سالانه ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی نفتی وارد دریای خزر می‌شود. به این آلودگی‌ها باید آلودگی‌های میكروبی را هم اضافه كرد. روسیه و آذربایجان متهم ردیف اول و دوم آلودگی‌های نفتی دریای خزر هستند
عادلی/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران/سرویس ایران
سالانه ۱۲۲هزار و ۳۵۰تن آلودگی نفتی وارد دریای خزر می‌شود. به این آلودگی‌ها باید آلودگی‌های میكروبی را هم اضافه كرد. روسیه و آذربایجان متهم ردیف اول و دوم آلودگی‌های نفتی دریای خزر هستند.
به گزارش آران نیوز به نقل از سایت خبری روز نو، براساس آمارهایی كه کرباسی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام می‌كند، عمده آلودگی نفتی در سواحل کشور آذربایجان است که در هنگام رسیدن به سواحل ایران کمترین تخریب به لحاظ زیست محیطی برای سلامت انسان را خواهد داشت. او به تهران‌‌امروز می‌گوید: «بیشترین صدمات ناشی از آلودگی دریای خزر از نظر فلزات سنگین و سموم کشاورزی است که از سوی کشور روسیه به دریای خزر وارد می‌شود.» آلودگی‌هایی كه نسل فوك‌های خزری را به انقراض كشانده است. به نوشته یك روزنامه آلمانی، فعالان حوزه محیط‌زیست در جهان از عملكرد آذربایجان در بزرگ‌ترین دریاچه جهان به عنوان یك بمب اكولوژیك یاد می‌كنند.
روسیه متهم ردیف اول!
همسایگان شمالی ایران بیشتر از ایرانی‌ها ازخجالت دریای خزر درآمده‌اند. هرچند بار میكروبی به‌وجود آمده در این دریا براثر ورود فاضلاب‌های صنعتی، خانگی و كشاورزی از سوی ایرانیان را هم نباید نادیده گرفت. آلودگی‌هایی كه به انقراض بسیاری از گونه‌های ماهی كشور منجر شده‌است.آلودگی‌هایی كه به همراه آلودگی‌های نفتی مواد سرطان زا را روانه دریای خزر می‌كنند. رضا پورغلام پژوهشكده اكولوژی دریای خزر ساری می‌گوید: «ساحل باکو پر از آلودگی نفتی است که از طریق نفتکش‌ها، مبادی ورودی و خروجی نفت، چاه های اکتشاف و استخراج که از تکنولوژی پیشرفته استفاده نمی‌کنند، آلودگی را به دریای خزر تحمیل می‌کنند.»
براساس آمارهای پورغلام ۹۵درصد آلودگی دریای خزر را کشورهای شمالی و شمال غربی شامل روسیه فدراتیو، قزاقستان و جمهوری آذربایجان ایجاد می‌کنند، هرچند آمار كارشناسان ایرانی درباره میزان آلودگی‌های روسیه و كشورهای شمال دریای‌خزر فرق می‌كند و از ۸۰تا۹۵درصد می‌رسد اما بدون شك روسیه بزرگ‌ترین آلوده كننده دریای خزر است. البته كارشناسان ایرانی درباره سهم ایران در آلودگی‌های میكروبی خزر هم توافق ندارند. درحالی كه پورغلام سهم ایران در آلودگی بزرگ‌ترین دریاچه جهان را پنج درصد می‌داند، كرباسی ایران را تنها مسئول ۱۲درصد از آلودگی این دریا می‌داند و می‌گوید: «۸۸درصد مابقی به عهده کشورهای روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان است.»
شوك آذربایجان!
فعالیت‌های نفتی آذربایجان بعد از جدا شدن از شوروی شوك عظیمی به خزر وارد كرد. در آذربایجان، خزر محل فعالیت‌های نفتی شركت‌های بزرگ انرون، یونیکال، شورون، بی‌پی و اکسون قرار گرفت، البته شرکت های کوچک‌تر اروپایی از جمله استات اویل نروژ و انی ایتالیا را هم شریک کردند. آمریکایی‌ها با عاملیت شرکت یونیکال تحت اداره دیک چنی خط لوله‌ای ۱۰۰۰مایلی از خزر به جیحان کشیده که در مسیر خود از ۱۵۰۰رودخانه می‌گذرد. به گفته كارشناسان، حفر چاه‌ها، نقل و انتقال وریختن مواد زائد کارخانه های پتروشیمی‌آب‌ها را آلوده می‌کند، زمین های کشاورزی را می‌سوزاند، میلیون‌ها نفر را بیکار می‌کند، ادامه حیات گونه‌هایی از ماهی‌ها، پرندگان و گیاهان را در خطر می‌اندازد و در مسیر خود از جمله در گرجستان آب های معدنی معروف را نابود می‌کند. کشیدن این خط لوله از درون یک آب نسبتا بسته و کم عمق در همه جای جهان توسط نیروهای مستقل و فعالان محیط‌زیست یک بمب اکولوژیک خوانده شد.
به گفته «حسن نصرالله زاده ساروی» معاون پژوهشكده اكولوژی دریای خزر علاوه بر توسعه صنعت نفت و گاز، برداشت بی رویه صید و صیادی سبب شد تا وضعیت زیست محیطی دریای خزر به مرحله هشدار برسد.او با بیان اینكه بهره‌برداری از دریای خزر باید مدیریت و براساس استاندارد های تعیین شده انجام شود، می‌گوید: «پژوهشكده تحقیقاتی اكولوژی دریای خزر با ۶۲عنوان طرح پژوهشی، وضعیت مختلف اكوسیستمی‌این دریا را در دست بررسی دارد.»
شانه دار مهاجم!
ولگا كه بزرگ‌ترین منبع تغذیه كننده آب دریای خزر است، بزرگ‌ترین آبراه ورود آلودگی‌ها به دریای خزر نیز می‌باشد. ورود ماهی مهاجم «شانه دار» كه از سوی كارشناسان به عنوان سونامی دریای‌خزر نامیده شده از ولگا وارد خزر شد. این گونه یكی از علت‌‌های كاهش صید ماهی كیلكاست. از سوی دیگر ماهی كیلكا یكی از منابع غذایی ماهیان خاویاری است كه كمبود آن باعث كاهش این گونه از ماهی‌ها شده است. زنگ خطر انقراض ماهیان خاویاری مدت‌هاست كه به صدا درآمده و تلاش‌ها برای بازگشت به شرایط مطلوب تاكنون بی‌نتیجه مانده است!جمعیت‌فوك خزری هم درسال‌های جدید كاهش یافته است. زنگ خطر آن را یك‌بار دیگر هم «محمدجواد محمدی‌زاده» رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست كشور در هفته محیط‌زیست در بندرانزلی به صدادرآورد. از میلیون‌ها فوك خزری تنها ۱۰۰هزار فوك باقی مانده است. تعداد فوك‌ها نشان‌دهنده میزان آلودگی دریای خزر است و مرگ فوك‌ها نشان می‌دهد كه دریای خزر به بحران رسیده است.
آلودگی‌های غذایی!
به گفته «مجید محمدنژاد» استاد دانشگاه آزاد، از مجموع حدود ۳۵هزار تن ماده دفع آفات نباتی توزیع شده در سطح كشور، حدود ۲۵هزار تن آن در اراضی كشاورزی استان‌های شمالی كشور مورد مصرف كشاورزان قرار می‌گیرد. اومی گوید: «بیماری‌ها و آفات از جمله اصلی‌ترین عوامل نابودكننده شالیزارها محسوب می‌شوند، به طوری‌كه بیماری‌های قارچی بلاست و پوسیدگی ساقه همواره خسارات قابل ملاحظه‌ای به زراعت این محصول وارد می‌كند.» به گفته محمدنژاد نظر به اینكه اصلی‌ترین و كاربردی‌ترین راه پیشگیری از بروز و همچنین درمان بیماری‌های محصول، استفاده از مواد شیمیایی است و از طرفی به‌دلیل خصوصیات فیزیولوژیكی برنج و روش كشت غرقابی آن كه در ارتباط مستقیم با آب قرار دارد، همواره مقادیر قابل ملاحظه‌ای از پساب‌های حاوی سموم آفت‌كش به اكوسیستم‌های آبی مجاور شالیزارها وارد می‌شوند.
محمدنژاد می‌گوید: «در بعضی موارد آفت‌كش‌ها اثرات مخرب بیشتری روی موجودات غیرهدف (آبزیان) نسبت به موجودات هدف (آفات) داشته كه این خود ناشی از حساسیت بالاتر و مرگ‌ومیر بیشتر و سریع‌تر آبزیان است.» در سواحل جنوبی دریای خزر، عمده رودخانه‌های مهاجرپذیر شامل سفیدرود، گرگان‌رود، پل‌رود، تجن، گرگان‌رود و شفارود هستند كه این رودخانه‌ها به‌دلیل مجاورت با مزارع بسیار وسیع كشاورزی اعم از شالیزار، گندم‌زار و مركبات هرساله مقادیر بسیار زیادی از باقیمانده سموم مختلف كشاورزی را به دریای خزر منتقل می‌كنند. به گفته او این سموم از طریق تغییر در كیفیت آب باعث مرگ‌ومیر بچه‌ماهیان خاویاری، ماهیان استخوانی نظیر كپور و سفید و دیگر ماهیان دریا می‌شوند. محمدنژاد می‌گوید: انسان تولیدكننده آلاینده‌های متعدد و متنوعی است كه بخش اعظم این مواد به طور مستقیم یا غیرمستقیم به محیط آبی راه می‌یابد. بخشی از آلاینده‌ها مانند اغلب مواد آلی طی فرآیندهای زیستی تجزیه می‌شوند، ولی سایر مواد از قبیل سموم دفع آفات (هیدرو كربن‌های كلردار) و فلزات سنگین در مقابل تجزیه مقاوم بوده و مدت زیادی در محیط آبی باقی می‌مانند./ع
پایان پیام