آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

ایران رسماً اعلام كرد از روسیه به دلیل عمل نكردن به تعهداتش در قرارداد فروش اس-300 شكایت كرده است

به گزارش آران نیوز ،محمود رضا سجادی، سفیر ایران در مسكو اعلام كرد: «در قرارداد اس- 300 آمده است كه اگر یكی از دو طرف به تعهداتش عمل نكند دیگری می تواند علیه او شكایت كند. یكی از مقامات روسیه كه در این رابطه سفری به ایران داشت، به ما گفت كه اگر شما به دیوان شكایت كنید و آن ها اعلام كنند كه تحویل سامانه اس-300 مغایر با قطعنامه نیست ما آن را به شما خواهیم داد».

وی ادامه داد: «اعتقاد عمومی ما این بود كه تحویل سامانه اس-300 مغایر با قعطنامه نیست و شكایت كردیم تا به این وسیله روسیه بتواند راه كارها و مجوزهای حقوقی لازم را برای تحویل اس-300 به ایران به دست آورد».

الكساندر لوكاشویچ، سخنگوی وزارت خارجه روسیه بلافاصله به این خبر واكنش نشان داد و گفت كه روسیه از این تصمیم ایران «متحیر» شده است. وی گفت روسیه ترجیح می داد این موضوع در گفت وگوی دوجانبه با ایران حل شود نه در دادگاه بین المللی.

در عین حال، برخی منابع در تهران می گویند احتمال اینكه همانطور كه سجادی گفته درباره این شكایت هماهنگی میان تهران و مسكو انجام شده باشد، منتفی نیست.

سامانه اس-300 یك سیستم دفاع هوایی است كه توسط شركت آلماز روسیه ساخته شده است. این سیستم توانایی سرنگونی هواپیماهای جنگنده و نیز توانایی انهدام موشك های كروز در شعاع 145 كیلومتری را داراست و تا ارتفاع 27 كیلومتری می تواند اهداف پروازی را هدف قرار دهد. برد موشك های این سامانه به 300 كیلومتر می رسد ودر هر نوع شرایط آب و هوایی قابلیت عملیاتی شدن دارد. روس ها مدعی اند این سیستم دفاعی، توانایی مقابله با سیستم موشك های پاتریوت آمریكایی را داراست و قادر است 100 هدف را به طور همزمان ردیابی و 12 هدف را همزمان مورد حمله قرار دهد. منحرف كردن یا از كار انداختن اس300 از سوی سیستم های اغتشاشگر، تقریباً غیر ممكن است. رادار این موشك از فاصله 250 كیلومتری، جسم پرنده ای به ابعاد 25 سانتی متر مربع را براحتی تشخیص می دهد. مقامات عالی رتبه پنتاگون بارها اذعان كرده اند؛ آمریكا در حال حاضر هیچ وسیله ای برای از كار انداختن موشك اس300 در اختیار ندارد.

ایران در آوریل 2005 قراردادی به ارزش 800 میلیون دلار برای دریافت 65 سامانه S-300 PMU-1با روسیه امضا كرد. ایران 166 میلیون و 800 هزار دلار به عنوان پیش پرداخت این قرارداد به روسیه پرداخت كرد ولی این سامانه ها هرگز به ایران تحویل نشد.

از سال 2007 تا سال 2010 روس ها به بهانه های متعدد اجرای این قرارداد را به تعویق انداختند و در سال 2010 پس از آنكه قعطنامه 1929 صادر شد، رسماً اعلام كردند اس-300 را به ایران تحویل نخواهند داد چرا كه قطعنامه سازمان ملل فروش این سلاح به ایران را ممنوع كرده است. نیكولای ماكارف، رئیس ستاد مشترك نیروهای مسلح روسیه در روز چهارشنبه 22 سپتامبر 2010 (31 شهریور 1389) اعلام كرد كه روسیه به دلیل تحریم های بین المللی، تصمیم گرفته است كه موشك های اس-300 را به ایران تحویل ندهد و موشك های اس-300 بی تردید شامل تحریم است. در همان روز دیمیتری مدودف، رئیس جمهور روسیه فرمانی صادر كرد كه صادرات اقلام نظامی فهرست شده در قطعنامه 1929 از جمله سامانه اس-300 را به ایران ممنوع اعلام می كرد.

این در حالی است كه اس-300 به وضوح تحت تحریم های سازمان ملل نیست. قطعنامه 1929 صرفاً صدور سامانه های تهاجمی به ایران را ممنوع می كند و حال آنكه اس-300 یك سامانه كاملاً دفاعی است. این موضوعی است كه روس ها خود نیز به آن اذعان كرده اند. به عنوان نمونه ولادیمیر نازاروف، معاون دبیر شورای امنیت روسیه در روز 26 بهمن 1388 با تدافعی خواندن سیستم های موشكی اس-300 گفت: «این معامله در زمره هیچ یك از تحریم های بین المللی نیست چرا كه سخن بر سر تحویل تسلیحات منحصراً دفاعی است». در 20 خرداد 1389 هم سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه رسماً اعلام كرد كه قطعنامه 1929 شورای امنیت تأثیری بر قرارداد سیستم دفاع موشكی اس-300 ندارد زیرا این سیستم یك سیستم دفاعی است كه تحت مفاد قطعنامه صادره قرار نمی گیرد. جالب است كه حتی آمریكایی ها به ناچار اذعان كردند كه فروش اس-300 به ایران طبق قطعنامه 1929 ممنوع نیست. پی جی كراولی، سخنگوی وزارت خارجه آمریكا در 23 خرداد 1389 اعلام كرد این موضع روسیه را كه قعطنامه 1929 شورای امنیت شامل حال فروش سیستم های دفاع موشكی اس-300 به ایران نمی شود تأیید می كند.

با این وجود سؤال این است كه چرا روسیه از تحویل این موشك ها به ایران خودداری می كند؟ در این باره چند نكته مهم وجود دارد.

1- برخی كارشناسان عقیده دارند دلیل اصلی عدم تحویل اس-300 به ایران، معامله ای است كه میان روسیه از یك سو و آمریكا و اسرائیل از سوی دیگر انجام شده است. یك سند منتشر شده توسط ویكی لیكس می گوید روسیه در ازای خودداری از فروش اس-300 به ایران یك قرارداد مهم درباره دریافت نسل پیشرفته ای از هواپیماهای بدون سرنشین با اسرائیل امضا كرده است. به همین دلیل است كه برخی كارشناسان می گویند تبعیت از قطعنامه سازمان ملل بهانه ای بیش نیست و روس ها به خوبی می دانند كه تحویل اس-300 به ایران هیچ یك از الزامات قطعنامه 1929 را نقض نمی كند (نگاه كنید به كنستانتین بوگدانت، ریانووستی، 4 شهریور 1390).

2- دلیل دوم احتمالاً این است كه غربی ها به خوبی می دانند تحویل اس-300 به ایران عملاً گزینه حمله هوایی به تأسیسات هسته ای ایران را از روی میز آنها حذف خواهد كرد و به همین دلیل امتیازهای كلانی بابت لغو این قرارداد به روسیه واگذار كرده اند.

3- سومین دلیل این است كه روس ها می خواهند موضوع اس-300 را به عنوان یك ابزار چانه زنی در روابط خود، هم با ایران و هم با غرب، حفظ كنند. به همین دلیل برخی كارشناسان عقیده دارند روس ها نهایتاً این قرارداد را لغو نخواهند كرد و فقط سعی می كنند با طولانی و پیچیده كردن آن مانند قرارداد نیروگاه بوشهر- حداكثر امتیاز را از غرب دریافت كنند. توجه به این نكته مهم است كه مطابق متن قرارداد اگر روسیه آن را به طور یك جانبه لغو كند علاوه بر مبلغ 800 میلیون دلاری قرارداد، باید 400 میلیون دلار هم به عنوان خسارت به ایران پرداخت كند. ضمن اینكه روس ها بدون شك نگران هستند كه ایران بتواند در داخل سامانه اس-300 را شبیه سازی كند، چیزی كه احمد وحیدی وزیر دفاع ایران در روز 31 شهریور 1389 آن را تأیید كرد. علاوه بر این، این احتمال هم منتفی نیست كه ایران بتواند از كشورهای ثالثی مانند چین یا ونزوئلا این سامانه را دریافت كند. مسكو 15 سری از سامانه موشكی اس-300 را در فروردین 1388 به چین تحویل داد.

این حدس هم به طور جدی توسط برخی تحلیلگران مطرح است كه روسیه موضوع تحویل اس-300 به ایران را به عنوان بخشی از مدالیته گام به گام خود مطرح كرده باشد.

انتهای پیام