سرویس روسیه/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس روسیه :
هایدی تالیاوینی رئیس كمیسیون بین المللی تحقیق در شرایط مناقشه بین گرجستان و اوستیای جنوبی در ماه اوت سال 2008، در كنگره ایالات متحده گزارشی را قرائت كرد كه قبل از آن در اجلاس مجمع پارلمانی شورای اروپا رونمایی شده بود. برای روسیه شناسایی آمریكایی گرجستان به عنوان متجاوز و كشوری كه به اوستیای جنوبی حمله كرد، اهمیت دارد زیرا همین امر می‌‌تواند دامنه تعامل فدراسیون روسیه و آمریكا در این زمینه را گسترش داده و روابط با ناتو را تنظیم كند.
كنستانتین كاساچف رئیس كمیته امور بین الملل دومای روسیه:
- گزارش هایدی تالیاوینی رئیس كمیسیون اتحادیه اروپا برای تحقیق در مناقشه اوت 2008 برای ما آشناست. وی مفاد اساسی این گزارش را در اجلاس مجمع پارلمانی شورای اروپا تكرار كرده و یك بار دیگر مشخص كرد كه گرجستان مبتكر مناقشه بود و اینكه از طرف روسیه هیچ تحریكاتی به عمل نیامده بود كه باعث توسل به زور علیه جمعیت غیرنظامی اوستیای جنوبی شود. گرجستان از نظر حقوق بین الملل نمی‌‌تواند این عملیات را توجیه كند. تا كنون در تفسیرهای بین المللی به بخش اول گزارش هایدی تالیاوینی كه به مبتكر مناقشه اختصاص دارد، توجه كمی شده است. فقط در اعمال روسیه تمركز كرده بودند. بدون اینكه روز اول مناقشه را در نظر بگیرند، اعمال روسیه را به عنوان تجاوز معرفی می‌كردند. خوشبختانه الآن اوضاع مرحله آغازین مناقشه با صراحت كامل توضیح داده شده است. معلوم شد كه نمی‌‌توان روسیه را كشور متجاوز و مبتكر این عملیات جنگی دانست.
ولی مباحثات ما درباره ارزیابی سیاسی رویداد‌‌های بعدی ادامه خواهد یافت. حقوق بین‌الملل به ما اجازه می‌‌دهد بعضی مناطق دیگر را به عنوان دولت‌های مستقل به رسمیت بشناسیم. عده زیادی از كشورهای عضو اتحادیه اروپا ضمن شناسایی استقلال كوزوو از این حق استفاده كردند. همانطور كه رئیس جمهور و نخست وزیر ما اعلام كرده‌اند، ما از اروپا «میمون‌وار تقلید نمی‌‌كنیم». ولی رفتار ما با رفتار كشورهایی كه از روسیه انتقاد میكنند، فرقی نداشت. این انتقادات بر استانداردهای دوگانه مبتنی است و آینده ندارد.
البته، دلمان می‌‌خواهد كه متجاوز یعنی گرجستان مجازات شود ولی از نظر حقوق بین الملل این كار بعید است. هنگامی كه گرجستان عملیات خود را شروع كرد، اوستیای جنوبی از نظر حقوق بین الملل بخشی از تمامیت ارضی گرجستان را تشكیل می‌‌داد. از این نظر می‌‌توان گفت كه فقط تجاوز علیه نیروهای حافظ صلح روسی و شهروندان فدراسیون روسیه كه هدف حمله قرار گرفتند، دفع شد. ولی اصل «دفع تجاوز» كمتر می‌‌تواند به سرزمین عملیاتی یعنی تمام اوستیای جنوبی اطلاق شود. هر یك از طرفین از آن قسمت حقوق بین الملل استفاده می‌‌كند كه بیشتر مواضع آن را منعكس می‌‌كند. روسیه در این حوادث تجاوز می‌‌بیند و گرجستان دفاع از تمامیت ارضی خود. حقوقدانان سراسر جهان می‌‌توانند تا ابد در این مورد بحث كنند. ولی برای ما ارزیابی سیاسی اوضاع مهمتر است كه به ضرر گرجستان تغییر می‌‌كند.
دمیتری دانیلوف، رئیس بخش امنیت اروپایی انستیتوی اروپا:
- مهم‌ترین چیزی كه در گزارش هایدی تالیاوینی منعكس شد، این است كه روسیه به عملیات جنگی گرجستان پاسخ داد. پاسخ روسیه نامتناسب اعلام شد ولی معیار تناسب كدام است؟ می‌‌توان در این مورد بحث كرد. ولی نتیجه‌گیری اساسی برای ما روشن است. در اجلاس اخیر مجمع پارلمانی شورای اروپا كه سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه سخنرانی كرد، گرجستان پیشنویس قطعنامه خود را تسلیم كرد كه با نتیجه‌گیری‌‌های گروه هایدی تالیاوینی تفاوت اصولی داشت و مجمع به آن رأی نداد. ولی محتوای گزارش هایدی تالیاوینی برای كسی سئوال‌برانگیز نیست. فكر نمی‌‌كنم كه در آینده نزدیك كسی به این مسئله برگردد. برای ما مهم است كه ایالات متحده با نتیجه‌گیری‌‌های گزارش هایدی تالیاوینی درباره اینكه گرجستان آغاز جنگ شده و مسئول آن است، موافقت كند. اگر ایالات متحده اوضاع را اینطور ارزیابی كند، امكان مكملی برای توسعه تماس‌های سیاسی بین فدراسیون روسیه و دولت باراك اوباما فراهم خواهد شد. این امر برای ما مهم است. واشنگتن در اوت 2008 از گرجستان حمایت مستقیم كرده و حتی از مواضع اتحادیه اروپا كه رئیس جمهور و وزیر امور خارجه فرانسه برای حل مناقشه وارد منطقه شده بودند، انتقاد كرد. همچنین توافقات معینی بین ایالات متحده و روسیه به حال تعلیق در آمده بود.
مناقشه اوت 2008 در گرجستان در همه سطوح به مسایل اساسی مورد اختلاف بین روسیه و غرب تبدیل شده است. برای مثال، در روابط روسیه با ناتو دو مسأله حل نشده وجود دارد یعنی گسترش ناتو و حوادث در گرجستان. اگر درباره مناقشه اوت 2008 حسن تفاهم بین روسیه و آمریكا حاصل شود. این امر برای روابط آتلانتیك هم با اهمیت خواهد بود. از سوی دیگر، معلوم است كه نباید به شناسایی رسمی استقلال اوستیای جنوبی و آبخازی در آینده نزدیك امید بست. وضعیت كنونی آن‌ها طی مدت زیادی ادامه خواهد یافت. غربی‌ها در همه سطوح این واقعیت را اعلام میكنند.
آلكساندر رار، كارشناس شورای سیاست خارجی آلمان:
فكر می‌‌كنم در ایالات متحده بعضی گروه‌‌های لابی سعی میكنند برای آمریكایی‌ها ثابت كنند كه بوش سیاست كاذبی دنبال كرده و از ساكاشویلی حمایت می‌‌كرد. آن‌ها بدین وسیله از ابتكارات جدید باراك اوباما حمایت میكنند كه از پشتیبانی از رئیس جمهور گرجستان دست می‌‌كشد. دعوت از خانم هایدی تالیاوینی برای شركت در جلسه كنگره آمریكا یك امر عادی بود ولی فكر می‌‌كنم كه نمایندگان آمریكا كه می‌‌خواهند جرج بوش را مقصر شكست‌‌های 8 ساله آمریكا اعلام كنند، از این گزارش استفاده خواهند كرد. آن‌ها می‌‌خواهند حمایت سیاسی و اخلاقی از خط نزدیكی روابط با روسیه را به دست آورند و برنامه‌‌های ایجاد تكیه‌گاه ناتو در گرجستان و اوكراین را زیر علامت سئوال ببرند. در حال حاضر در ایالات متحده حمایت جدی از توسعه روابط با روسیه مشاهده می‌شود. افراد وابسته به اوباما از ویكتور یانوكویچ رئیس جمهور جدید اوكراین پشتیبانی میكنند و حتی از ادامه استقرار ناوگان نظامی روسیه در كریمه ایراد نمی‌‌گیرند.
حق با كارشناسانی است كه شش ماه قبل اظهار نظر كرده بودند كه اوباما به روسیه برای بازدارندگی از ایران احتیاج دارد. بوش جنگی در سه جبهه - علیه تروریست‌ها در افغانستان، علیه محمود احمدی‌نژاد در ایران و علیه سلطه‌جویی جدید روسیه – دنبال می‌‌كرد و حالا فقط جبهه ضد ایرانی باقی مانده است. گزارش اتحادیه اروپا درباره گرجستان به نفع طراحان سیاسی آمریكاست كه در كاخ سفید، شورای امنیت و وزارت خارجه آمریكا كار میكنند.
روسیه هم به آمریكا نیاز دارد. موضع‌گیری رسمی ناتو در مورد پذیرش گرجستان به این پیمان هرگز تغییر نخواهد كرد ولی این مسأله به طور غیر رسمی از دستور روز خارج شده و یك سال است كه از زمان روی كار آمدن اوباما مورد بحث قرار نمی‌‌گیرد. كسی در غرب نمی‌‌خواهد اعتبار سیاسی خود را از دست بدهد و بگوید كه ناتو نمی‌‌خواهد اوكراین و گرجستان را به تركیب خود قبول كند. اولاً، این اظهارات در اوكراین و گرجستان به عنوان خیانت غرب تلقی خواهد شد. ثانیاً، علامت منفی به كشورهایی داده خواهد شد كه می‌‌خواهند عضو ناتو شوند و این خواست آن‌ها با مخالفت مسكو روبرو نمی‌شود (مقدونیه و صربستان).
روسیه در اوت 2008 اشتباهات جدی زیادی مرتكب شد. اشتباه اول این بود كه فدراسیون روسیه روند حفاظت از صلح در آبخازی و اوستیای جنوبی را به انحصار خود در آورده و روند تجدید اتحاد این جمهوری‌‌ها با گرجستان را متوقف می‌‌كرد. روسیه مرزهای خود را برای آن‌ها باز كرده و به ساكنان آن‌ها پاسپورت روسی صادر می‌‌كرد. اشتباه دوم، شناسایی رسمی استقلال آن‌ها بود. اشتباه سوم این بود كه روسیه نیروهای خود را به عمق خاك گرجستان فرستاده و تفلیس را هم تهدید می‌‌كرد.
ولی ضربه اول نارنجك‌اندازها و حمله شبانه به نیروهای حافظ صلح، كار ساكاشویلی بود كه نمی‌‌توان آن را بخشید. او سعی می‌‌كرد غرب را گمراه كند و بگوید كه اول روسیه حمله كرد. میخاییل ساكاشویلی در جهت خونریزی بزرگ گام اول برداشت كه تقصیر او در این زمینه از روسیه به مراتب بیشتر است.
پایان پیام.