آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان

به گزارش آران نیوز به نقل از روزنامه ینی مساوات چاپ باکو ، مرکز تحقیقاتPEW واقع در آمریکا با انجام نظرسنجی در میان حدود 40 هزار مسلمان در39 کشور، مدعی شده است که گرچه آذربایجانی ها کمتر به مسجد می روند، ولی از نظر دینداری در رتبه اول قرار دارند ، مسلمانانی  که در جمهوری آذربایجان مورد سوال واقع شده اند، 70% آن ها در روز بیش از یک بار عبادت می کنند (از جمله، 21% از آنان گفتند که 5 بار در روز نماز می خوانند). این آمار، بالاترین رقم در میان کشورهای آسیای میانه و نیز، اروپای شرقی و جنوبی می باشد. به طور مثال، این رقم در پاکستان 50%، ترکیه 43%، مصر 60%، اردن 68%، قزاقستان 4% و ازبکستان 17% می باشد.

سایت «ینی مساوات» در تحلیل نتایج این نظرسنجی می نویسد: دو نکته در این نظرسنجی، نظرها را به خود جلب می کند. اول، براساس این نظرسنجی، تعداد دینداران در آذربایجان به سرعت در حال افزایش می باشد. وجود 21% دیندار در بین مردم کشوری مانند آذربایجان، استمرار با سرعت بازگشت به دین در کشور را نشان می دهد. در 5 سال اخیر، علی رغم این که می توان گفت، تبلیغات دینی متوقف شده است و حتی تبلیغات شدید علیه دینداران و دینداری در کشور در جریان است، افزایش دینداران مایه ی خرسندی است.

نکته ی مهم دوم، مربوط به مساجد می شود. اگر در آذربایجان یک درصد اهالی به مسجد می روند، این بدین معناست که حدود 90 هزار نفر در این کشور به مسجد می روند. مابقی 20 درصد عبادت کنندگان که به مسجد نمی روند، دلایل مختلفی می تواند داشته باشد از جمله: 1- تأثیر دوره ی شوروی. یعنی در دوره ای نه چندان دور، آذربایجانی ها عبادت را به صورت پنهانی و در خانه انجام می دادند. در آذربایجان که در ترکیب امپریالیسم ضد دین قرار داشت، مساجد رسماً بسته بودند و دینداران مجبور بودند دینداری خود را مخفی نگه دارند. این تأثیر هنوز هم ادامه دارد. علاوه بر این، به علت این که فشارها و محدودیت های ایجاد شده برای دینداران در سال های اخیر افزایش یافته است از این رو، بسیاری تمایل دارند تا منسوبیت دینی خود را مخفی نگه دارند. بسیاری از افرادی که عبادت می کنند برای این که از «تأثیرات سوء» به دور باشند و یا در «لیست سیاه» حکومت قرار نگیرند، کم تر به مسجد می روند و یا اصلاً نمی روند.

یکی دیگر از دلایلی که آذربایجانی ها کم تر به مسجد می روند، بسیار ساده است – نبود مسجد. در حال حاضر، به ازای هر 5 هزار آذری یک مسجد وجود دارد. این وضعیت در مقایسه با تمام کشورهای اسلامی بسیار کم است. در مورد تعداد مساجد در آذربایجان دو آمار وجود دارد. مطابق یک آمار، در کشور 1802 مسجد و مطابق آمار دیگر، 1750 مسجد وجود دارد. علاوه بر این، 150 مسجد در کشور، مساجد موقتی (موسمی) و 800 مسجد دیگر، مساجدی هستند که به صورت دائمی فعالیت می کنند. مابقی مساجد یا فعالیت نمی کنند و یا به عنوان آثار باستانی (موزه، محافظت شده و غیره) از آن ها استفاده می شود.

بر اساس آمارهای رسمی، در باکو با احتساب مساجد و عبادت گاه هایی که به عنوان آثار باستانی محافظت می شوند، نزدیک به 140 مسجد وجود دارد. احتمال داده می شود، در پایتخت تنها از 64 مسجد به عنوان محل عبادت استفاده می شود. از جمله از 25 مسجد موجود در بخش ایچری شهر باکو (همه ی آن ها جزو آثار باستانی هستند و قبل از دوره ی شوروی ساخته شده اند). تنها در 4 مسجد – در مساجد «جمعه»، «محمد صلی الله علیه و آله و سلم»، «لزگی» و «امام علی علیه السلام» به طور ثابت عبادت می کنند.

اکثر مساجد در جمهوری آذربایجان قبل از دوره ی شوروی ساخته شده اند. اما بعد از استقلال این کشور و در عرض حدود 20 سال اخیر، 92 مسجد در باکو و سایر شهرها و مناطق آن ساخته شده است. اکثر آن ها از طرف کشورهای اسلامی ساخته شده اند و یا وقف دینی هستند. 63 مورد از این مساجد را کویت، 24 مورد را ترکیه، یک مورد را قطر، یک مورد را ایران و 3 مورد را عربستان سعودی ساخته اند. در کل، در 8 سال اخیر 117 مسجد، یک کلیسا و یک مرکز یهودی در جمهوری آذربایجان ساخته شده است.

چنان که مشاهده می شود، واقعیت ها گویای این است که در آذربایجان کمبود مسجد وجود دارد. امروزه در بسیاری از شهرها، قصبه ها و شهرک هایی که در دوره ی شوروی و یا بعد از آن ساخته شده اند، مسجد وجود ندارد. طبیعی است که این موضوع در تعداد کسانی که برای عبادت به مسجد می روند، تأثیرگذار است. مسلمانان آذربایجان برای رفتن به مساجد در روزهای جمعه تقریباً یک روز و در روزهای عادی چندین ساعت وقت صرف می کنند. حال چنان که اگر مانند سایر کشورهای اسلامی مساجد در محلات وجود داشت، به راحتی می توانستند برای عبادت به آن جا بروند.