در حالی كه در آغاز هفته گذشته سفر وزیر امورخارجه آمریكا به كشورهای قفقاز جنوبی، با امیدهای فراوانی در تاثیر این سفر در حل مشكلات منطقه از جمله حل مناقشه قره باغ همراه بود...
سرویس قفقاز/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس قفقاز : در حالی كه در آغاز هفته گذشته سفر وزیر امورخارجه آمریكا به كشورهای قفقاز جنوبی، با امیدهای فراوانی در تاثیر این سفر در حل مشكلات منطقه از جمله حل مناقشه قره باغ همراه بود، با انجام این سفر مشخص شد كه برای خانم هیلاری كلینتون كم اطلاع از مسائل منطقه، حل مشكلات آمریكا از جمله فراهم كردن راه جدید انتقال تجهیزات و اقلام پشتیبانی نیروهای آمریكایی مستقر در افغانستان هدف اساسی این سفر است.
كلینتون از یكشنبه گذشته با ورود به باكو سفر خود را به كشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان آغاز نمود و در حالیكه برخی از مسئولان آذربایجان قبل از آغاز این سفر، با مهم ارزیابی كردن آن، دیدار خانم كلینتون را فصل نوینی در حل مناقشه قره باغ توصیف می‌كردند، وی درمصاحبه مطبوعاتی پایان دیدار یك روزه خود از باكو، در این مورد صرفا به كلی گویی پرداخت و طرفین را نصیحت كرد كه به جای دعوا كردن، فقط گفتگو كنند.
وی در سخنان خود بدون اشاره به اینكه گفتگوهای زیر نظر آمریكا و دو كشور دیگر عضو گروه مینسك، در ۱۷سال گذشته، چه نتیجه‌ای داشته است، جنگ را اقدام بدی توصیف كرد و گفت: از اینكه در خطوط تماس نیروهای دوكشور بعضا سربازانی كشته می‌شوند، آمریكا ناراحت می‌شود، اما نگفت كه برای حل اساسی این مسئله چه باید كرد.
المار محمدیار اف، وزیر امورخارجه آذربایجان دو روز پیش در جمع خبرنگاران در باكو، در ارزیابی سفر خانم كلینتون به منطقه این سفر را از جهت آنكه وی توانست با مناقشه قره باغ آشنا شود مفید توصیف كرد و افزود:
خانم كلینتون خودش نیز گفت كه قبل از سفر در مورد مناقشه اطلاعات دقیق و عمیق نداشته است و در این سفر توانسته است اطلاعات وسیعی در مورد مسئله كسب كند.
كلینتون در پایان سفر به باكو هم گفت كه جمهوری آذربایجان درعرصه دموكراسی پیشرفت‌های خوبی داشته است اما همانند هر كشور تازه استقلال یافته، در این بخش مشكلاتی هم دارد.
وی با اشاره به اینكه، این نخستین سفر وی به جمهوری آذربایجان بوده، بر تداوم گفتگوها میان آمریكا و جمهوری آذربایجان تاكید كرد و افزود:
گفتگوها میان تشكل‌های غیردولتی با حكومت جمهوری آذربایجان هم ادامه خواهد یافت.
وزیر خارجه آمریكا كه از باكو راهی ایروان شده بود، در این شهر به بنای موسوم به نسل كشی ارامنه كه نقطه حساس در ارتباط ارمنستان با تركیه و آذربایجان و برخی كشورهای دیگر منطقه است، ادای احترام كرد و در آنجا هم تركیه را به باز كردن مرزهایش با ارمنستان دعوت نمود.
این درحالی بود كه مقامات آذربایجان انتظار داشتند كه كلینتون در سفر به ارمنستان، مقامات آن كشور را برای پذیرش اصول سند مادرید كه توسط گروه مینسك و آمریكا به عنوان یك عضو این گروه، تهیه شده است، مجاب كند.
سفرخانم كلینتون به تفلیس نیز خالی از حاشیه نبود و وی درپی دیدار با میخائیل ساكاشویلی رییس جمهوری گرجستان در گفتگوی مطبوعاتی مشترك با وی، با اشاره به اینكه روسیه باید طبق تفاهمنامه آتش بس نیروهای خود را از مناطق مورد مناقشه با گرجستان بیرون بكشد، بر لزوم توجه روسیه به تعهدات خود تاكید نمود و گفت كه آمریكا ، حضور نیروهای روسی در منطقه مورد مناقشه آبخازیا و اوستیای جنوبی را با دقت زیر نظر دارد و بر این اعتقاد است كه طبق تفاهم آتش بس كه در پی جنگ اوستیای جنوبی بین طرفین منعقد شده است، باید این نیروها از منطقه مورد مناقشه خارج شوند.
این سخنان با واكنش فوری ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه مواجه شد . پوتین گفت كه گرجستان و اوستیای جنوبی باید اختلافات موجود را خودشان حل كنند و به دنبال كشور دیگری برای حل مشكل نباشند و در این خصوص، انتظار حل مناقشه از سوی آمریكا را نداشته باشند.
از دید برخی صاحبنظران مسایل منطقه، درسفر كلینتون به قفقاز جنوبی در مورد مناقشه قره باغ و مسایل اوستیای جنوبی و آبخازیا هیچگونه پیشرفت جدیدی بروز نكرد و در مذاكرات هم فقط سخنان قبلی تكرار شد، چرا كه در شرایط فعلی، آمریكا برای تثبیت وضعیت موجود در قفقاز جنوبی تلاش دارد و بر این اساس هم انگیزه‌ای برای كمك به حل اساسی بحران‌های این منطقه حس نمی كند.
این كارشناسان در عین حال سفر كلینتون را از این نظر كه وی توانست توافق كشورهای منطقه را برای همكاری در انتقال تجهیزات و اقلام پشتیبانی نیروهای آمریكایی مستقر در افغانستان جلب كند، موفق ارزیابی كرده وبر این باورند كه طرف موفق این بحث‌ها هم آمریكا بود.
آمریكا در نظر دارد با انتخاب راه امن تر برای تامین تداركات نیروهای خود در افغانستان، آنها را از راههای دریایی به گرجستان منتقل نموده و با قطار به آذربایجان و از طریق دریای خزر به تركمنستان و سپس از راههای زمینی به افغانستان منتقل كند.
سفر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به باكو و دیدارهایی كه با رییس جمهوری و وزیران فرهنگ و امور خارجه جمهوری آذربایجان انجام داد، از اتفاقات مهم در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی هفته گذشته جمهوری آذربایجان بود كه با بازتاب زیادی در رسانه‌های این كشور و منطقه همراه شد.
سید محمد حسینی، در دیدار با الهام علی اف با وی در مورد راههای توسعه همكاریهای دو كشور در عرصه‌های فرهنگی و هنری گفتگو كرد و رییس جمهوری آذربایجان نیز با استقبال زیاد از این همكاریها خواستار توسعه روابط فرهنگی شد.
ابوالفضل قرایف، وزیر فرهنگ و گردشگری و المار محمد یاراف، وزیر امور خارجه و رییس آذری كمیسیون همكاریهای مشترك دو كشور نیز با تاكید بر این همكاریها راههای رسیدن به این خواسته را بررسی كردند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در باكو با رییس كمیته دولتی امور دینی و رییس اداره مسلمانان قفقاز دیدارهایی داشت كه در این دیدارها هم درخصوص همكاریهای فرهنگی و دینی گفتگو شد.
در پایان این سفر هم یك گروه موسیقی سنتی ایرانی اقدام به برگزاری برنامه كنسرت با حضور وزیران فرهنگ دو كشور نمود كه مورد استقبال قرار گرفت و وزیر فرهنگ و گردشگری جمهوری آذربایجان از آن با عنوان فصل جدیدی در همكاریهای دو كشور درعرصه همكاریهای فرهنگی و هنری یاد كرد.
در سفر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به باكو تفاهمنامه مربوط به برنامه اجرایی همكاریهای فرهنگی دو كشور هم میان وی و وزیر فرهنگ آذربایجان امضا شد كه برگزاری متقابل هفته‌های فرهنگی دو كشور از مهمترین بندهای آن است هفته گذشته در جریان سفر تونی هیوارد مدیر اجرایی شركت بی.پی به باكو كه از سوی برخی رسانه‌های این كشور سفری مرموز توصیف شده بود، یك قرارداد همكاری میان این شركت و شركت دولتی نفت آذربایجان (سوكار) امضا شد كه براساس آن شركتبی.پی در زمینه اكتشاف گاز در دو حوزه آسمان و شفق در دریای خزر، مطالعه و اقدامات اجرایی را شروع خواهد كرد.
این قرارداد كه مدت ۳۰ساله آن تا پنج سال قابل تمدید می‌باشد، با حق السهم ۵۰درصدی طرفین، به شركت انگلیسی اجازه مطالعه و اكتشاف و بهره برداری از ذخایر دو حوزه گازی در ۱۲۵كیلومتری جنوب شرقی باكو در دریای خزر را می‌دهد.
میزان ذخایر گازی حوزه مذكور ۳۰۰تا ۵۰۰میلیارد متر مكعب عنوان شده است.
هفته گذشته همچنین در جریان سفر سامح فهیمی وزیر نفت مصر به باكو و دیدارهای وی با مقامات جمهوری آذربایجان در مورد راههای همكاری دو كشور در بخش انرژی از جمله اكتشاف منابع نفت و گاز و فراوری و انتقال آن گفتگو شد.
از مهمترین محورهای این گفتگو همكاری دو كشور در زمینه اجرای برنامه‌های مطالعه و اكتشاف و استخراج نفت و گاز و نیز مشاركت در انتقال نفت و گاز بود.
ظاهرا مصر علاقه مند است كه خط لوله انتقال گاز خود موسوم به ترانس عرب را كه درحال حاضر از مصر و اردن به سوریه رسیده است، ادامه داده و در تركیه به خطوط گازی این كشور وصل كند.
این كشور همچنین امیدوار است در صورت احداث خط لوله نابوكو خط لوله ترانس عرب را در تركیه به این خط لوله وصل كرده و گاز خود را از طریق آن به اروپا صادر كند.
اواخر هفته گذشته در حالیكه المار محمد یاراف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان در مورد مذاكرات آتی خود با وزیر امور خارجه ارمنستان در مورد زمان بندی خروج نیروهای ارمنستان از دو منطقه كلبجر و لاچین در حاشیه منطقه مورد مناقشه قره باغ، صحبت كرده بود، برخی مقامات ارمنستان از جمله شاوارش كوچاریان معاون وزیر امور خارجه در واكنش به این اظهارات، اعلام كردند كه تا زمان به رسمیت شناخته شدن وضعیت قره باغ كوهستانی از طرف آذربایجان مذاكرات در این خصوص معنا ندارد و امكان خروج نیروهای ارمنستان از هیچ یك از مناطق مورد مناقشه وجود نخواهد داشت. با اینحال به نظر می رسد كه در حاشیه اجلاس هفته آینده وزیران خارجه كشورهای عضو سازمان امنیت و همكاری اروپا در آلماتی قزاقستان، وزیران خارجه آذربایجان و ارمنستان دیداری داشته باشند.
در این دیدار مذاكرات حول محور اصول سند مادرید خواهد بود كه در سال ۲۰۰۷به طرفین عرضه شده و از آن زمان تاكنون روسای جمهوری آذربایجان و ارمنستان ۹بار در این مورد دیدار و مذاكره كرده اند.
هفته گذشته گریگول واشادزه وزیر امور خارجه گرجستان، هم در پی دیدارهیلاری كلینتون از كشورهای منطقه، در سفر كاری كوتاه به باكو، با رییس جمهوری و وزیر امورخارجه جمهوری آذربایجان دیدار كرد كه محور گفتگوهای این دیدار بررسی مسائل منطقه قفقاز جنوبی و مناقشه قره باغ اعلام شد.
در گرجستان اظهارات سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه در مورد آمادگی مسكو برای عادی‌سازی روابط با گرجستان، با بازتاب‌هایی همراه بود و درحالیكه رسانه‌های تفلیس به صورت گسترده به این مسئله پرداخته بودند، شوتا مالاشخیا رییس كمیسیون موقت تمامیت ارضی در مجلس گرجستان، در واكنش به این اظهارات گفت: حتی در شرایط نبودن روابط مستقیم دیپلماتیك بین دو كشور، طرف روسی آمادگی خود را برای برقراری روابط عادی اعلام می‌كند كه این از رسیدن روسیه به بن بست حقوقی در مسئله گرجستان حكایت دارد.
ورود یك فروند ناو جنگی فرانسوی به سواحل گرجستان در دریای سیاه ، تداوم اظهارنظر در مورد سخنان هیلاری كلینتون در مورد آبخازیا و اوستیای جنوبی و لزوم خروج نیروهای روسیه از این مناطق نیز كه با واكنش روسیه همراه بود، از دیگر رخداهای مهم در گرجستان در طی هفته گذشته بود.
روسای جمهوری هر سه كشور قفقاز جنوبی شامل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان در پایان هفته عازم كی یف پایتخت اكراین شدند تا در نشست غیررسمی تعدادی از سران كشورهای همسود در این كشور شركت كنند.
پایان پیام.