آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان

به گزارش آران نیوز به نقل از اسلام تایمز ؛ در دهه پایانی ماه ژوئیه، سیزدهمین دور مذاکرات آمریکا و آذربایجان در پایتخت آمریکا برگزار شده است. در این نشست‌ها که دور اول آن در سال 1997 برگزار شده است، هدف اساسی آن است که در چارچوب اولویتهای مشخص شده و برای رسیدن به مقاصد مورد نظر، گزارش برنامه‌های اجرا شده در گذشته بررسی شود و بر اساس آن در مورد برنامه‌های آینده بحث و گفتگو صورت بگیرد.

این نشست برای هر دو کشور مهم است. البته باید توجه داشت که آمریکا نشستهایی را با همین عنوان با سایر کشورها آسیای مرکزی و ارمنستان برگزار می‌کند. ترکیب هیئت آذربایجانی که به سرپرستی آراز عظیم‌اوو معاون وزیر امور خارجه، در آمریکا حضور یافته بودند، به شرح زیر بوده است: ائلین سلیمانوو – سفیر آذربایجان در آمریکا، علی شفیع‌اوو معاون وزیر امنیت ملی، رحیم لطیف‌اوو معاون وزیر موقعیت‌های اضطراری، فرهاد تقی‌زاده معاون خدمات امور مرزی، رامیز نجفلی رئیس بخش ستاد آماده‌‌باش وزارت دفاع و گول اوغلان مورادلی معاون ریاست کمیته گمرک.

ترکیب هئیت آمریکائی نیز به صورت ذیل بود: اریک روبین، بت مک‌کورمیک، ان ویتکووسکی، کاستین سیبرل، هنری ووستر، دین پیتمان و سیمون لیماژ به عنوان معاونان وزارت امور خارجه آمریکا و سلسته وولوندر دستیار امور امنیتی، ویلیام براین معاون دستیار وزارت امور انرژی، ریچارد مورنینکستار سفیر جدید آمریکا در آذربایجان. ریاست این هئیت نیز به عهده اندریو شاپیرو معاون دستیار وزیر خارجه در امور نظامی، سیاسی بوده است.

شاید این سوال برای خوانند مطرح شود که چرا بر خلاف نشستهای قبلی مقامات پایینتر به جای مقامات بالاتر در این نشست شرکت کرده‌اند. باید گفت که این به معنای کاهش سطح همکاریها نخواهد بود بلکه همان گونه که در بالا قید شد، مسائل حوزه امنیتی در بین آمریکا و آذربایجان به روندهای مشخصی رسیده است. از سال 2005 ایالات متحده می خواست آذربایجان در طی این روند فعالانه عمل کند و در طول 2 سال گذشته آمریکا بر این امر اصرار بیشتری نیز دارد و البته در این راستا بسیاری از امور نیز به سامان رسیده‌اند.

سفیر آذربایجان در آمریکا در گفتگوهایی که با مطبوعات داشته است سطح همکاری دو طرف را مثبت ارزیابی کرده و خواستار گسترش این همکاری دوجانبه شده است.

در این نشست مسائل امنیتی دریا و مرزها، همکاری‌های دوجانبه در چارچوب سازمانهای بین‌ المللی، وضعیت افغانستان، امنیت منطقه‌ای و بسیاری از مسائل جالب توجه دیگر مورد بحث و گفتگو قرار گرفته‌اند.

از سال 2008 تاکنون مذاکرات بین آمریکا و آذربایجان محدود به مسائل امنیتی بود. اما از ابتدای سال جاری دولت اوباما توانست کمسیون همکاریهای اقتصادی دو کشور را تشکیل بدهد.

اوباما به خاطر انتقاداتی که نسبت به مسائل حقوق بشر در آذربایجان وجود داشت، از وارد شدن به امور این کمسیون امتناع می‌کرد. کارشناسان می گویند مقامات آمریکایی در هر فرصتی که دست می‌دهد از اهمیت آذربایجان برای ایالات متحده در مسئله افغانستان سخن میگویند.

جیم نیکولا کارشناس بخش قفقاز کنگره آمریکا در مصاحبه با بخش آذربایجانی بی‌بی‌سی خاطرنشان می‌کند که الهام علی اف در سفر بروکسل که در بهار امسال انجام گرفت، قول داده است برای سامان دادن نیروهای امنیتی محلی در افغانستان کمک کند.

همچنین آذربایجان سالهای مدیدی به عنوان ترانزیت در رسیدن نیروهای آمریکایی و نیروهای ائتلافی به افغانستان ایفای نقش کرده است. میتیو برایز سفیر سابق، در یکی از سخنرانیهای خود گفته است: میتوان گفت در سالهای اخیر هر یک از 100 هزار سرباز آمریکایی از آسمان آذربایجان برای عبور استفاده کرده‌اند.

به عقیده ج . نیکولا، خواسته‌های تهران در راستای فشار بر غرب در منطقه بوده است و در پی بروز تنشهایی که پیرامون مسائل هسته‌ای صورت گرفت، فعالیتهای دیپلماتیک تهران به ویژه در منطقه فعالتر شده است. اگر چه به نظر عده‌ای پیوندهای دینی و قومی سبب می‌شود تهران خود به ایجاد تنش در همسایگی خود دست بزند.

احتمال میرود که حل و فصل مسئله قره باغ، منافع روسیه در خزر، سرنوشت رادار قبله، کمک‌های نظامی آمریکا و امنیت انرژی، جزء مسائلی باشند که در روند مذاکرات امنیتی مطرح شده‌اند.

شایان یاد آوری است که توافقات نشست واشنگتن، ستون مناسبات دو جانبه را در سطوح عالی در آینده تشکیل خواهد داد. اعضای هیئت شرکت کننده در این نشست همچنین برنامه‌های خود را برای همکاری در زمینه نظامی و امنیتی برای یکسال گذشته مشخص کرده‌اند اما سفارت در مورد محتویات این نشست سکوت کرده است. به هر حال چارچوب این مذاکرات صرفا محدود به مسائل افغانستان و تمجید ایالات متحده از آذربایجان در این زمینه نبوده است.

بر اساس گزارشهای منبع ما، در فاصله میانی این نشست یک دیدار پنج نفره نیز صورت گرفته است. در این دیدار اندریو شاپیرو، ریچارد مورنینکستار، آراز عظیم‌اوو، علی شفیع‌او و رامیز نجفلی شرکت کرده‌اند. در این دیدار فقط یک موضوع مطرح شده است: موضوع ایران. در آنجا آمریکایی‌ها برای مجاب کردن طرف آذربایجانی در تروریست بودن دولت سعی زیادی نکرده‌اند.

گوشه جالب توجه دیگر در این دیدار پنج نفره این است که دو ژنرال کویتی که نام آنها اعلام نشده است، در آن شرکت کرده‌اند. طرف آمریکایی سعی می‌کند که آذربایجان در موقع حمله آمریکا به ایران در عملیاتهای زمینی مسئولیت بیشتری را به عهده بگیرد. در این زمینه آمریکا مسائل مورد نیاز مادی را تامین خواهد کرد و علاوه بر آن به جامعه جهانی! نیز گفته خواهد شد: "آذربایجان برای شرکت در این جنگ از سوی ایران تحریک شده و چاره‌ای جز درگیر شدن نداشته است." مسئولیت مجاب کردن افکار عمومی جهان را با این نوع القائات، آمریکایی‌ها به عهده گرفته اند.

در واقع آمریکا در این قبیل کارها تجربه دارد و جنگ ایران و عراق یکی از نمونه‌های آن است.

همچنین مقامات ایالات متحده به آذربایجانیها اطمینان داده‌اند که ایران فرصت لشکر کشی به آذربایجان را نخواهد داشت.

هنوز نمیتوان گفت که آیا پایگاههای مخفی آمریکا در آذربایجان برای تحقق خواسته‌های ایالات متحده کافی است یا نه؟ اما قاطعانه میتوان گفت که آمریکا برای این کار کمکهای مهمی از آذربایجان دریافت خواهد کرد.

اسلام تایمز آذری - ائلوین جواداف