تاریخ : سه شنبه 15 شهريور 1390
کد 25197

نگاهی به چالش اخیر ترکیه و اسراییل

تداوم تضاد و چالش آنکارا- تل آویو به جایی رسیده که وزیر خارجه ترکیه برای اسرائیل ضرب الاجل تعیین کرده است
عادلی/خبرگزاری آران

خبرگزاری آران/سرویس ترکیه

شاید به توصیه اوباما بود که دولت تركیه راه حل پی گیری حقوقی را در پیش گرفته و اکنون که جواب حقوقی مناسبی از سازمان ملل نگرفته و اسراییل نیز حاضر به عذرخواهی نیست، تداوم تضاد و چالش آنکارا- تل آویو به جایی رسیده که وزیر خارجه ترکیه برای اسرائیل ضرب الاجل تعیین کرده است.

 وقتی که در سال ۱۹۴۱میلادی کشور اسپانیا بیش از ۲۰۰هزار نفر یهودی را از مرزهای خود کوچ داد، کسی فکرش را نمیکرد که امپراطوری منفعت پرست عثمانی آنان را در کشور خود جای دهد و در مدتی کوتاه به عنوان پزشک، مترجم، دیپلمات و صراف در دربار و خاک عثمانی جا خوش کنند.

یهودی ها در روز۲۸مارس ۱۹۴۹میلادی، خشنود شدند که جمهوری کمالیستی ترکیه به عنوان نخستین کشور مسلمان دولت آنان را به رسمیت شناخت و از آن زمان تاکنون، حتی در دوران اقتدار اسلام‌گرایانی همچون رجایی کوتان، نجم الدین اربکان و رجب طیب اردوغان نیز، روابط دیپلماتیک و استراتژیک این دو کشور پابرجا مانده است. در سال ۱۹۹۹سرویس موساد، در یک عملیات فوق سری در کنیا، دولت بلنت اجوید را یاری داد تا عبدالله اوجالان رهبر شورشیان حزب کارگزان کردستان ترکیه را دستگیر کنند.

همچنین در سال ۲۰۰۷میلادی شیمون پرز در دیداری سه روزه به ترکیه رفت و برای نخستین بار در پارلمان یک کشور مسلمان یعنی در مجلس ملی ترکیه سخنرانی کرد و گذشته از این ها در مقاطع مهم دیگر نیز، روابط استراتژیک ترکیه و اسراییل در عرصه های مختلف تداوم داشته و ترکیه ترجیح داده تا به عنوان یکی از اعضای مهم ناتو خریدهای تسلیحاتی خود را با فروشنده دست و دل‌بازی به نام اسراییل ادامه دهد که حتی در دوران رکود اقتصادی سال ۲۰۰۲و تورم باورنکردنی بازارهای مالی آنکارا، از فروش چند میلیارد دلاری تسلیحات به ترکیه خودداری نورزید.

با وجود این از سوی رجب طیب اردوغان گام هایی برداشته شد که اعتراض اسراییل را برانگیخته و کار به جایی رسید که مقامات اسراییلی بارها نگرانی خود را از عمل‌کرد اردوغان به زبان آورده و پس از دیدار خالد مشعل از ترکیه، اعتراض رسمی تل آویو متوجه آنکارا شد.

زمانی که در سال ۲۰۰۹در مانور هوایی سالانه موسوم به عقاب آناطولی، ترکیه از نیروی هوایی اسراییل برای شرکت در این مانور دعوت نکرده و فقط از ارتش آمریکا و ایتالیا برای ات مانور دعوت نکرد، آمریکا هم پیمان دیرین خود را تنها نگذاشته و در اعتراض به موضع ترکیه، خلبانان خود را به ترکیه نفرستاد. در همان سال در شبکه ملی تلویزیونی یک فیلم سینمایی پخش شد که در آن یک سرباز اسراییلی پس از ضرب و شتم یک کودک فلسطینی، به خانواده او تجاوز می کند. زمانی که لیبرمن وزیر خارجه اسراییل، ترکیه را به فراخواندن سفیر خود از آنکارا تهدید کرد، دولت اردوغان از این واقعه ابراز تاسف و عذرخواهی کرد. در واقع موازنه تضادهای ترکیه و اسراییل در این چند سال ادامه داشته و در حال حاضر به اوج رسیده است.

  هم چنین در نشست اقتصادی داووس سوئد در سال ۲۰۰۹، رجب طیب اردوغان به شکل قاطعانه ای به سخنان شیمون پرز اعتراض کرد و با ترک سالن سخنرانی، نشان داد که آنکارا به دنبال ژست‌های سیاسی و دیپلماسی تازه ای است. در آن نشست اردوغان با تکرار جمله انگلیسی one minute(یک دقیقه، یک دقیقه) و اشاره انگشت، حاضران را متعجب ساخت. ترکیه ای ها از این موضوع چنان به شوق آمدند که چندین فروشگاه به نام one minuteدر ترکیه نام‌گذاری شد. این رویداد با آن که در جهان اسلام مورد تقدیر قرار گرفت، اما از سوی کارشناسان سیاسی ترکیه تنها در حد یک اخم دیپلماتیک تلقی شد. غافل از آن که تداوم این روند بر مبنای ایده های نوین تیم سیاسی اردوغان –داوداوغلو برای اقتدارطلبی در خاورمیانه، در برنامه دولت ترکیه قرار گرفته است.

با این وجود زمانی که اسراییلی ها در سال ۲۰۱۰به کشتی حامل یاری دهندگان غزه، حمله ور شدند، دولت اردوغان از سوی منتقدین داخلی خود به مماشات و مدارا متهم شد و همه توقع داشتند که اردوغان در برابر این حمله موضعی رادیکالی بگیرد. شاید به توصیه اوباما بود که دولت این کشور، راه حل پی گیری حقوقی را در پیش گرفته و اکنون که جواب حقوقی مناسبی از سازمان ملل نگرفته و اسراییل نیز حاضر به عذرخواهی نیست، تداوم تضاد و چالش آنکارا- تل آویو به جایی رسیده  که امروزه احمد داوداوغلو، وزیر خارجه ترکیه در یک بیانیه پنج ماده‌ای و در اعتراض به عدم عذرخواهی اسراییل به خاطر حمله به کشتی حامل یاری دهندگان غزه، تا چهارشنبه فرصت داده است که سفیر رژیم صهیونیستی خاک آنکارا را ترک کند.

 ترکیه تمام قراردادهای تسلیحاتی و نظامی خود را با اسراییل به حالت تعلیق درآورده و روابط سیاسی خود با اسراییل را تا مقطع دبیر دوم سفارت تقلیل داده است. هم چنین رسما اعلام کرده است که تنها در صورتی حاضر به ازسرگیری روابط عادی است، که اسراییل به طور رسمی به خاطر واقعه حمله به کشتی «ماوی مارمارا» عذرخواهی کند. حال باید دید در این میان آمریکا چه نقشی برای آشتی دو دوست استراتژیک خود ایفا خواهد کرد و دولت رژیم صهیونیستی که با چالش ها و مخالفت‌های داخلی فراوانی روبروست، در برابر ترکیه چه موضعی خواهد گرفت.

پایان پیام

  • نوشته شده
  • در سه شنبه 15 شهريور 1390
captcha refresh