می‌تواند نتایجی مثبتداشته باشد. لازم به ذكر است كه گاهاً در مورد كالاهای ایرانی توطئه‌های سیاسی نیزانجام می‌شود. به عنوان مثال گفته می‌شد كه بخاریهای گازی ایران خطرآفرین هستند. اما پس از آنكه با ارگانهای دولتی مربوطه مذاكره صورت گرفت، حرف و حدیثها تمام شد. در سال گذشته در استان اردبیل بیش از مقدار مورد نیاز مردم سیب زمینی تولید شد و ماخواستیم كه سیب زمینی مازاد را به آذربایجان صادر كنیم. اما موفق به این كار نشدیم. علاوه بر این ایران در تولید برنج دارای تجربیات بزرگی است. كارفرمایان مامی‌توانند برای توسعه این بخش به آذربایجان كمك نمایند. مصرف برنج در ایران نیزافزایش یافته است. حتی به رغم واردات مقادیری معین برنج از خارج كارفرمایان مامی‌توانند طبق توافقهایی كه به صرفه باشد این محصول را وارد بازار آذربایجاننمایند.
س: ایران در اوایل به بخشهای آستارا و لنكران آذربایجان گاز صادرمی‌كرد . آیا این روند اكنون نیز ادامه دارد؟
ج : تعداد جمعیت ایران به سرعت درحال افزایش است و لذا نیاز به گاز طبیعی نیز رشد می‌یابد. تصور كنید كه نیاز كلاتحادیه اروپا به گاز طبیعی نزدیك به نیم میلیارد متر مكعب در سال است. این در حالیاست كه مصرف گاز طبیعی جمعیت 70 میلیونی ایران نیز تقریبا به همین اندازه است. بههمین سبب نیز صدور گاز ایران به بخشهای آستارا و لنكران آذربایجان متوقف شده است. با این حال از آذربایجان گاز طبیعی را وارد كرده و به همان مقدار گاز به نخجوانصادر می‌كند. محض اطلاع باید بگویم هم اكنون ما 500 میلیون متر مكعب گاز ازآذربایجان خریداری می‌كنیم. اما در نظر داریم در آینده این رقم را به 5 میلیارد مترمكعب برسانیم.
س: سطح مناسبات با نخجوان چگونه است؟
ج : در سطح بسیار عالیاست... اتوبوسهای مسیر باكو ـ نخجوان با استفاده از اراضی ایران حمل مسافر می‌كنندو دولت ما طبق قراردادها نیازهای ضروری این منطقه را تامین می‌كند. در كل عدم اشغالنخجوان از سوی ارمنستان و تامین امنیت آن برای ما بسیار اهمیت دارد.
س: ایراندر صدد است از طریق آذربایجان به خط سراسری برق روسیه متصل شود. این روند چگونه پیشمی‌رود
ج : ما سالانه 300 میلیارد مگاوات انرژی برق به آذربایجان فروخته ایم ودر نظر داریم این رقم را در آینده به 700 میلیارد مگاوات ارتقا دهیم. همچنین قصدفروش انرژی برق به روسیه ، عراق و تركیه را در برنامه داریم. با این كشورهامذاكراتی انجام می‌شود و اطمینان دارم كه این مذاكرات نتیجه‌یی مثبت خواهدداشت.
س: در این اواخر منوچهر متكی وزیر خارجه ایران بیان داشت كه بدون حضورایران تحقق طرح نابوكو ممكن نخواهد بود. در این مورد چه می‌گویید؟
ج : نابوكوطرحی مشكل دار است و باور نمی‌كنم كه به زودی تحقق بیابد. اول این كه بودجه لازمبرای اجرای آن یافت نمی‌شود، دوم اینكه برای پر كردن این خط لوله باید گاز پیداكرد. آذربایجان نمی‌تواند به تنهایی گاز مورد نیاز این خط لوله را تامین كند و بایدمنابع دیگر پیدا كرد. لذا استفاده از گاز ایران و حتی گاز عراق برای این منظورثمربخش خواهد بود. زیرا تركمنستان و قزاقستان كه به عنوان منابع تامین كننده گازاین خط لوله در نظر گفته شده بودند ، اكنون با چین وارد معامله كرده اند. به رغماینها با دادن ماهیت سیاسی به این طرح ، ایران را كنار می‌گذارند و در نتیجه سرنوشتطرح نابوكو را زیر سوال قرار می‌دهند.
س: گفتنی است كه تركمنستان به سوی چین رویآورده است، در مقابل نیز برای پر كردن نابوكو به ایران احتیاج است...
ج : همانطور كه قبلاً گفتم ، بدون گاز ایران و حتی عراق طرح نابوكو تحقق نخواهدیافت.
س: چرا كارفرمایان ایران در اجرای طرحهای بزرگ در آذربایجان مشاركتنمی‌كنند؟ اگر مشاركت داشته باشند هم در سطح شركتهای امریكایی و اروپایینیست...
ج : ما طرحهای بسیاری داریم كه 80 درصد آنها طی كنسرسیوم قرار داد قرنكه در سال 1994 امضا شد اجرا گردید. ما 10 درصد از سهام فاز یك بستر شاه دنیز را دراختیار داریم. ما آمادگی سرمایه گذاری برای بهره‌برداری از فاز دوم بستر شاه دنیزرا داریم. همانطور كه قبلاً گفتم ما قصد خریداری 5 میلیارد متر مكعب گاز ازآذربایجان را داریم. این یك طرح بسیار بزرگ است. ایران همچنین طرحهایی را در چارچوبكمكهای توسعه‌یی دارد كه ارزش آنها بین یك تا دو میلیون دلار است.
پایان پیام.