مصطفی محمد نجار، وزیر کشور ایران قرار است سیزده اردیبهشت (سوم مه 2010) در راس هیاتی از جمله با حضور استانداران استانهای هم‌مرز با جمهوری آذربایجان، به این جمهوری سفر و با مقامات این کشور دیدار کند
سرویس آذربایجان /خبرگزاری آران
به نقل از ایراس
خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان : مصطفی محمد نجار، وزیر کشور ایران قرار است سیزده اردیبهشت (سوم مه 2010) در راس هیاتی از جمله با حضور استانداران استانهای هم‌مرز با جمهوری آذربایجان، به این جمهوری سفر و با مقامات این کشور دیدار کند. حجم تعاملات دو کشور با توجه به میزان مبادلات اقتصادی، فرهنگی و روابط سیاسی دو کشور و همچنین به اذعان مقامات طرف در حد مطلوبی نیست و هدف از سفر آقای نجار نیز همان طور که خود ایشان در دیدار با جوانشیر آخونداف، سفیر آذربایجان در ایران اظهار داشته، تعمیق و گسترش هر چه بیشتر روابط دوجانبه میان دو کشور است. افزایش مبادلات اقتصادی، تجاری و مراودات مرزی و همچنین مسئله امنیت و ثبات منطقه‌ای از جمله موضوعاتی است که وزیر کشور ایران قصد مذاکره در مورد آنها را دارد. آقای نجار دخالت نیروهای فرامنطقه‌ای و بیگانه را از موانع حل مشکلات منطقه‌ای عنوان کرده که مطمئنا یکی از موضوعات مورد اشاره ایشان در این سفر نیز خواهد بود.
مقدمه
مصطفی محمد نجار، وزیر کشور ایران قرار است سیزده اردیبهشت (سوم مه 2010) در راس هیاتی از جمله با حضور استانداران استانهای هم‌مرز با جمهوری آذربایجان، به این جمهوری سفر و با مقامات این کشور دیدار کند. حجم تعاملات دو کشور با توجه به میزان مبادلات اقتصادی، فرهنگی و روابط سیاسی دو کشور و همچنین به اذعان مقامات طرف در حد مطلوبی نیست و هدف از سفر آقای نجار نیز همان طور که خود ایشان در دیدار با جوانشیر آخونداف، سفیر آذربایجان در ایران اظهار داشته، تعمیق و گسترش هر چه بیشتر روابط دوجانبه میان دو کشور است. افزایش مبادلات اقتصادی، تجاری و مراودات مرزی و همچنین مسئله امنیت و ثبات منطقه‌ای از جمله موضوعاتی است که وزیر کشور ایران قصد مذاکره در مورد آنها را دارد. آقای نجار دخالت نیروهای فرامنطقه‌ای و بیگانه را از موانع حل مشکلات منطقه‌ای عنوان کرده که مطمئنا یکی از موضوعات مورد اشاره ایشان در این سفر نیز خواهد بود.
نگاهی به وضعیت فعلی روابط ایران با جمهوری آذربایجان
میزان تعاملات ایران و آذربایجان در سال گذشته نشان دهنده افزایش همکاریهای دو کشور دربخشهای مختلف است.عمده ترین همکاریهای که بین طرفین انجام گرفته است عبارتند از:
- لغو روادید یک جانبه اتباع اذربایجان از سوی ایران از تاریخ دوازدهم بهمن ماه 88.
- انعقاد قرارداد دو جانبه جهت واردات روزانه دومیلیون متر مکعب گاز از آذربایجان که ایران قصد دارد این میزان را تا 2 میلیارد متر مکعب در سال افزایش دهد.
- سفرهای متقابل تعدادی از مقامات عالیرتبه دو کشور جهت فراهم شدن زمینه همکاریها که مهمترین آنها عبارتند از:
- سفر اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر ریاست جمهوری اسلامی ایران به باكو در مهر ماه و دیدار وی با الهام علی اف.
- سفر المار محمد یاراف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان به تهران در آذرماه و دیدارهای وی با مقامات عالیرتبه ایران جهت بازخوانی برخی تفاهم نامه های گذشته بخصوص تفاهم‌های انجام شده بین روسای جمهوری دو كشور و نیز عملیاتی شدن برخی از آنها.
- سفر اکتای اسداف، رییس مجلس آذربایجان به ایران و دیدار با آقای احمدی نژاد.
- لغو ضرورت ارائه کارت سلامت برای اتباع آذری که به ایران وارد می شوند. این اقدام از سوی مرضیه دستجردی، وزیر بهداشت ایران در زمان اجلاس وزرای بهداشت کشورهای عضو اکو در بهمن ماه88 انجام گرفت.
- سفر هیئتی از اعضای گروه دوستی پارلمانی ایران و آذربایجان به دعوت پارلمان آذربایجان جهت دیداری رسمی از نخجوان و باكو در روز شنبه 4 اردیبهشت 1389. این هیئت كه سرپرستی آن را سید كاظم موسوی رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و آذربایجان به عهده دارد قرار است در طول اقامت 5 روزه در باكو و نخجوان با تعدادی از مقامات عالی رتبه سیاسی، پارلمانی دیدار کنند.
علاوه برموارد ذکر شده فعالیتهای تجاری بازرگانان و همچنین سرمایه گذاری ایرانیان بخش های ساختمانی و تولیدی در جمهوری آذربایجان، مشاركت در احداث فرودگاه های باكو و نخجوان، احداث بناهای مسكونی، تعمیرات مربوط به هتل ها، ساختمان ریاست جمهوری و مجلس ملی، مشاركت در بازسازی و راه اندازی كارخانه داروهای شیمیایی و راه اندازی واحدهای صنعتی و تولیدی (مانند كارخانه آذ- سمند در شهر شاماخی) و مطالعه آزاد راه باكو – آستارا از محل 2 میلیون دلار كمك های بلا عوض جمهوری اسلامی ایران به جمهوری آذربایجان، از جمله همکاریهای دو کشور محسوب می شود.
موانع توسعه روابط دو کشور
دو کشور ایران و آذربایجان علی رغم برخورداری از اشتراکات زبانی و فرهنگی نتوانسته اند از روابط بسیار نزدیکی برخوردار گردند و به عنوان دو متحد هم کیش از اشتراک نظر در مسایل منطقه‌ای و جهانی برخوردار گردند.در حال حاضر میزان مبادلات اقتصادی بین دو کشور حدود 500میلیون دلار تخمین زده می شود كه از این میزان، 350 میلیون دلار صادرات ایران به جمهوری آذربایجان و150 میلیون دلار واردات صورت گرفته است. بطور کلی موانع توسعه روابط دو کشور از دو منظر نگریسته می شود و از ابعاد مختلفی درمقیاس ملی، منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای برخوردار می باشد بطوریکه هر کدام از کشورهای ایران و آذربایجان با توجه به اهداف استراتژیک، منافع ملی و گرایش های سیاسی خود مسیر متفاوتی را در دستیابی به نقش موثر منطقه‌ای در پیش گرفته اند که در نهایت عدم تفاهم دو کشور در بهبود روابط دوجانبه و مشکلات منطقه‌ای می تواند خسارات جبران ناپذیری را برای هر دو کشور ببار بیاورد.
از دیدگاه ایران فشارهای ایالات متحده آمریکا بر آذربایجان برای کاهش مناسبات دو کشوربه طرق مختلف، تلاش اسراییل برای توسعه حوزه نفوذ خود در قفقاز و بویژه کشور نفت خیز آذربایجان، تبلیغات منفی رسانه ها و مطبوعات جمهوری آذربایجان علیه ایران، تبلیغات پان ترکیستی آذربایجان با شعار وحدت آذربایجانی های جهان و همکاریهای ناتو و جمهوری آذربایجان در قالب برنامه گسترش به شرق ناتو مهمترین عواملی هستند که مانع توسعه روابط ایران با آذربایجان در مقاطع مختلف می گردد و دو کشور همسایه را ازیکدیگر دور نگه می دارد. از طرفی دیگر آذربایجان نیز مدعی است که عواملی همچون تبلیغات دینی ایران برای جذب شیعیان آذربایجان، برقراری مناسبات نزدیک با ارمنستان به عنوان کشور اشغالگر، تبلیغات منفی شبکه تلویزیونی سحر و صدای آذری درتهران و تبریز و اختلاف نظر بر سر تقسیم قلمرو سرزمینی در خزر مهمترین فاکتورهای گرم نبودن روابط دو کشور همسایه به شمار می رود.[1]
اهداف سفر وزیر کشور به آذربایجان
همراهی 4 تن ازاستانداران استانهای آذربایجان شرقی،غربی، اردبیل و گیلان، معاون امنیتی وزارت کشور،نمایندگان مجلس، نماینده وزارت خارجه و همچنین تعدادی از بازرگانان و تجار داخلی با وزیر کشور نشان از آن دارد که سفر وی ازابعاد متفاوت و گسترده‌ای برخوردار است. در این سفر ایشان با رییس جمهور آذربایجان، وزیران اقتصادی و بازرگانی و همچنین نمایندگان بخش خصوصی این کشور دیدار خواهد کرد.[2] به نظر می رسد ازمیان برداشتن موانع توسعه همکاری و تسهیل برقراری مناسبات گسترده میان دو کشور ازاهداف اصلی این سفرباشد.
با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران از سال گذشته لزوم روادید و همچنین داشتن کارت سلامت را برای ورود اتباع آذری لغو کرد انتظار می رود دراین سفر، همکاری های متقابلی در زمینه تسهیل تردد ایرانیان به‌این کشور ازسوی طرف آذری انجام گیرد. استفاده ازظرفیت های استانهای همجوار جمهوری آذربایجان درز مینه افزایش تعاملات اقتصادی، تجاری و همچنین فرهنگی و امنیتی میتواند ازاهداف دیگر وزیرکشور به شمار رود.بطور کلی به نظر می رسد گسترش مناسبات دو جانبه درزمینه های مختلف و تاکید بر تفاهم نامه‌ای گذشته از یک سو و خواست و اراده دو کشور در مقطع کنونی مهمترین انگیزه دیدار مقامات دو کشور با یکدیگر می باشد.
بنظر می رسد سفر وزیر کشور به جمهوری آذربایجان گذشته از گسترش مناسبات دو جانبه با انگیزه همگرایی و وحدت نظر مقامات دو کشور در مسایل فیمابین انجام می گیرد که به نوعی می توان این سفر را ادامه دیدارهای مقامات دو کشور در طول سال گذشته ارزیابی کرد. با وجود فضای نه چندان مناسب در روابط بین دو کشور، مذاکره مستمر مسئولان سیاسی دو کشور می تواند در همگرایی و همکاری بیشتر آنها در اتخاذ راه‌حل‌های مشترک برای اختلافات موجود موثر باشد.
گرایش جمهوری آذربایجان به غرب و از جمله ایالات متحده و برقراری روابط با اسراییل از یک سو و دخالتهای آنها درپیچیده تر کردن مشکلات منطقه‌ای، خصوصا مناقشه قره باغ از مهمترین دغدغه های امنیتی ایران در رابطه با جمهوری آذربایجان به حساب می آید بطوری که مقامات ایرانی نگرانی خود را از حضور مستقیم و غیر مستقیم این کشور ها در آذربایجان پنهان نمی کنند جمهوری اسلامی ایران سعی بر آن دارد با همگرایی بیشتر کشورهای منطقه قفقاز در همسایگی شمالی مشکلات آنها در درون منطقه حل گردد و از دخالت بازیگران فرا منطقه‌ای جلوگیری شود و از سویی با تکیه بر اشتراکات فرهنگی، زبانی،قومی و نژادی خود با آذربایجان،مناسبات دو کشور از ثبات و جایگاه مناسبی برخوردار گردد.
منابع
[1]. مناسبات ایران و اذربایجان، حسن بهشتی‌پور، چهارم شهریور 1386
http://beheshtipour.blogfa.com/post-
[2]. ایران بر گسترش فعالیت های اقتصادی با جمهوری آذربایجان تاكید دارد، 1389/2/6، پایگاه اطلاع رسانی وزارت کشور
نویسنده: آیت اله مرادی
پایان پیام.