سفر 'عبدالله گل' رییس جمهوری تركیه، به باكو كه با دعوت رسمی 'الهام علی اف' همتای آذری وی در روز دوشنبه گذشته آغاز شد...
سرویس قفقاز/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس قفقاز : سفر 'عبدالله گل' به باكو و متعاقب آن سفر 'دیمتری مدودیف' به ایروان، دو رویداد مهم سیاسی هفته گذشته در منطقه قفقاز جنوبی بود كه از دید آگاهان به مسائل منطقه در تحولات مربوط به مناقشه قره باغ و ایجاد تغییر در موازنه قوا دراین منطقه از اهمیت زیادی برخوردار بودند.
سفر 'عبدالله گل' رییس جمهوری تركیه، به باكو كه با دعوت رسمی 'الهام علی اف' همتای آذری وی در روز دوشنبه گذشته آغاز شد، با امضای دو قرارداد مهم در زمینه همكاری راهبردی میان دو كشور و نیز كمك متقابل، همراه بود.
امضای قرارداد همكاری استراتژیك میان تركیه و جمهوری آذربایجان در حالی انجام گرفت كه از دید آگاهان به مسائل منطقه از گذشته نیز در بین دو كشور قرارداد همكاری در این سطح وجود داشت.
با این حال برخی كارشناسان هدف از امضای این قرارداد را اقدامی متقابل در انعقاد قرارداد جدید همكاری نظامی میان ارمنستان و روسیه عنوان می كنند كه برنامه امضای آن در سفر رییس جمهوری روسیه به ایروان پیش بینی شده بود.
بخش تكمیلی قرارداد همكاری راهبردی تركیه و آذربایجان، قرارداد دیگری تحت عنوان كمك متقابل بود كه در مورد جزئیات آن توضیح زیادی داده نشد اما برخی مقامات آذری از جمله 'نوروز محمد اف' رییس بخش بین الملل ریاست جمهوری، اعلام كردند كه این قرارداد كمك متقابل دو كشور را در زمینه های متنوع و بر اساس شرایط زمانی و مكانی در بر می گیرد.
عبدالله گل' در سفر خود به باكو همچنین در مورد مناقشه قره باغ هم با همتای آذری خود گفتگو كرد و در گفتگوی مطبوعاتی خود با اشاره به اینكه كشورش مسئله قره باغ را با دقت پیگیری كرده و در این راستا بعضا از سیاست آشكار و بعضا هم از سیاست پنهان استفاده می كند، افزود: تداوم وضعیت موجود در مناقشه غیرقابل قبول است.
رییس جمهوری تركیه تاكید كرد كه روند حل این مناقشه سالهاست كه بدون هرگونه تغییر باقی مانده و این در حالی است كه باید با مذاكرات جدی در جهت حل مسئله اقدام گردد تا منطقه قفقاز جنوبی با رفع این مشكل به منطقه همكاری میان كشورهای منطقه تبدیل شود.
برخی از كارشناسان با اشاره به اینكه در مورد مفاد قراردادهای همكاری های جدید آذربایجان و تركیه اطلاعات زیادی منتشر نشده است، بر این اعتقادند كه این همكاریها درسطوح تامین و تجهیز سلاح و حتی ایجاد پایگاه از سوی تركیه در آذربایجان را در بر می گیرد.
برخی از رسانه ها در این خصوص احتمال مبتنی بر ایجاد پایگاه از سوی تركیه در نخجوان را نیز مطرح كرده و بر این اعتقادند كه این اقدام در عین اینكه می تواند پاسخی به تقویت حضور نظامی روسیه در ارمنستان باشد.
با اینحال در كنار تفاهمها و امضای قراردادهای همكاری میان روسای جمهوری تركیه و آذربایجان در چند مورد هم كه انتظار توافق میان طرفین مطرح بود، ظاهرا توافق قطعی حاصل نگردید.
عدم لغو روادید از سوی آذربایجان برای اتباع تركیه از جمله آنها بود.
تركیه كه از چندسال قبل بصورت یكجانبه اخذ روادید برای اتباع آذربایجان را لغو كرده است، انتظار اقدام متقابل از سوی دولت باكو را دارد.
رسانه ها قبل از سفر عبدالله گل به باكو از احتمال قطعی شدن این مسئله در جریان سفر خبر می دادند اما روسای حمهوری دو كشور با اشاره به اینكه این موضوع در گفتگوهایشان مطرح شد، اعلام نمودند كه در این مورد بررسی ها ادامه خواهد یافت.
رییس جمهوری تركیه در این خصوص گفت كه آذربایجان در مسئله لغو ویزا ملاحظات خاصی دارد كه برای این منظور بررسی و گفتگو میان كارشناسان دو طرف ادامه خواهد یافت.
دیگر موضوعی كه در این دیدار به نتیجه نرسید عدم پاسخ قطعی رییس جمهوری تركیه به درخواست آذربایجان در خودداری از گشایش موقت مرزهای خود با ارمنستان برای انتقال تجهیزات ناتو جهت برگزاری یك رزمایش مشترك ناتو و ارمنستان بود.
'نوروز محمد اف' رییس بخش روابط بین الملل ریاست جمهوری آذربایجان بعد از این سفر گفت كه آذربایجان همچنان امیدوار است، تركیه از گشایش مرز خود با ارمنستان حتی بصورت موقتی خودداری كند.
این لحن حاكی از آن بود كه در مذاكرات رسمی بین مقامات دو كشور در این زمینه نتیجه روشن حاصل نشده است.
رزمایش ناتو در ارمنستان از 11 تا 17 سپتامبر (20 تا 26 شهریور) برگزار خواهد شد و به همین منظور هم قرار است كه امكانات و تسلیحات ناتو از طریق گرجستان و تركیه به ارمنستان منتقل شود.
گفته می شود در این سفر در مورد مسئله همكاریهای دو كشور در مبارزه با برخی گروههای تروریستی از جمله 'پ.ك.ك' هم بحث هایی شده اما در خصوص درخواست تركیه برای همكاری آذربایجان در مقابله با برخی تحركات این گروه نتیجه روشنی حاصل نشده است.
سفر 'دیمتری مدودیف' رییس جمهوری روسیه به ارمنستان كه روز پنجشنبه انجام گرفت و با امضای قرارداد مربوط به تغییر در مدت و نحوه اسفاده از پایگاه 'گیومری' در ارمنستان، همراه گشت، دیگر تحول مهم منطقه قفقاز جنوبی در هفته اخیر بود.
قرارداد جدید استفاده از پایگاه 'گیومری' روز جمعه با حضور 'دیمتری مدودیف' و 'سرژ سركیسیان' رییسان جمهوری روسیه و ارمنستان، از سوی وزیران دفاع دو كشور در ایروان امضا شد.
بر اساس این قرارداد، حضور روسیه در پایگاه 'گیومری' از 25 سال به 49 سال افزایش یافته و مدت حضور نظامی روسیه را در ارمنستان تا سال 2044 تضمین می كند.
علاوه بر آن امكانات این پایگاه كه تاكنون از سوی روسیه و در جهت اهداف دفاعی این كشور استفاده می شد ، بر اساس این قرارداد در جهت تامین اهداف امنیتی ارمنستان نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
روسیه برای تامین این خواسته اقدام به تجهیز امكانات و تسلیحات پایگاه كرده و قرار است در آن تسلحات مدرن تری را مستقر كند.
این در حالی است كه پایگاه مذكور تاكنون به سامانه دقاع هوایی پیشرفته 'اس 300' و نیز جنگنده های میگ 29 مجهز بود.
مدودف، در پی امضا شدن این قرارداد با تاكید بر اینكه مسكو و ارمنستان دارای قرارداد همكاری استراتژیك و در عین حال دو كشور متفق هستند ، افزود: علاوه بر اینها ، مسكو در چهارچوب پیمان امنیت جمعی در قبال ارمنستان به عنوان یك عضو دیگر این پیمان، دارای مسئولیت هایی است.
اقدام روسیه در امضای این قرارداد با ارمنستان كه سعی می شد در مورد آن بجای 'قرارداد جدید' از اصطلاح 'تمدید قرارداد' استفاده شود، با واكنش جمهوری آذربایجان مواجه شد.
'الخان پولخ اف' سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان هم به دنبال امضا شدن قرارداد، گفت: روسیه در سال 2006 به دنبال جمع آوری پایگاههای خود در 'آخالكالاكی' و 'باتومی' گرجستان و انتقال تجهیزات این پایگاهها به 'گیومری' ارمنستان، متعهد شده است كه از امكانات این پایگاه برعلیه آذربایجان استفاده نشود.
وی اظهار امیدواری كرد كه روسیه به تعهدات خود در قبال این مسئله عمل كند.
با اینحال رسانه ها و كارشناسان در باكو بر این اعتقادند كه اقدام روسیه در انعقاد قرارداد جدید با ارمنستان به معنای ورود به مناقشه قره باغ آنهم به نفع ارمنستان است.
از دید تحلیلگران آذری این وضعیت با جایگاه روسیه در نقش یكی از سه میانجی عضو گروه مینسك برای حل مناقشه قره باغ در تضاد است.
برگزاری نشست غیررسمی سران كشورهای عضو 'سازمان پیمان امنیت جمعی' در ارمنستان از دیگر رویدادهای مهم هفته است كه در حاشیه دیدار رییس جمهوری روسیه از ارمنستان انجام گرفت و در آن علاوه بر روسای جمهوری دو كشور مذكور، رییسان جمهوری بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیكستان نیز شركت دارند.
محور مذاكرات شركت كنندگان در نشست ، مسائل مربوط به ناآرامیهای قرقیزستان و نحوه همكاری كشورهای عضو سازمان در جهت مقابله با این بحران است.
بررسی راههای همكاری كشورهای عضو و اقدامات لازم برای حركت همسو در موارد لازم از دیگر موضوعات مذاكرات این نشست اعلام شده است.
سازمان پیمان امنیت جمعی' در سال 1992 از سوی كشورهای ارمنستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیكستان ، بلاروس و ازبكستان در شهر تاشكند تشكیل شد.
پایان پیام.