در جمهوری آذربایجان به مناسبت سالگرد 20 ژانویه 1990 که طی آن جمعی از مردم استقلال خواه این کشور در نتیجه حمله نیروهای شوروی سابقه کشته شدند، آیین های ویژه گرامیداشت این روز برگزار می شود
سرویس آذربایجان/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان : در جمهوری آذربایجان به مناسبت سالگرد 20 ژانویه 1990 که طی آن جمعی از مردم استقلال خواه این کشور در نتیجه حمله نیروهای شوروی سابقه کشته شدند، آیین های ویژه گرامیداشت این روز برگزار می شود.
روز بیستم ژانویه یکی از خونین ترین روزهای تاریخ جمهوری آذربایجان است.
به مناسبت سالگرد بیستم ژانویه خونین آذربایجان در باکو و جای جای این کشور مراسم مختلفی اجرا می شود.
مراسم رسمی و دولتی بزرگداشت بیستم ژانویه در روز چهارشنبه در خیابان شهیدلر (خیابان شهدای) باکو برگزار شد.
الهام علی اف، رییس جمهوری آذربایجان به همراه مقامات عالیرتبه این کشور و سفرای خارجی مستقر در باکو با حضور در خیابان شهیدان باکو، طی مراسم رسمی در آیین گرامیداشت این روز شرکت کرد.
رئیس اداره مسلمانان قفقاز و رهبران جمعیت‌های سایر ادیان در جمهوری آذربایجان با حضور در گلزار شهدای باكو، مزار شهدای این كشور را زیارت كردند.
برنامه زیارت از مزار شهدای باكو با حضور «الله شكور پاشازاده» رئیس اداره مسلمانان قفقاز و رهبران جمعیت‌های سایر ادیان در آذربایجان برگزار شد.
این گروه از شخصیت‌های دینی، به‌منظور ادای احترام به شهدای حادثه خونین 20 ژانویه، دسته گلی را بر بنای یادبود آن‌ها گذاشته و برای آن‌ها دعا كردند.
لازم به ذكر است كه 19 ژانویه سال 1990 روز ورود ارتش اتحاد شوروی به باكو و برخی مناطق دیگر آذربایجان است كه خونریزی‌ها و قربانیان بسیاری به همراه داشت. طی این وقایع صدها نفر از شهروندان بی‌دفاع آذربایجان كشته و تعداد بیشماری دستگیر شدند. در آن شب قبل از اعلام شرایط فوق‌العاده در باكو نزدیك به 102 نفر كشته شدند. فردای آن روز و در روزهای آتی، بعد از اعلام شرایط فوق‌العاده، 21 نفر دیگر نیز كشته شدند. در مناطقی كه شرایط فوق‌العاده اعلام نشده بود، مثل نفت‌چاله و لنكورانی، طی دو روز 25 و 26 ژانویه 10 نفر جان خود را از دست دادند.
به طور كلی در پی ورود ارتش شوروی به آذربایجان در باكو و دیگر شهرهای این كشور 133 نفر كشته، 744 نفر زخمی، 841 نفر دستگیر و 5 نفر مفقودالاثر شدند. نیروهای مسلح شوروی 200 خانه و 80 خودرو را به آتش كشیدند.
این واقعه پس از میتینگ‌های چندماهه مردم آذربایجان كه در خیابان‌ها اعتراض خود را نسبت به خواست ارمنی‌تباران قره‌باغ در خصوص الحاق این بخش به جمهوری ارمنستان، اعلام می‌كردند رخ داد. موضع نامشخص دولت آذربایجان به این مسأله عمق بیشتری بخشید، به‌گونه‌ای كه نزدیك به 300 هزار آذربایجانی مجبور شدند قره‌باغ را ترك كنند و در جمهوری آذربایجان پناه گیرند. این امر خشم مردم آذربایجان را برانگیخت و ملت كناره‌گیری دولت آذربایجان را خواستار شد. می‌توان گفت كه پیشنهادات ارایه‌شده در اجلاس كمیته مركزی حزب كمونیست آذربایجان، مورخ 14 ژانویه 1990 ، در خصوص اعلام شرایط فوق‌العاده در جمهوری آذربایجان به دلیل ترس مقامات آذربایجان در برابر از دست دادن حاكمیت در جمهوری بود. این پیشنهاد روز 15 ژانویه به هنگام سفر معاون رییس شورای عالی آذربایجان به مسكو، و در شرایطی كه تعداد حضار به حد نصاب نرسیده بود، در اجلاس شورای عالی آذربایجان، تصویب شد.
جمهوری آذربایجان اقدامات شوروی را تخلفی آشكار از مفاد ماده 119 قانون اساسی اتحاد شوروی و ماده 71 جمهوری سوسیالیستی آذربایجان و قانون بین‌المللی «حقوق مدنی و سیاسی» می‌داند.
بررسی اقدامات و حركات ارگان‌های دولتی و حزبی در آستانه وقایع 20 ژانویه نشان می‌دهد كه تجاوز نیروهای مسلح به باكو برنامه‌ای از پیش طراحی شده بود.
امروزه دولت آذربایجان، سیاست ضدمردمی دولت شوروی، سیاست مركزمحوری و فعالیت ناشیانه مقامات جمهوری آذربایجان را دلایل اصلی وقوع این تراژدی می‌دانند.
روند آماده‌سازی زمینه لازم برای انجام این عملیات در آذربایجان به‌شكلی تدریجی صورت گرفت: از اواخر 1989 تا زمان وقایع مذكور نزدیك به 66 هزار سرباز و افسر به تركیب 110 هزار نفری محافظان امنیت در باكو اضافه شد.
بررسی‌های كمیسیون تحقیق نشان می‌دهد كه سربازان و افسران شوروی شدیداً شستشوی مغزی شده بودند، به گونه‌ای كه هنگام ورود به شهر انتظار رویارویی با تفنگداران و تك‌تیراندازهای جبهه ملی آذربایجان را داشتند.
مرحله بعدی این حركت نظامی را می‌توان انفجاری كه 19 ژانویه در صدا و سیمای آذربایجان اتفاق افتاد دانست. در اثر این واقعه پخش برنامه‌های رادیو و تلویزیون در روز ورود نیروهای نظامی به‌طور كامل متوقف شد.
امروزه تاریخ 20 ژانویه به عنوان یكی از غمبارترین روزهای تاریخ معاصر آذربایجان شناخته شده است و هر سال در این كشور مراسم بزرگداشت شهدای وقایع سال 1990 برگزار می‌شود.
محمدباقر بهرامی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در باکو نیز دو روزقبل در آستانه سالگرد حوادث 20 ژانویه با انتشار پیام تسلیتی این روز را به دولت و مردم جمهوری آذربایجان تسلیت گفته بود.
پایان پیام.