آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

خبرگزاری آران/سرویس آذربایجان

سفیر ایران در خصوص بحران قره باغ گفت: سیاست گروه مینسک طولانی کردن حل این مناقشه است و گاهی حل این موضوع را در یک دوره بیست ساله می‌بینند که این امر نه به نفع جمهوری آذربایجان و نه به نفع امنیت منطقه است.

محسن پاک آیین سفیر کشورمان در جمهوری آذربایجان روز جمعه در گفتگو با روزنامه «اولایلار» با تاکید بر اینکه سوابق تاریخی و اشتراکات فرهنگی و دینی و مولفه‌های اقتصادی مثل ظرفیت‌های تجاری، شبکه ارتباطی و تزانزیت کالا و انرژی، استراتژیک، دارای چشم اندازی مثبت است، افزود: با این وجود، گاهی مناسبات 2 کشور دارای فراز و نشیب‌هایی است که با درایت مسئولین 2 کشور این وضعیت مدیریت می‌شود. متن کامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:

به عنوان یک دیپلمات وضع کنونی مناسبات ایران و آذربایجان را چگونه ارزیابی می کنید؟

روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان به دلایل قرابت‌های جغرافیایی، سوابق تاریخی و اشتراکات فرهنگی و دینی و مولفه‌های اقتصادی مثل ظرفیت‌های تجاری، شبکه ارتباطی و تزانزیت کالا و انرژی، استراتژیک و با چشم اندازی مثبت است. با این وجود، گاهی مناسبات 2 کشور دارای فراز و نشیب‌هایی است که با درایت مسئولین 2 کشور این وضعیت مدیریت می‌شود. در ماه‌های گذشته، گفت‌وگوهای سازنده و اعتماد ساز 2 رئیس جمهور و همچنین وزرای امور خارجه 2 کشور و اخیراً سفر آقای «رامیز مهدی اف» رئیس شورای امنیت ملی جمهوری آذربایجان به ایران موجب حرکت جدیدی برای پیشرفت مناسبات شده است. به اعتقاد من ایران و جمهوری آذربایجان، دارای ظرفیت‌های بسیار موثری هستند که شناخت این ظرفیت‌ها می‌تواند به همگرایی دو طرف کمک کرده و دو کشور را به شرکای راهبردی تبدیل کند. باکو به نقش و جایگاه رو به رشد ایران در جهان و منطقه آگاهی دارد و حضور فعال ایران در حل و فصل مناقشه «قره باغ» را به نفع استقرار صلح و امنیت در منطقه و حراست از تمامیت ارضی خود می‌داند. جمهوری اسلامی ایران نیز جمهوری آذربایجان را کشوری مهم در منطقه و دریچه‌ای به سوی قفقاز تلقی می‌کند و در حوزه‌های تجاری، ترانزیت و انرژی با توجه به مرزهای زمینی و دریایی مشترک، علاقمند به تحکیم مناسبات خود با باکو می‌باشد. روابط مطلوب بین ایران و جمهوری آذربایجان می‌تواند به ثبات و تعادل در منطقه بینجامد و نقش مهمی در حفظ صلح و ثبات دو کشور ایفا کند.

آیا سطح کنونی مناسبات اقتصادی ایران و آذربایجان را کافی می‌دانید؟ چه ظرفیت‌های دیگری برای توسعه این مناسبات وجود دارد؟

در حوزه اقتصادی، فعال شدن کمیسیون مشترک اقتصادی بین دو کشور، همکاری‌های فیمابین را قانونمند ساخت و توسعه داد. در زمینه تجارت، ترانزیت و انرژِی با همدیگر همکاری داریم. حجم مبادلات رسمی بیش از 500 میلیون دلار است و اگر بخواهیم که برخی از مبادلات اتباعی که در نزدیک مرز هستند و تردد می‌کنند را اضافه کنیم، قریب به یک میلیارد یورو می‌شود که البته راضی کننده نیست و با تدابیر اتخاذ شده رشد خواهد کرد. ما گاز جمهوری آذربایجان را تحویل گرفته و به نخجوان سواپ می‌کنیم. در حوزه‌های ترانزیت، راه ایران امن ترین، نزدیک ترین و اقتصادی ترین راه ترانزیتی برای کشورهای این منطقه از جمله جمهوری آذربایجان است. از خطوط ریلی، از خطوط جاده‌ای و دریایی ایران استفاده می‌شود. در حوزه تجارت و انرژی بیشترین همکاری را داریم.

در سال گذشته مبادلات اقتصادی بین ایران و جمهوری آذربایجان رشد 30 درصدی داشت اما این روابط ظرفیت رشد بیشتر را دارد و باید از پتانسیل‌های موجود بین دو کشور آنچنان استفاده شود تا آذربایجان به یکی از شرکای اصلی تجاری ایران تبدیل شود. اخیراً با ملاقات معاونین گمرگ دو کشور و متعاقباً دیدارهای ماهانه مدیران کل گمرک، مشکلات گمرکی کمتر شده و تسهیلات برای تردد کالا و مسافر افزایش و مشکلات ترانزیتی کاهش یافته است و این اقدام تاثیر مثبت در تقویت مبادلات تجاری داشته، اگر چه هنوز تا وضعیت مطلوب فاصله دارد. در نتیجه کامیون‌ها بین دو کشور در رفت و آمد هستند.

سفر استاندار مازندران به باکو که آثار اقتصادی مثبتی داشت و سفر معاون وزیر انرژی جمهوری آذربایجان به تهران از گام‌های سازنده‌ای بود که چشم انداز مثبت مناسبات فیمابین را ترسیم می‌کند.

روابط فرهنگی ایران و آذربایجان روز به روز توسعه می‌یابد. برای توسعه هر چه بیشتر این روابط به برداشتن چه گام‌های دیگری نیاز است؟

در زمینه فرهنگی با توجه به وجود اشتراکات فراوان فرهنگی بین دو کشور، هفته فرهنگی دو کشور در تهران و باکو برگزار شده و هنرمندان دو کشور ارتباط نزدیکی با یکدیگر مخصوصاً در حوزه‌های سینمایی، موسیقی، تئاتر، مینیاتور، نقاشی و خوشنویسی دارند. امسال هفته فرهنگی آذربایجان در تهران برگزار می‌شود، ما برای تقویت ارتباطات مردمی، بصورت یکطرفه داشتن ویزا برای اتباع آذری را لغو کرده‌ایم و این امر موجب ارتباطات بیشتر دو ملت و رشد توریسم سیاحتی، زیارتی و درمانی شده است. اراده رهبران دو کشور توسعه مناسبات دوستانه است و باید این اراده را در سایر سطوح اجرایی گسترش دهیم. البته در این بین، رسانه‌ها به عنوان نهادی که تأثیرگذاری عام و خاص دارند می‌توانند نقش وی‍ژه‌ای ایفا کنند.

هر از گاهی ایران پیشنهاد میانجیگری برای حل مناقشه قره باغ را مطرح کرده است. می‌خواهیم بدانیم که ایران برای حل این مناقشه چه هدیه‌ای می‌تواند داشته باشد؟

مناقشه قره باغ، موضوعی بیست ساله است و جمهوری آذربایجان و ارمنستان برای حل و فصل این مناقشه، مکانیسم گروه مینسک را انتخاب کرده‌اند و مکانیسم دیگری را تاکنون نپذیرفته‌اند. به اعتقاد من گروه مینسک در این مناقشه بیطرف نیست و به همین دلیل حل و فصل مناقشه قره باغ موفق نبوده است. سیاست گروه مینسک طولانی کردن حل این مناقشه است و گاهی حل این موضوع را در یک دوره بیست ساله می‌بینند که این امر نه به نفع جمهوری آذربایجان و نه به نفع امنیت منطقه است. به نظر من کشورهای منطقه باید وارد این موضوع شوند چون کشورهای فرا منطقه‌ای انگیزه‌ای قوی برای حل موضوع را ندارند. ورود سازمان همکاری‌های اسلامی نیز می‌تواند مفید باشد. ایران به عنوان رئیس دوره‌ای جنبش عدم تعهد و عضو فعال سازمان همکاری‌های اسلامی نیز آماده میانجیگری است و آمادگی دارد مساعی خود را برای پایان دادن به درگیری‌ها، بازگشت شرایط به وضعیت اولیه، احترام به مرزها و خاتمه درگیری‌ها بکار گیرد. منطقه قره باغ یک درگیری و نقطه تخاصم در نزدیکی مرزهای ما ایجاد کرده و طبیعی است که نگران وجود تنش در این منطقه باشیم و اگر بتوانیم کمکی به حل و فصل موضوع کنیم، دریغ نخواهیم کرد.

آیا همکاری‌های بین‌المللی بین ایران و آذربایجان را می‌توان کافی محسوب کرد؟

خوشبختانه در مجامع بین‌المللی بخصوص در سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اسلامی، سازمان همکاری‌های منطقه‌ای(اکو) و جنبش عدم تعهد ارتباط و همکاری سودمندی بین دو کشور در جریان دارد.

به عنوان یک دیپلمات دورنمای کدام زمینه‌های دیگر همکاری بین ایران و آذربایجان را موفقیت آمیز محسوب می‌کنید؟

معتقدم در آینده آذربایجان کماکان جایگاه استراتژیک خود را در سیاست خارجی ایران حفظ خواهد کرد، چرا که دولت ایران خواستار پیشرفت و توسعه آذربایجان است و روابط دو کشور بدون تاثیر پذیری از روابط با دیگر کشورها می‌تواند رشد کند و موجب تامین منافع بلند مدت طرفین شود.

آیا تحریم‌های اخیر علیه ایران توانسته است بر اقتصاد این کشور تاثیر منفی داشته باشد؟

علت اصلی تحریم‌های تحمیلی علیه ایران مخالفت چند کشور با برنامه‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران است. برنامه‌های هسته‌ای ایران با انگیزه‌های صلح طلبانه و برای دستیابی به توسعه اقتصادی دنبال می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشترین و قوی ترین بازرسی‌های تاریخ خود را انجام داده و بیش از 100 بازرسی اعلام نشده و بیش از 4 هزار بازرسی نفر روز در ایران انجام داده است. آژانس غالباً اعلام کرده که هیچ دلیلی حتی یک گرم مواد موثر هسته‌ای دال بر انحراف ایران به سوی بمب اتمی وجود ندارد. البته دشمنان ما تلاش دارند تا موضوع تحریم‌ها را بزرگ نمایی کرده و به دروغ به موضوع انرژی هسته‌ای مرتبط کنند در حالیکه در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی که تحریم‌ها شروع شد، موضوع انرژی هسته‌ای به هیچ وجه وجود نداشت. مسئله تحریمها، مسئله جدیدی نیست و از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشته است. اما نظام اسلامی علیرغم تحریم‌ها در طول 33 سال گذشته، به طور مستمر حرکت پیش رونده و صعودی داشته است. ما امروز یک قدرت هسته‌ای هستیم، توانایی نظامی بسیار بالایی داریم، ماهواره به فضا فرستاده‌ایم، در عرصه پزشکی حرف اول را در منطقه می‌زنیم و از ارتقای علمی بی نظیری برخورداریم و همه این ها در دوره تحریم اتفاق افتاده است. این تحریم‌ها در واقع جنگ با یک ملت است اما به توفیق الهی، دشمنان در این جنگ هم مغلوب ملت ایران خواهند شد. البته طبیعی است که تحریمها مشکلاتی را بوجود می‌آورد، نمی‌شود این را هم انکار کرد. اما به دلیل ظرفیتهای اقتصادی مخصوصاً در حوزه انرژی که در کشورها ما وجود دارد و اراده مردم ما که برای دفاع از انقلاب اسلامی، اسلام و منافع ملی خودشان دارند ما مقاومت کردیم و تحریمها را مدیریت کرده‌ایم. روابط ما با کشورهای دنیا به صورت عادی دنبال می‌شود. بنظر نمی‌رسد که تحریم‌های غرب باعث شود که جمهوری اسلامی ایران دست از اهداف خود بردارد./خ

پایان پیام