سرویس روسیه/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس روسیه : در حالیكه جمهوری آذربایجان در واكنش به قرارداد جدید روسیه و ارمنستان در استفاده از پایگاه گیومری ارمنستان، ابراز امیدواری كرده است كه روسیه با عمل به تعهدات خود مانع استفاده از امكانات این پایگاه علیه آذربایجان شود، برخی رسانه‌های این كشور معتقدند كه روسیه با این اقدام خود در مناقشه قره باغ به سمت حمایت آشكار از ارمنستان رفته است.
قرارداد جدید استفاده از پایگاه گیومری روز جمعه با حضور دیمتری مدودف و سرژ سركیسیان رییسان جمهوری روسیه و ارمنستان، از سوی وزیران دفاع دو كشور در ایروان امضا شد.
بر اساس این قرارداد، حضور روسیه در پایگاه گیومری از ۲۵سال به ۴۹سال افزایش یافته و تا سال ۲۰۴۴تمدید شده است و علاوه بر آن امكانات این پایگاه بعد از تجهیز و نوسازی از جانب روسیه، ضمن تامین اهداف مسكو، در جهت تامین اهداف امنیتی ارمنستان نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
الخان پولخ اف سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان، روز گذشته به دنبال امضا شدن قرارداد، گفت: روسیه در سال ۲۰۰۶به دنبال جمع آوری پایگاههای خود در آخالكالاكی و باتومی گرجستان و انتقال تجهیزات این پایگاهها به گیومری ارمنستان، متعهد شده است كه از امكانات این پایگاه برعلیه آذربایجان استفاده نشود.
وی خاطر نشان كرده است كه روسیه در حال حاضر باید به مسئولیت‌هایی كه در این مورد بر عهده گرفته است، عمل كند.
رسانه‌های جمهوری آذربایجان از روز گذشته در واكنش به اقدام روسیه در امضای این قرارداد، اعلام می‌كنند كه روسیه با این اقدام خود عملا از نقش میانجی كه بر اساس عضویت در گروه مینسك بر عهده داشت، خارج شده و به عنوان حامی یك طرف دعوا ، یعنی ارمنستان، عملا رودر روی طرف دیگر دعوا ، یعنی جمهوری آذربایجان، قرار گرفته است.
در این بین اگرچه برخی منابع كارشناسی روسیه معتقدند كه تمدید مدت استفاده از پایگاه گیومری، خطری برای جمهوری آذربایجان ندارد و این امر به منزله تامین منافع دوجانبه میان روسیه و شركای این كشور در منطقه قفقاز جنوبی است، اما كارشناسان و رسانه‌های جمهوری آذربایجان در دیدگاهی متقابل معتقدند كه این اقدام جانبداری آشكار روسیه از ارمنستان است .
روزنامه اكسپرس باكو روز شنبه با اشاره به سخنان روز گذشته مدودف، در مصاحبه مطبوعاتی مشترك با رییس جمهوری ارمنستان، نوشت: مدودف در پاسخ به سئوالی در خصوص اینكه اگر وضعیتی مشابه با رویداد سال ۲۰۰۸اوستیای جنوبی در قره باغ تكرار شود، روسیه چه واكنشی خواهد داشت، موضوع مداخله سازمان پیمان امنیت جمعی را به میان كشید.
وی افزود: ما در سال ۲۰۰۸دوره سختی را گذراندیم و اینگونه حوادث نباید تكرار شوند.
در سال ۲۰۰۸در پی ورود ارتش گرجستان برای سركوب جدایی طلبان اوستیای جنوبی، روسیه اقدام به مداخله نظامی كرد و ضمن عقب راندن نیروهای گرجستان ، استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا را به رسمیت شناخت كه در ادامه آن روابط مسكو و تفلیس بشدت تیره شد و در حال حاضر نیز وضعیت آتش بس، میان طرفین برقرار است.
رییس جمهوری روسیه در ادامه سخنان خود با اشاره به اینكه روسیه كشوری با امكانات اقتصادی و دفاعی قوی می‌باشد، افزود: هدف ما حفظ صلح در منطقه قفقاز است .
وی تاكید كرد كه مسكو و ارمنستان دارای قرارداد همكاری استراتژیك و در عین حال دو كشور متفق هستند و علاوه بر اینها ، مسكو در چهارچوب پیمان امنیت جمعی در قبال ارمنستان به عنوان یك عضو دیگر این پیمان، دارای مسئولیت‌هایی است.
روزنامه اكسپرس، با اشاره به اینكه این سخنان مدودف به معنای آن است كه هرگونه مداخله نظامی جمهوری آذربایجان در مناقشه قره باغ موجب خواهد شد كه روسیه از امكانات خود در تامین امنیت ارمنستان استفاده كند، افزود: از دید كارشناسان در صورت هرگونه تلاش جمهوری آذربایجان در این راستا ، روسیه رسما وارد جنگ خواهد شد.
به نوشته این روزنامه رییس جمهوری روسیه گفت كه در صورت وقوع چنین وضعیتی سازمان پیمان امنیت جمعی بی‌تفاوت نخواهد ماند ، چون امنیت منطقه برای روسیه بسیار مهم است.
سازمان پیمان امنیت جمعی در سال ۱۹۹۲از سوی كشورهای ارمنستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیكستان ، بلاروس و ازبكستان در شهر تاشكند تشكیل شد و در سال ۲۰۰۰رهبران عضو این سازمان توافقنامه‌ای را امضا كردند كه بر اساس آن همكاریهای سیاسی و نظامی در اولویت روابط میان كشورهای عضو قرار گرفته و در تامین و تجارت تسلیحات نظامی نیز بین آنها همكاری انجام می شود.
این روزنامه به نقل از آلكسی ولاسف یك كارشناس مركز مطالعات كشورهای همسود در دانشگاه مسكو نوشت: با توجه به اینكه طبق اساسنامه سازمان پیمان امنیت جمعی تصمیمات در این سازمان بر اساس اجماع اتخاذ می‌شود، امكان وارد كردن این مجموعه به مناقشه‌ای مثل قره باغ مشكل است، چون در چنین وضعیتی كشورهایی مثل قزاقستان و بلاروس دلیلی برای ورود به این جنگ ندارند با اینحال گفته می‌شود كه روسیه با مطرح كردن این مساله همكاری دو جانبه با ارمنستان را حتی در قالب پیمان مذكور یادآوری كرده و با این سخنان خود به طرف آذربایجانی كه بعضا درخصوص توسل به راه حل نظامی برای حل مناقشه قره باغ و بازپس‌گیری اراضی خود سخن می‌گوید، هشدار داده است.
روزنامه اكسپرس معتقد است كه این اظهارات مدودف در طرفداری محض و آشكار روسیه از موضع ارمنستان در مناقشه قره باغ است .
هفته گذشته ادوارد شامازانوف یك نماینده پارلمان ارمنستان از حزب حاكم اعلام كرده بود، روسیه با انعقاد قرارداد جدید با ارمنستان در صدد ایجاد توازن قوا درمنطقه است تا از این طریق مانع از توسل به رویكرد نظامی برای حل مناقشه قره باغ شود.
وی افزوده بود: این اقدام در عین حال پاسخی به تقویت توازن نظامی و افزایش بودجه نظامی جمهوری آذربایجان است .
دولت باكو ماه گذشته در لایحه ترمیم بودجه سالجاری خود بودجه نظامی این كشور را به بیش از دو میلیارد دلار افزایش داد و در پی آن الهام علی اف رییس جمهوری این كشور اعلام نمود كه افزایش بودجه نظامی و تقویت توان رزمی ارتش این كشور به دلیل قرارداشتن در وضعیت جنگی، بسیار ضروری است و به همین دلیل آذربایجان با افزایش بودجه نظامی خود آن را به بیش از كل بودجه ارمنستان رسانده است.
روزنامه ینی مساوات چاپ باكو هم در شماره روز شنبه خود در مطلبی با عنوان روسیه محافظت كامل از ارمنستان را بر عهده گرفت نوشت: در سفر رییس جمهوری روسیه به ایروان به موازات امضای قرارداد جدید استفاده از پایگاه گیومری وزیران دفاع دو كشور قراردادی در زمینه همكاری در تامین و نگهداری تسلیحات نیز امضا كردند و موافقت شد كه یك مركز فنی برای این منظور در ارمنستان تاسیس شود.
این روزنامه قراردادهای جدید ایروان - مسكو را خطری جدی برای امنیت منطقه قفقاز جنوبی دانست و افزود: این موضوع از آن جهت كه روسیه در عین حال به عنوان یك عضو گروه مبانجیگر مینسك برای حل و فصل مناقشه قره باغ می باشد، اهمیت زیادتری پیدا می‌كند.
از دید این روزنامه در حالی كه روسیه با داشتن چنین جایگاهی در بحث میانجیگری، باید هر نوع همكاری نظامی با یك طرف مناقشه را به حداقل كاهش دهد، عملا وارد میدان مناقشه شده و با یك طرف دعوا همكاری نظامی خود را گسترش می‌دهد.
این روزنامه به نقل از عیسی قنبر رهبر حزب مخالف مساوات نوشت : موضع جدید روسیه در گسترش همكاری با ارمنستان بحران منطقه را تشدید خواهد كرد و در این وضعیت باید دولت باكو به فكر چاره اندیشی جدی باشد.
وی روی آوردن بیشتر جمهوری آذربایجان به سمت اروآتلانتیك و تلاش جدی تر و رسمی تر برای عضویت در ناتو را به عنوان راهكار برای دولت باكو پیشنهاد كرد و افزود: بموازات این اقدامات باید دولت آذربایجان به مساله همكاری استراتژیك با تركیه وضعیت جدی تر و عملی تر بدهد.
تركیه و آذربایجان هفته گذشته در سفر عبدالله گل به باكو قرارداد همكاری راهبردی و كمك متقابل امضا كردند كه از دید كارشناسان این اقدام مقابله به مثلی با تصمیم روسیه برای توسعه همكاری نظامی با ارمنستان بود.
برخی از رسانه‌های جمهوری آذربایجان با اشاره به موضوع تاسیس پایگاه نظامی تركیه در آذربایجان و بخصوص در نخجوان كه از مدتها پیش در سطح مطبوعات مطرح می‌شود، معتقدند كه در حال حاضر باید این اقدام بطور جدی بررسی و حتی اجرا شود.
وفا قلی زاده به عنوان یك كارشناس سیاسی جمهوری آذربایجان معتقد است كه هدف روسیه از تقویت همكاری نظامی با ارمنستان تقویت جای پا و حضور در قفقاز جنوبی است.
از دید وی روسیه با این اقدام خود به آمریكا و ناتو پیام می‌دهد كه قفقاز جزو حوزه نفوذ و منطقه مورد توجه مسكو می‌باشد.
قلی زاده استقرار سامانه‌های دفاعی اس ۳۰۰از سوی روسیه در آبخازیا و اوستیا ی جنوبی را هم در چهارچوب این دیدگاه روسیه ارزیابی می‌كند.
بگفته وی روسیه در چهارچوب سیاست قدیمی و سنتی خود تلاش دارد كه قفقاز جنوبی را زیر نظر خود داشته باشد و برای این منظور دامنه نفوذ خود را در ارمنستان گسترش داده و می‌كوشد كه گرجستان و آذربایجان را نیز به طرق ممكن تحت سیطره و فرمانبرداری مسكو قرار دهد.
از دید این كارشناس برخی سیاسیون در حاكمیت فعلی جمهوری آذربایجان معتقد بودند كه می‌توانند با جلب توجه روسیه به سمت باكو از موقعیت مسكو در حل مناقشه قره باغ و آزادسازی اراضی اشغالی خود استفاده كنند، اما الان با رویدادهای جدید، این دیدگاه مهر بطلان خورده و روسیه نشان داده است كه ارمنستان را به آذربایجان ترجیح می‌دهد.
از دید این سیاستمدار اگر روسیه در وضعیت فعلی باقی بماند و از درون متلاشی نشود، مناقشه قره باغ هم تا سال ۲۰۴۴كه موعد قرارداد فعلی ارمنستان و روسیه تمام می‌شود، حداقل از نظر روسها بدون تغییر خواهد ماند.
پایان پیام.