سرویس قفقاز/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس قفقاز :
رادیو روسی _ اداره کل اروپا و آمریکا
مصاحبه با ماکسیم مینایف ، کارشناس ارشد مرکز مطالعات وضعیت سیاسی روسیه
اهمیت قفقاز برای روسیه همواره مشهود بود و در جنگ ماه آگوست سال 2008 با گرجستان این مسئله باردیگر آشکار شد . باتوجه به این مسئله شما سیاست وراهبرد روسیه را درمنطقه قفقاز جنوبی چگونه تشریح می کنید؟
به نظرمن دولت مدودف همچنان درمنطقه قفقاز جنوبی همان خط مشی را دنبال می کند که بلا فاصله پس ازتمام جنگ ماه آگوست سال 2008 تبیین شد یعنی درواقع همان سیاست حمایت از مناطق خودمختارسابق گرجستان اوستیای جنوبی وآبخازی ، حفظ وادامه روابط سیاسی - نظامی تنگاتنگ با جمهوری ارمنستان ،حفظ روابط وفضای گفت وگوی نسبتا" باثبات سیاسی - اقتصادی باجمهوری آذربایجان ودرنهایت ادامه مناقشه " خاموش " باگرجستان . درکل سیاست روسیه دراین منطقه مبتنی بر عوامل نظامی است تا اقتصادی . بی دلیل نیست که هرسه شریک اصلی روسیه دراین منطقه یعنی ارمنستان، اوستیای جنوبی و آبخازی همگی همپیمانان نظامی روسیه هستند . چرا که درخاک این کشورها نیروها وپایگاههای نظامی روسیه مستقر هستند .البته در حال حاضر مناسبات اقتصادی با جمهوری آذربایجان درحال تقویت است . هرچند که این مناسبات چندان هموار وباثبات نیست. چرا که جمهوری آذربایجان بدنبال متنوع سازی روابط اقتصادی خود است درحالی که مسکو بدنبال کنترل جمهوری آذربایجان به عنوان ابزار خود درعرصه بین المللی است . درواقع روسیه بیشتر بدنبال کنترل توان انرژی جمهوری آذربایجان است . لذا می توان گفت که درکل فعلا" صحبتی از همکاریهای گسترده دراین منطقه نیست . به طور کل فعالیت روسیه دراین منطقه درواقع برابر بافعالیت سایر قدرتهای جهان دراین منطقه به خصوص آمریکا است . دیگرقدرتها وآمریکا نیز درمنطقه قفقاز جنوبی بیشتر بدنبال همکاریها ومناسبات نظامی هستند که مهم ترین آن کمکهای نظامی - دفاعی به جمهوری آذربایجان وگرجستان ودرنهایت پیوستن آنهابه ناتو است . از سوی دیگر آمریکا بازی مشابهی را درقبال ارمنستان نیز دنبال می کند . اروپا دراین منطقه سیاست خود را دنبال می کند که تاحدودی متفاوت از سیاست دو قدرت اصلی است که دربالا اشاره شد .در واقع اروپا برطرحهای اقتصادی دراین منطقه تاکید دارد بویژه طرح خط لوله نوباکو . مسلما" موضع اروپا دراین منطقه نسبت به دوبازیگر اصلی یعنی روسیه وآمریکا به مراتب ضعیف تر است . چرا که اروپا فاقد مناسبات وطرحهای نظامی درمنطقه است . تاریخ نشان داده است که بدون طرح و همکاریهای نظامی بسختی می توان براوضاع وتحولات قفقاز تاثیرگذاشت . دلیل اصلی این مسئله نیز این است که مسائل اقتصادی درکشورهای این منطقه چندان مطرح نیست ولی درعوض به اندازه کافی دارای مناقشات ملی وقومی دراین منطقه وجود دارد . مسلما" در چنین شرایطی چنین مناقشات ومشکلاتی نیازمند به وجود همکاریهای نظامی است . اگربخواهیم درخصوص تاثیر وموفقیت سیاست روسیه دراین منطقه قضاوت کنیم می توان گفت که سیاست روسیه نسبت به سیاست آمریکا ضعیف تر است .در واقع قفقاز از یک منطقه وحوزه نفوذ ومنافع روسیه به تدریج تبدیل به منطقه مشکل ساز برای مسکو می شود هم دربخش شمالی آن وهم در بخش جنوبی . مهم ترین دلیل این مسئله این است که روسیه فاقد مناسبات سیاسی واقتصادی سالم و با ثبات با جمهوری آذربایجان ومهم تر از آن با گرجستان است . درواقع به ظاهر با جمهوری آذربایجان مناسباتی وجود دارد که کاملا" محدود است اما در خصوص گرجستان هیچ گونه مناسباتی وجود ندارد واز سال 2008 تابه حال تمامی ارتباطات بین کشورها قطع شد و هیچ تغییری دراین روابط به چشم نمی خورد . در چنین وضعیتی تلاشهای نظامی روسیه درقابل استقرار پایگاههای نظامی درمناطقی که دربالا ذکر شد چندان کافی به نظرنمی رسد . درواقع تلاشهای آمریکا و به طور کلی بازی واشنگتن دراین منطقه بسیار قوی تر است و دارای چشم انداز مشخصی است . یکی ازدلایل اصلی آن نیز این است که علاوه برمناسبات نظامی واشنگتن باهرسه کشور اصلی این منطقه یعنی ارمنستان ،جمهوری آذربایجان وگرجستان آمریکا روابط سیاسی خوب وباثباتی با دارد .
اخیرا" اخباری رسیده و منتشر شده است که گویای تلاش روسیه برای تقویت حضور نظامی خود درمنطقه قفقاز است . به خصوص این مسئله مربوط به استقرار سیستم های دفاع ضد هوایی اس 300 در آبخازی وفروش دودسته ازاین سیستم ها به جمهوری آذربایجان است . آیابه نظرشما این مسئله تلاش روسیه برای پرکردن فرصت های از دست رفته است یا مسکو درحال آماده شدن برای روبروشدن باحوادث آتی در منطقه است ؟
بیشتر به نظر می رسد که قصد مسکو قدرت نمایی است به خصوص اگرما درباره تقویت حضور نظامی روسیه دراوستیای جنوبی وآبخازی توجه کنیم می بینیم که استقرار سیستم های نظیر اس 300 در خاک این مناطق به هیچ وجه از نظرنظامی توجیه پذیرنیست چراکه امکان مناقشه ودرگیریهای نظامی شدید دراین منطقه وجود ندارد . بنابراین این اقدام یک اخطار به گرجستان است مبنی براینکه درصورت هرگونه تحرک علیه مناطق خودمختار از سوی رژیم ساآکاشویلی ویا دیگر سیاست مدارانی که جانشین وی خواهند شد روسیه باتمام قوا از آنها دفاع خواهد کرد . البته روسیه بهتراست که این نمایش قدرت را در مقابل قدرت های واقعی نشان دهد نه جمهوری ضعیف گرجستان . درخصوص مناسبات نظامی با جمهوری آذربایجان به خصوص موضوعی که شما اشاره کردید می توان گفت که مسکو سعی دارد تافرصت های ازدست رفته را جبران کند وبه نوعی خط مشی را در روابط خود با باکو مشخص کند . چرا که گفت وگو ومناسبات با جمهوری آذربایجان همواره دشوار است.جمهوری آذربایجان به دلیل داشتن منابع انرژی روابط خوبی با کشورهای غربی بخصوص ناتو دارد . کشورهای ناتو هم تسلیحات وتجهیزات نظامی خود را به این کشور می فروشند . درحال حاضر نیزجمهوری آذربایجان درحال مدرن سازی ارتش وتسلیحات خود است بنابراین روسیه قصد دارد دراین خصوص سهمی داشته باشد . لذا این معامله برای مسکو مهم است وامکان این را فراهم می کند که روسیه تاحدودی حضور نظامی خودرا درجمهوری آذربایجان حفظ کند .
پایان پیام.