سرویس آذربایجان/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان : استراتژی اسرائیل در توسعه روابط باآذربایجان را می توان در قالب سیاست های کلی رژیم اسرائیل تعریف کرد. در بیان سادهاین سیاست می توان نظر بن گورین، اولین رئیس جمهور اسرائیل را مطرح کرد. وی معتقدبود که سیاست خارجی اسرائیل متکی بر کشورهای غیرپیرامونی و غیرعرب است و اسرائیل به جهت اینکه در محاصره کشورهای عرب متخاصم قرار دارد، امکان توسعه سیاست پیرامونی راندارد. در نتیجه این کشور جهت خلاصی از این محاصره در دهه 50 یک اتحادیه با کشورهای مسلمان غیرعرب منطقه مانند ترکیه، ایران و اتیوپی تشکیل داد و روابط با این کشورهارا گسترش داد تا یک خاورمیانه غیرعرب به وجود آید و به این وسیله اتفاق و یکدستی کشورهای مسلمان منطقه از بین رفت و اسرائیل نیازهای خود را تامین نمود.
این اتحادیه با پیروزی انقلاب ایران در سال 1979 به شکست انجامید. در قالب همین اتحادیه بود که رژیم شاه تا سال 1979 یکی از تامین کنندگان عمده نفت اسرائیل محسوب می شد،اما با پیروزی انقلاب اسلامی این امر متوقف شد. اسرائیل، کشورهای مشترک المنافع بهخصوص آذربایجان را جایگزین مناسبی برای ایران دانست و در همین راستا توسعه نفوذ خودرا در این کشورها بسط داد و از ابزارها و شیوه های متنوع برای رسیدن به این اهداف ا ستفاده کرد.
اسرائیل با توجه به نزدیكی آذربایجان به ایران نگاهی استراتژیك به توسعه حوزه نفوذ خود در جمهوری آذربایجان داشته و این امر را با برنامه ای دقیق و فارغ از تبلیغات در حال پیشبرد دارد. این در شرایطی است كه روند فزاینده گسترش حضور رژیم صهیونیستی در گستره های اجتماعی اقتصادی تجاری سیاسی و امنیتی آذربایجان رفته رفته ابعاد جدیدی می یابد.
یكی از اهدافی كه به طور جدی در دستور كار رژیم صهیونیستی در ارتباط با جمهوری آذربایجان قرار گرفته است اقدام به «لابی سازی» است كه در این فرآیند مراحل زیر در حال اجراست:
1 ـ سازماندهی یهودیان داخل جمهوری آذربایجان
2 ـ متشكل كردن یهودیان آذری الاصل مهاجرت كرده به سرزمین های اشغالی
3 ـ ایجاد پیوند میان آنها و به تبع آن تشكیل سازمانی بزرگ تر
طی تلاش های یك ساله گذشته این رژیم موفق گردیده تا یهودیان آذری مهاجر به سرزمین های اشغالی را در قالب «مجمع جهانی اسرائیل ـ آذربایجان» ساماندهی كرده و زمینه عملیاتی یك سلسله اقدامات و برنامه های دیگر در آذربایجان را فراهم سازد.
بازیگران اصلی در ایجاد لابی
این ایده از «جابن یودا آبراموف» نماینده یهودی پارلمان آذربایجان مبنی بر «ایجاد همكاری میان جمعیت های آذربایجانی ترك با جمعیت های یهودی» و با حمایت كمیته دولتی امور آذربایجانی های دنیا مطرح گردید. ناظم ابراهیم اف در این رابطه ضمن اشاره به تعلق این ایده به آبراموف در این باره اعلام داشت: ما نسبت به پیشنهاد یودا آبراموف رئیس گروه دوستی پارلمانی آذربایجان ـ اسرائیل مبنی بر ایجاد همكاری میان جمعیت های آذربایجانی با جمعیت های یهودی نیز نظر مثبتی داریم و امیدوارم این ایده در آینده عملی شود.
اقدامات آغازین این پروژه توسط «یوسف شاگال» نماینده كنست رئیس گروه دوستی اسرائیل ـ آذربایجان و شهروند یهودی سابق آذربایجان به عمل آمد. وی طی یك سال گذشته فقط سه بار در ارتباط با این پروژه به آذربایجان سفر كرد. بر اساس شواهد او رایزنی های بسیاری را با دولت پارلمان و یهودیان آذربایجان در این خصوص به عمل آورد. نكته قابل تامل اینكه این اقدام بنا به گفته شاگال از حمایت جدی دولت آذربایجان نیز برخوردار بوده است.
نقش آفرین دیگر در این رابطه كمیته دولتی امور آذربایجانی های دنیا بود. هر چند كه این نقش آفرینی تا مراحل پایانی كار مكتوم ماند اما این كمیته در عادی سازی و علنی سازی غیر حساسیت بر انگیز موضوع نقش به سزایی داشت. این كمیته همچنین پوشش سیاسی قومی مناسبی برای توجیه ابتدایی مواضع دولت آذربایجان در قبال تاسیس مجمع بین المللی اسرائیل ـ آذربایجان بود. ورود فعال و بسیار جدی كمیته دولتی امور آذربایجانی های دنیا به این پروژه ضمن اینكه به نوعی پیگیری ارتباطات رسمی با یك اقلیت ملی به حساب می آمد از طرف دیگر نشان دهنده هم رایی و هم اندیشی این تشكیلات به ظاهر «پان آذریست» دولتی با رژیم صهیونیستی بود.
حمایت رسمی دولت آذربایجان
اما با این حال نوعی نگرانی در دولت آذربایجان در این رابطه وجود داشت كه حتی تا آخرین روزها موجب پنهان نگه داشته شدن مواضع رسمی جمهوری آذربایجان در این رابطه گردیده و از اعلام تركیب هیئت رسمی شركت كننده در اجلاس افتتاحیه مجمع مذكور خودداری به عمل می آمد.
حتی در این رابطه از آنجایی كه رژیم صهیونیستی اصرار بر شركت رسمی نماینده و یا نمایندگان دولت آذربایجان در اجلاس این مجمع داشت تاریخ برگزاری آن را به دلیل عدم مشخص بودن تركیب هیئت آذری از دهم فروردین به 24 فروردین تغییر داد.
در تاریخ 25 اسفند 1385 ناظم ابراهیم اف رئیس كمیته دولتی امور آذربایجانی های دنیا طی اظهاراتی كه توسط «آپا» منتشر شد برای اولین بار و به طور غیر مستقیم از شركت هیئت آذری در اجلاس مذكور خبر می دهد. بنا به خبر آپا رئیس كمیته دولتی امور بوجود AZIZ آذربایجانی ها دنیا با بیان اینكه در اسرائیل نزدیك به 100 هزار آذربایجانی یهودی الاصل زندگی می كنند و جمعیتی را به نام آورده اند اعلام كرده كه قرار است همایش این جمعیت در آینده نزدیك برگزار گردد. وی افزوده است: ما نیز قصد داریم نمایندگان كمیته را جهت شركت در این همایش عازم اسرائیل نماییم.
همانگونه كه از نحوه بیان بر می آید سخن از شركت نماینده مشخصی از طرف دولت آذربایجان در این اجلاس رانده نمی شود. نكته قابل تامل دیگر اینكه تا تاریخ 13 فروردین 1386 نام و عنوان این سازمان در دست تاسیس عنوانی غیر رسمی بود و هنوز عنوان رسمی مجمع بین المللی اسرائیل ـ آذربایجان به آن داده نشده بود. در تاریخ 20 فروردین 1386 به ناگهان و بطور رسمی اعلام می گردد كه ناظم ابراهیم اف رئیس كمیته آذربایجانی های دنیا در راس یك هیئت 20 نفره راهی اسرائیل شده و با تعدادی از وزرا و شخصیت های رده بالای رژیم صهیونیستی دیدار كرده و بدین ترتیب اهمیت این اقدام و موضع رسمی دولت باكو را در قبال عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی به نمایش می گذارد.
بدین ترتیب در تاریخ 24 فروردین تشكیلاتی پا به عرصه وجود گذاشت كه به زعم رژیم صهیونیستی در فرآیند خود زمینه ساز رخدادها و ایجاد شرایط جدید و تسهیل كننده در راستای اهداف این رژیم خواهد بود.
اهداف آذربایجان در ایجاد و گسترش روابط بااسرائیل
استراتژی آذربایجان در نزدیکی با اسرائیل به نیازهای ذاتی اینکشور بازمی گردد. این کشور پس از استقلال از یک ضعف اقتصادی و سیاسی رنج می برد وبرای فائق آمدن بر این مشکلات به دنبال راه حل هایی بود. ترکیه به عنوان متحداستراتژیک آذربایجان که مسئولان آذری در بیان میزان نزدیکی دو کشور، شعار یک ملت ودو دولت را بیان می کنند به عنوان واسطه عمل نمود و با هموار کردن زمینه های همکاریاسرائیل و آذربایجان علاوه بر کسب رضایت آذری ها، رضایت اسرائیلی ها را نیز به دستآورد و این کشور در واقع به عنوان میانجی دو طرف عمل نمود. مقامات آذری با نزدیکیبه اسرائیل چندین هدف را پیگیری می کنند:
1.ایجاد ارتباط با آمریکا و کشورهایاروپایی از طریق اسرائیل: مقامات آذری قصد داشتند تا اسرائیل کشور آذربایجان را بهعنوان متحد غرب، به جهان معرفی کند. در پیام الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان بهموشه کاتساو، رئیس جمهور اسرائیل به مناسبت سالگرد استقلال اسرائیل درسال 2004 چنینآمده است: «از طرف خود و ملت آذربایجان به مناسبت روز استقلال و عید ملی اسرائیل بهشما و تمامی ملتتان از صمیم قلب تبریک می گویم. امیدوارم که توسعه مناسبات میانجمهوری آذربایجان و رژیم اسرائیل همواره به منافع ملت هایمان خدمت کند. سلامتی وموفقیت برای شما و آسایش و رفاه ملت دوست را آرزومندم».
این پیام دوستی در حالیبه دولت و ملت یهود اعلام شد که اسرائیل خشن ترین سیاست های ضدفلسطینی خود را دنبالمی کند. مقامات آذری بدون توجه به مسائل مسلمانان سعی در توسعه مناسبات با اسرائیلرا دارند که این امر به خوبی سیاست مقامات آذری را بیان می‌کند.
2.استفاده ازکمک ها و مساعدتهای اسرائیل برای سرمایه گذاری آذربایجان و بازسازی ویرانی های جنگو مبارزه با بیکاری و فقر درکشور، که از جمله این سرمایه گذاریها اختصاص مبلغ 80هزار دلار در منطقه لنکران در جنوب آذربایجان جهت بالا بردن سیستم آبیاری منطقه بهوسیله سیستم های آبیاری قطره ای و یا سرمایه گذاری در بخش سیستم تلفن همراهآذربایجان با نام باکسل به عنوان اپراتور دوم و یا همکاری با بانک توسعه وصنعت در ساخت مرکز آزاد تجاری در شهر سومقایت آذربایجان با سرمایه اولیه 200 میلیوندلاری و یا سرمایه گذاری در پروژه استخراج و حمل و نقل نفت آذربایجان به اسرائیلتوسط شرکت سونول اسرائیل (این شرکت در حال حاضر مسئولیت تامین سوخت ارتش آمریکا درعراق را نیز بر عهده دارد) که توافقنامه آن در زمان سفر نتانیاهو به آذربایجان درسال 1997 معقد شده بود و در دیدار مسئولان این شرکت از آذربایجان در مورخ 3/12/1377و ملاقات آنها با حیدر علی اف، رئیس جمهور آذربایجان، ایشان با اشاره به اینکه درحال حاضر شرکتهای نفتی متعددی از کشورهای جهان در منابع نفت و گاز جمهوری آذربایجانفعالیت می کنند، گفت: «ما خوشحال می شویم که یک شرکت اسرائیلی نیز در فعالیتهای کشفو استخراج نفت و گاز در جمهوری شرکت کند.» در این دیدار رئیس شرکت نفتی اسرائیل نیزبا ابراز علاقمندی به فعالیت در جمهوری آذربایجان افزود: «ما در زمینه انتقال نفت وگاز طبیعی آذربایجان به ترکیه و از آن طریق به اروپا تمام تلاش خود را به کارخواهیم بست.» رئیس جمهور آذربایجان با استقبال از پیشنهاد شرکت اسرائیلی اظهارداشت: «صادرات گاز طبیعی به اروپا از برنامه های بسیار مهم ما در آینده است که میتوانیم با شرکت شما درباره انتقال گاز صادارتی به بازارهای اروپا مذاکره کنیم». در همین راستا در تاریخ 25/10/1377 حیدرعلی اف، رئیس جمهور وقت آذربایجان، دردیدار مدیرکل بخش آسیای میانه و اروپای شرقی وزارت خارجه اسرائیل، از گسترش روابط ومناسبات میان آذربایجان و اسرائیل اظهار خوشبختی کرد. مدیرکل وزارت خارجه اسرائیلضمن تقدیر از مواضع مثبت رئیس جمهور آذربایجان در قبال یهودیان گفت: «فرمانجنابعالی برای اجرای انتقال نفت باکو – تفلیس – جیحان در اسرائیل با استقبالفراوانی روبه رو شد و ملت اسرائیل عقیده دارند که در صورت تحقق این طرح مهم،استقلال کشور آذربایجان قوت و تکیه گاه بزرگی پیدا می کند و شما می توانید بدوننیاز به سایر کشورها به امکانات خود تکیه کنید.» در این جلسه رئیس جمهور آذربایجانتاکید کرد که ما درصددیم روابط و مناسبات اسرائیل و آذربایجان را در آینده از آنچهکه هم اکنون وجود دارد به مراتب گسترده تر و عمیق تر کنیم.»
که در این زمینهمی توان سرمایه گذاری اسرائیل در ایجاد مزارع کشت و صیفی جات و گوجه فرنگی در مناطقجنوبی آذربایجان و پرورش ماکیان و یا سرمایه گذاری در بخش ساخت و تامین لوازمموردنیاز بیمارستان کودکان باکو و بیمارستان مرکزی باکو که شرکت اسرائیلی اشترنفایلد، مسئولیت اجرای آن را بر عهده دارد را ذکر کرد.
3.با استفاده ازلابی یهود در مقابل لابی ارامنه در کنگره آمریکا در جهت متوقف کردن مصوبه 907 کنگرهآمریکا که در آوریل سال 1992 به بهانه نقض حقوق بشر در جنگ با ارمنستان تحت فشارلابی ارامنه علیه آذربایجان در کنگره آمریکا تصویب می شد.
بر طبق این مصوبه کاخسفید، باکو را از کمک های به اصطلاح انسان دوستانه خود محروم ساخت. از جلمه اقداماتمسئولان آذربایجان جهت لغو مصوبه کنگره آمریکا، دیدارهای متعدد با نمایندگان یهودیکنگره آمریکا و یا دعوت از سازمانهای یهودی آمریکا جهت دیدار از باکو و کمک جهتنزدیکی آذربایجان به آمریکاست. از این رو در دیدار مورخ 24/4/1378 نمایندگانسازمانهای یهودی آمریکا به ریاست باری جکیپس با رئیس جمهور، وزیر امور خارجه، رئیسمجلس و رئیس کنسرسیوم نفتی فعال در آذربایجان (BP) و رئیس شرکت ملی نفت آذربایجانانجام گرفت، رئیس جمهور آذربایجان به هیات نمایندگی سازمانهای یهودیان آمریکا گفت: «ارتباط باکو با سازمانهای یهودی آمریکا، در توسعه روابط جمهوری آذربایجان بااسرائیل و آمریکا تعیین کننده است». وی افزود: «در جمهوری آذربایجان یهودیان ازحقوق کامل برخوردارند و دولت باکو از آنها حمایت می کند». در این سفر، نمایندگانسازمانهای یهودی از شهر قبا و منطقه قرمزی قصبه سی که مرکز یهودیان آذربایجان میباشد، بازدید کردند و با مسئولان یهودی آذری در خصوص مسائل مورد علاقه خود به بحث وگفت و گو پرداختند.
لیولیوارف، رئیس سازمانهای یهودی کشورهای CISدر مورخ 11/4/2003 با حیدرعلی اف، رئیس جمهور وقت آذربایجان ملاقات کرد و به تبادل نظر درخصوص جامعه یهودیان آذربایجان و بازدید از میزان پیشرفت ساخت کنیسه جدید یهودیان درباکو پرداخت. رئیس جامعه یهودیان کوهستانی جهان، زائو گیلاسوف نیز در مورخ 15/8/2003 به باکو سفر کرد و در بازگشایی رسمی اولین مدرسه اختصاصی یهودی در باکوشرکت کرد. گیلاسوف متولد باکو است.
لورد جانر، عضو پارلمان انگلستان و لوردمیشل، معاون جامعه یهودیان جهان به همراه خانم لیندا پرهام، عضو پارلمان انگلستاندر مورخ 5/9/2003 به باکو سفر کردند.
هدف آنان از این سفر جهت رسیدگی و بررسیوضعیت یهودیان آذربایجان و حضور در بازگشایی دومین مدرسه اختصاصی یهودیان در باکونیز قابل توجه است. این امر به خوبی نقش یهودیان آذربایجان را در روابط خارجی اینکشور با کشورهای اروپایی و آمریکا نشان می‌دهد.
4.مبارزه با اسلام گرایی وتروریسم: دولت آذربایجان به دلیل وجود زمینه های مذهبی در افکار مردم آذربایجان وزمینه های همگرایی که میان مردم ایران و آذربایجان به خاطر ریشه های تاریخی و مذهبیوجود دارد، خطر اسلام گرایی را تهدیدی برای خود می داند و به همین جهت از هر ابزاریبرای سرکوب آن استفاده می کند. در این راستا، دولت آذربایجان جهت فشار بر جمهوریاسلامی، سعی در نزدیکی خود به اسرائیل نمود تا از کمک های این کشور در مقابله باتهدیدهای ایران بهره مند شود. وفا قلی زاده، وزیر امور خارجه وقت آذربایجان دردیداری که از اسرائیل داشت، گفت: «اگر شما (اسرائیل) به ما کمک نکنید، اسلام گراییدر آذربایجان چیره خواهد شد.» در این راستا آذربایجان اجازه فعالیتهای اطلاعاتی رابه اسرائیل داده است. بر طبق اخبار منتشره در جراید داخلی آذربایجان و روزنامه هایکشورهای منطقه، اسرائیل دومین پایگاه اطلاعاتی خود را در منطقه جنوبی آذربایجان (لنکران) با هدف جمع آوری اخبار از ایران و با نصب دستگاه های شنود از سال ها پیشآغاز نموده است. افرایم سنه، وزیر بهداشت وقت اسرائیل در خصوص فعالیتهای اسلامگرایی در منطقه گفت: «اسرائیل در توسعه روابط با آذربایجان منافع استراتژیکی دارد وآذربایجان نیز به همین نحو به این روابط علاقه مند است، چون این روابط می تواندبنیادگرایی نشأت گرفته از جمهوری اسلامی ایران را ریشه کن کند.» در این خصوصروزنامه اوراسیا، چاپ باکو در 26 آوریل 1998 در مقاله ای تحت عنوان، آذربایجان بهمیدان جاسوسان تبدیل می شود، نوشت: «اسرائیلی ها معتقدند با آذربایجان نیز همانندترکیه می توان در زمینه های جاسوسی و شنود رادیویی به توافقاتی دست یافت. اینروزنامه می نویسد: «عملیات جاسوسی می تواند علیه دولت های مختلف و از جمله جمهوریاسلامی ایران صورت بگیرد.»
5.جذب تکنولوژی جدید و بازسازی صنایع و آموزش کادرفنی و پزشکی: دولت آذربایجان با اعزام تکنسین ها و کادر پزشکی خود به اسرائیل جهتطی دوره های کوتاه مدت و بلند مدت می کوشد تا در این خصوص طبق قرارداد منعقده میانوزارت بهداری آذربایجان و وزارت بهداشت اسرائیل کادر پزشکی و پرستاری بیمارستانهایآذربایجان را جهت گذراندن دوره های تخصصی به مدت سه ماه تا یک سال در قالب گروه هایمختلف به اسرائیل اعزام کند.
در این خصوص صدها نفر از کادر پزشکی آذربایجان دراسرائیل دوره های لازم را سپری کرده اند. پذیرش سرمایه گذاریهای شرکتهای اسرائیلیدر صنایع مختلف آذربایجان، کوششی در جهت گسترش مناسبات بوده است.
که در اینراستا اسرائیل در برقراری روابط با رژیم های مسلمان منطقه چه دموکراتیک و چهاقتدارگر از یک روش پراگماتیک و عمل گرایانه پیروی می کند. در این رابطه حکومتکشورهای جدید آسیای میانه و قفقاز مدعی اند که اسرائیل به دلیل داشتن مهارت هایتکنولوژیک می تواند ادغام این جمهوری های جدید را در نظام مدرن و نوین جهانی آسانسازد. به علاوه در شماری از کشورها، اسرائیل به عنوان دروازه جهان غرب به طور عام ودروازه آمریکا به طور خاص قلمداد می شود و به همین جهت در ایجاد و گسترش رابطه بااسرائیل به رقابت با یکدیگر می پردازند. درحال حاضر پس از گذشت حدود 14 سال ازفروپاشی شوروی، تمامی کشورهای مشترک المنافع با اسرائیل روابط کامل سیاسی، اقتصادیو فرهنگی دارند. حتی ارمنستان که با آذربایجان در حال مخاصمه می باشد، روابط نزدیکیبا اسرائیل برقرار نموده است و این امر موفقیت اسرائیل در ایجاد همگرایی و سلطه براین کشورها را بیان می کند.
دولتمردان آذربایجانی با محدود کردن فعالیتهایمخالفان دولت و گروههای اسلامی از یک سو و آزادی فعالیتهای گروههای لائیک و بهاییدر این کشور از سوی دیگر سعی در ایجاد یک همنوایی با آمریکا و اروپا دارد و آمریکانیز مسیر گسترش ارتباطات سیاسی و اقتصادی خود با آذربایجان را اسرائیل معرفی نمودهاست و آذری ها بدون داشتن ارتباطات گسترده با اسرائیل، امکان گسترش روابط با آمریکارا نخواهند داشت، بنابراین مسئولان آذری سعی در توسعه سیاسی و اقتصادی خود بااسرائیل نمودند که در این راستا سفر هیات پارلمانی آذربایجان به اسرائیل به ریاسترضا عباداف، رئیس کمیسیون روابط خارجی وقت مجلس جمهوری آذربایجان در 27 فوریه 1999به مدت پنج روز قابل ذکر است چرا که این اولین سفر یک هیات پارلمانی آذربایجان بهاسرائیل بود. هدف عمده این سفر، گسترش روابط دو کشور و استفاده از نفوذ اسرائیل درلغو مصوبه 907 کنگره آمریکا بوده است.
این دیدار به دنبال سفر چند ماه قبل (2/6/1378) رومان بروفمان، رئیس هیات پارلمانی وقت اسرائیل به باکو انجام گرفتهبود.
در این سفر، رئیس هیات پارلمانی اسرائیل اعلام نمود: « آذربایجان میتواند ما را از دوستان صمیمی خود بداند». وی تاکید کرد که این سفر به توسعه مرحلهای مناسبات میان باکو- تل آویو خواهد انجامید. در خصوص مناسبات اسرائیل و آذربایجانیک تحلیل گر سیاسی خبرگزاری توران چنین بیان می کند: «رژیم اسرائیل در نظرآذربایجان همواره به عنوان یک شریک استراتژیک قلمداد می شود و گاه با نوعی احساسشگفتی و حیرت ابراز شده است، مبنی بر اینکه همکاری آنها به کندی پیش می رود». همچنانکه سوله کوت، کارشناس مسائل سیاسی ترکیه اشاره می کند: «مقامات آذربایجاناهمیت ویژه ای برای اسرائیل قائلند به طوری که تعداد بازرگانان اسرائیل در آسیایمیانه و آذربایجان به چند صد نفر رسیده است». سپس وی چنین بیان داشت: «به گفتهمقامات آذربایجانی، رژیم اسرائیل به عنوان یک کشور غربی غیرمذهبی (سکولار)،دمکراتیک و قدرتمند نظامی می تواند برای دولتهای خاورمیانه یک تهدید محسوب شود، امابرای آذربایجان یک فرصت است»
اهداف مجمع بین المللی اسرائیل ـ آذربایجان
آنچه مسلم است اینكه ایجاد و فعال سازی چنین تشكیلاتی برای رژیم صهیونیستی اهمیت بسیار بالا و حیاتی دارد. اهدافی كه در راستای تاسیس این تشكیلات تعقیب می گردد به دو دسته قابل تقسیم است:
الف: اهداف رسمی و آشكار
1 ـ انجام وظایف سفارت آذربایجان در سرزمین های اشغالی تا زمان گشایش رسمی آن در اسرائیل
2 ـ متحد ساختن كلیه آذری ـ یهودی های ساكن اسرائیل و ایجاد هماهنگی در فعالیت یهودیان آذربایجانی الاصل مقیم اسرائیل
3 ـ برقراری روابط رسمی با كشورهای اسلامی غیر مخالف با رژیم صهیونیستی
4 ـ ایجاد قرابت و نزدیكی بیشتر میان آذربایجانی ها و یهودیان
5 ـ حمایت از روند گسترش مناسبات میان آذربایجان و اسرائیل
6 ـ تلاش برای برقراری روابط هر چه نزدیك تر بین دو طرف در زمینه سیاسی اقتصادی و فرهنگی
7 ـ تحكیم هر چه بیشتر روابط دوستی فرهنگی و كاری و تحكیم مناسبات دوستی و هم پیمانی بین دو كشور
8 ـ ایفای نقش دیپلماسی مردمی توسط این تشكیلات با هدف(به اصطلاح) رسانیدن حقایق آذربایجان و تمام حوادث آن به جامعه اسرائیل
9 ـ گسترش و توسعه همكاری با سازمان های یهودی فعال در كشورهای جهان از جمله در آمریكا
ب: اهداف غیر آشكار و اعلام نشده
سازماندهی گروه نفوذ اخیر یكی از اقدامات استراتژیك و دراز مدت یهود و صهیونیسم در آذربایجان است. در فرآیند این اقدام رژیم صهیونیستی اهداف بسیار با اهمیتی را دنبال می نماید كه از جمله آنها می توان به محورهای زیر اشاره داشت:
1 ـ تلاش برای جایگزینی ایدئولوژی قومی ـ ملی(پان تركسیم و پان آذریسم) بجای باورهای دینی(شیعی) از جانب رژیم صهونیستی. در این رابطه تلاش رژیم صهیونیستی برای بزرگنمایی خطر ایران به عنوان عامل تهدید مشترك به عنوان تابعی از متغیر فوق الذكر و اظهارات متعدد مقامات رژیم صهونیسیتی قابل تامل است.
2 ـ ممانعت از روند گسترش حوزه فكری و گستره جمعیتی اسلامی ـ شیعی در آذربایجان و منطقه قفقاز در این رابطه یهودیان صهیونیست عملیات رخنه و نفوذ را در اركان تاثیر گذار مثل كمیته دولتی امور سازمان ها و تشكل های دینی آذربایجان را نیز آغاز كرده اند. طی خبری كه چندی پیش در رسانه ها و مطبوعات این كشور منتشر گردید گفته شد كه جهت تصمیم گیری و هدایت امور كمیته مذكور شورایی مركب از دو یهودی یك مسیحی ارتدكس روس و دو مسلمان(رئیس دانشگاه اسلامی باكو و معاون سنی اداره مسلمانان قفقاز) تشكیل شده است.
با عنایت به حضور دو یهودی یاد شده در این شورا می توان حدس زد كه سیاستگذاری های آنها در راستای چه اهدافی خواهد بود. این در جایی است كه كل جمعیت یهودی آذربایجان اعم از اشكنازی ها یهودیان كوهستان و یهودیان گرجی به 16000 نفر بالغ است !
3 ـ پدید آوردن نسل جدید آذری ـ اسرائیلی و به تبع آن تربیت و پروراندن گروه نخبگان ترك ـ یهودی در یك فرآیند میان مدت با هدف در اختیارگیری مدیریت كلان جامعه آذربایجان و اركان قدرت در این كشور.
4 ـ ایجاد یك فرآیند مطالعاتی و پژوهشی در ارتباط با تاریخ موسیقی صنایع دستی و حتی ورزشی آذربایجان در قالب مجمع بین المللی اسرائیل ـ آذربایجان. این امر نشانگر وجود اهداف دراز مدت جمعیت شناختی و روان شناختی یهودیان صهیونیست در آذربایجان است.
آذربایجان برای رژیم صهیونیستی از جهات بسیار دارای اهمیت بالایی است. این كشور مهمترین شریك تجاری این رژیم در قفقاز و یك منطقه فوق العاده استراتژیك در كنار مرزهای جمهوری اسلامی ایران به حساب می آید; فلذا انتظارات بسیاری نیز از آن دارد. این انتظارات به موازات آذربایجان از تشكیلات جدید ایجاد شده نیز وجود دارد و شركت سه وزیر رژیم صهونیستی در اجلاس همایش نشانگر این اهمیت است.
همراهی باكو در همایش صهیونیستی
تعداد شركت كنندگان در این اجلاس بر اساس اعلام منابع صهیونیستی بالغ بر 400 نفر بوده است كه اهم شركت كنندگان به شرح زیر بوده اند:
- یك هیئت 20 نفره رسمی از جمهوری آذربایجان به ریاست ناظم ابراهیم اف رئیس كمیته دولتی امور آذربایجانی های دنیا. در تركیب این هیئت سیمون ایخیل اف رهبر یهودیان كوهستان آذربایجان یودا آبراموف طراح و پیشنهاد دهنده اصلی این تشكیلات میخائیل بارگان دبیر اول سفارت اسرائیل در آذربایجان و تعدادی از هنرمندان و خوانندگان آذربایجان(احتمالا یهودی ـ چرا كه اسم آنها اعلام نگردیده است) حضور داشته اند.
- نمایندگان كارفرمایان یهودی آذربایجان
- كارفرمایان یهودی مسكو و سن پترزبورگ
- سفیر تركیه در سرزمین های اشغالی
- شركت سه تن از وزرای دولت اولمرت در این اجلاس
ساختار مجمع
این مجمع دارای ساختار مركبی است و در آن بخش های مطالعاتی و سیاست گذاری مختلف تعبیه شده است. در این مجمع شعباتی در ارتباط با مطالعات تاریخی فرهنگی اجتماعی موسیقی صنایع دستی و حتی امور ورزشی ایجاد گردیده است. مجمع مذكور در تمامی شهرهای سرزمین های اشغالی دارای شعباتی خواهد بود.
گفته شده است كه به تمامی آنها حقوق داده خواهد شد بطوری كه هیچ مشكل مالی نداشته باشند. این امر مستلزم منابع مالی و پشتیبانی بسیار قوی و قدرتمندی است. این مجمع دارای یك رئیس است كه در حال حاضر همان یوسف شاگال است. وی دارای دو معاون یهودی یكی از آذربایجان و دیگری از روسیه می باشد.
چنانكه ملاحظه می گردد تمامی اركان اداری و سیاستگذاری در دست یهودیان بوده و بر خلاف ادعاهای تبلیغاتی ـ سیاسی مقامات آذری آذری های غیریهودی شهروند رژیم صهیونیستی در آن نقشی ندارند. البته این امر می تواند بیانگر نگرانی یهودیان صهیونیست از نفوذ آذری های غیریهودی در این تشكیلات باشد كه در جای خود اقدامی بسیار قابل تامل است. بنظر می رسد كه این فرآیند یكی از عوامل نگرانی تشكیلات یاد شده از نقطه نظر امنیتی ـ سیاسی باشد.
بنابر اظهارات یودا آبراموف این تشكیلات از جانب منابع زیر پشتیبانی مالی خواهد شد:
- كارفرمایان یهودی آذری الاصل سرزمین های اشغالی
- كارفرمایان یهودی موجود در آذربایجان و روسیه
- حامیان سیاسی گروه اسرائیل ـ آذربایجان
- گروه دوستی پارلمانی اسرائیل ـ آذربایجان متشكل از 9 نماینده پارلمانی مشهور و بسیار بانفوذ در فضای اجتماعی ـ سیاسی جامعه اسرائیل هستند.
- یهودیان آذربایجانی الاصل در اروپا و آمریكا و دیگر كشورها
سیمن بوریسویچ ایخیلوف
در سال 1940 متولد شده است.تحصیلات خود را در دانشکده فنی مسکو به پایان رسانید و سپس در سیستم وزارت دفاع اتحاد جماهیر شوروی مشغول به کار شد.
از سال 1987 تا سال 1995 به عنوان جانشین رئیس یهودیان کوهستانی آذربایجان انتخاب د و پس از آن 1995 به عنوان رئیس این سازمان انتصاب شد.
- تعدادی از اسامیاجتماع یهودیان آذربایجان:
سیمن بوریسویچ ایخیلوف(رئیس اجتماع یهودیان کوهستانی)
یودا ساسونویچ آبراموف(نماینده مجلس ملی)
موسی ولادیمیرویچ بکر(نماینده اجتماع یهودیان کوهستانی)
سیمن گریگورویچ شالمیف(از اعضاء هیئت مدیره)
ایلیل ناتانیولویچ خائیموف(از اعضاء)
امانوئل دونیچ ساسونوف(از اعضاء هیئت مدیره)
شائول میخائیلویچ خائیموف(از اعضاء هیئت مدیره)
بوریس رابینویچ
یعقوب شمیل اقلو
موروخای داویدویچ سیمینوف
سلماز رزا قاضی یوسوفوا(رئیس سازمان زنان یهودی)
گابریل شامایویچ ایلیاگویف
در کشور جمهوری آذربایجان، جامعه یهودیان به سه دستهتقسیم می شوند:
1. یهودیان کوهستان (سفارادین)
2. یهودیان اشکنازی
3. یهودیانگرجستانی
قدیمی ترین گروه یهودیان،گروه یهودیان کوهستان هستند که طبق ادعای مورخان یهودی،قدمت آنان به 15 قرن پیش می رسد.
تاریخ زندگی یهودیان در جمهوری آذربایجان به 3 هزار سال پیش برمیگردد.در حال حاضر در جمهوری آذربایجان بالغ بر 30 هزار یهودی زنگی می کنند.
آنها در شهر هایی نظیر باکو،قبا،قبال و جلیل آباد زندگی می کنند.
به اعتقاد خود یهودیان آذربایجان،آذربایجان تنها کشور بعد از اسرائیل است که در آن فعالیت های ضدیهودی وجود ندارد ویهودیان آزادانه به فعالیت های دینی خود مشغولند.
-سازمان ها و مراکز مهم یهودیان
از سازمان هایوابسته به یهودیان می توان به سخونت (آژانس یهود)، کمیته عمومی مشترک یهودیانآمریکا جوینت ، لوهاد زولا واد ، مرکز هاوا، انجمن زنان یهودی آذربایجان، بنیادسوروس، سازمان خیریه هدگرشون ، مرکز فرهنگی جامعه یهود «جی سی سی» ، باشگاه جوانانهیلل و ... را نام رد.
شعبه آذربایجانی نهاد آمریکایی مرکز فرهنگی جامعه یهودیان (جی سی سی) به ریاست کاتس ویتالی میخایلوویچ در آوریل 2003 در باکو راه اندازی شد. مهم ترین هدف این مرکز ایجاد پیوندهای فرهنگی میان قوم یهود برای آموزش آداب و رسومو سنن یهود است. این تشکیلات، مراکزی همچون مرکز موسیقی و تئاتر باشگاه میشپاخا ،ویدئو کلوپ وباشگاه روشنفکران را تحت پوشش دارد. برای نخستین بار مرکز علمی کهریاست آن را اقارونوف میخائیل یاکوفلویچ بر عهده داشت، زیر نظر مرکز فرهنگی جامعهیهودیان قرار گرفت. هدف این مرکز، ایجاد یک پایگاه داده ای به منظور بررسی تاریخ،فرهنگ و قوم شناسی جوامع یهودی آذربایجان بود. این مرکز با بررسی کتب مربوط بهیهودیان کوهستان در آذربایجان که مشتمل بر حدود 600 عنوان کتاب در زمینه های تاریخ،فرهنگ زندگی، زبان، آداب و رسوم یهودیان کوهستان است، تحقیقات بسیاری را انجام داد. هدف از این تحقیقات آن است تا نشان دهد که آذربایجان یکی از جوامع گمشده یهودی بودهاست.
هر ساله جامعه یهودیان آذربایجان با همکاری سفارت اسرائیل در این کشورجشنواره های کتابی را در شهرهای باکو، گنجه و سومقایت برگزار می کنند. شرکت در اینجشنواره ها برای عموم مردم آذربایجان آزاد است و همچنین ناشرانی از اسرائیل نیزشرکت می کنند و کتاب هایی برای کودکان و نوجوانان ارائه می دهند. گاهی این کتب بهصورت رایگان و به زبان های روسی، آذری و انگلیسی در اختیار عموم قرار می گیرد. دربررسی محتوای این کتب مسائلی همچون مظلومیت قوم یهود و جنایات اعراب نسبت بهیهودیان گنجانده شده است تا از این طریق بتوانند یک حس همدردی را میان مردمآذربایجان با مردم اسرائیل فراهم کنند و جوانان آذری را از اعراب متنفر سازند. باشگاه یهودی هیل در کنار فعالیت های متعدد خود اقدام به انتشار ماهنامه برج نمودکه به مسائل و موضوعات مربوط به جامعه یهودیان آذربایجان می پردازد.
انجمن اموربشردوستانه زنان یهود در جمهوری آذربایجان به ریاست ریخرودل لاریسا افیموونا در سال 1992 تاسیس شد و هم اکنون عضو کنسرسیوم غیردولتی سازمان زنان آمریکا و کشورهایمشترک المنافع است. بخشی از فعالیت این انجمن در زمینه امور خیریه و حمایت های مادیو معنوی از نیازمندان است که توسط کمیته
عمومی مشترک یهودیان آمریکا «جوینت» حمایت می می شود.
- كمیته دولتی امور آذربایجانی های دنیا
این كمیته در اصل نقش پوشش قانونی دهنده به ارتباطات صهیونیست ها و سازمان ها و لابی های صهیونیستی با عوامل یهودی خود در آذربایجان و همینطور عادی سازی آمد و شد عوامل یهودی خود به عنوان آذربایجانی به آذربایجان را بر عهده دارد چرا كه در غیر این صورت اتهامات زیادی از جانب مسلمانان و دیگر محافل ضد یهودی و ضد صهیونیستی متوجه دولت آذربایجان می گردید لذا با این كار ضریب آسیب پذیری مناسبات دولت آذربایجان با رژیم صهیونیستی كاهش یافته و اساس مقبولی برای توجیه این مناسبات را بوجود می آورد.
نكته قابل تامل اینكه تاكنون دولت آذربایجان از انجام كارهای تبلیغاتی بر روی این امر خودداری كرده و به نوعی سیاست انتظار را در پیش گرفته است. گویا هنوز نگرانی های جدی در ارتباط با واكنش های پیرامونی دارد نكته قابل تامل دیگر كه در این رابطه وجود دارد اینكه دقیقا در آستانه شكل گیری این فرآیند اقداماتی در ارتباط با جنبش به اصطلاح بیداری آذربایجان جنوبی در باكو آغاز گردید.
سناریویی بنام موسوی و اخراج او از این كشور به دلیل عدم امكان اعطای پناهندگی به او استارت خورد. مسئله تحویل او به ایران و یا ارتباطات او با نیروهای اطلاعاتی و امنیتی ایران چنان پرحجم به فضای تبلیغاتی جامعه تزریق گردید كه توجه عموم را به خود جلب كرد. شاید این اقدام را بتوان به نوعی فریب ما(ایران) و منحرف كردن توجه ما از موضوع مهم تری كه در اصل به مثابه تحولی بزرگ در فرآیند مناسبات دو كشور بود به حساب آورد.
پی نوشت:
-روزنامه جمهوری اسلامی
-آذرآران
- مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
- روزنامه ملیت چاپ باکو
-آران نیوز