آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

خبرگزاری آران/سرویس آذربايجان

روابط فعلی بین آذربایجان و ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

ایران و آذربایجان دو کشوری هستند که مشترکات و پیوندهای زیادی دارند. مردم هر دو کشور مسلمان، شیعه هستند. بخشی از مردم ایران به زبان آذربایجانی تکلم می کنند. مردم ایران آذربایجانی ها را، کسانی که چه در ایران و چه در خارج زندگی می کنند، دوست دارند. ریشه تمدن هر دو ملت مشترک است و میراث فرهنگی مشترک دارند. به عنوان مثال نظامی گنجوی میراث مشترک دو ملت است. در عین حال کشورهای مان همسایه هستند و مرز 600 کیلومتری مشترک دارند و به طور طبیعی روابط و مبادلات تجاری بین دو کشور وجود دارد. ایران و آذربایجان در بخش انرژی طرح های مشترک دارند. راه های ترانزیتی ایران برای انتقال کالاهای آذربایجان به خلیج فارس و از طریق ترکیه به اروپا مفید است. همچنین آذربایجان برای ایران مسیر ترانزیتی  به گرجستان و روسیه محسوب می شود.

عده ای زیادی از مردم آذربایجان به ایران سفر می کنند و ما خواهان توسعه ارتباط مردمی دو کشور هستیم. بنا برهمین دلیل است که ایران به صورت یکجانبه روادید را برای شهروندان آذربایجان لغو کرده است. در حال حاضر چهار مرز گمرکی برای تردد مسافران و خودروها بین دو کشور فعال می باشد. سالانه تقریبا یک میلیون نفر از شهروندان آذربایجان به منظورهای گوناگون، از جمله به منظور درمان، زیارت و تجارت به ایران سفر می کنند. با توجه به همه اینها روابط دو کشور آینده ای روشن دارد. اگر بین دو کشور مشکلی و مسأله ای بوجود می آید رهبران و مسئولین دو کشور این را با تصمیمات درست و عاقلانه حل می کنند.

در سال گذشته حجم مبادلات تجاری بین دو کشور نزدیک به یک میلیارد دلار بوده است. آیا می توان این را نشان دهنده مناسبات دوجانبه محسوب کرد؟ آیا ظرفیت های دو کشور در این حد است؟

این که حجم مبادلات دو کشور نزدیک به یک میلیارد دلار است بنده به رسانه ها گفته ام و بار دیگر بیان می کنم که حجم مبادلات تجاری بین دو کشور در بخش غیر نفتی و به طور رسمی بیش از پانصد میلیون دلار است. اگر ما تجارت غیر رسمی و یا چمدانی و نیز همکاری های دو کشور در بخش سواپ گاز به نخجوان، انتقال انرژی و ترانزیت را نیز به این رقم اضافه نماییم دو برابر می شود.

همان طوری که ذکر نمودید این رقم جوابگوی ظرفیت های موجود دو کشور نمی باشد. دو کشور هم در بخش انرژی، هم ترانزیت و هم تجارت ظرفیت های زیادی دارد. ما خواهان گسترش روابط تجاری و اقتصادی با جمهوری آذربایجان هستیم. من امیدوار هستم که در سال 2014 شاهد گسترش و افزایش حجم مبادلات دو کشور خواهیم شد.

آذربایجان – ایران - روسیه یک طرح خط راه آهن دارند که «شمال جنوب» نامیده می شود. رسانه های ایران اعلام کرده بودند که در خاک ایران 75 درصد کارهای این طرح به اتمام رسیده است. وضعیت فعلی چگونه است و این خط راه آهن چه زمانی مورد بهره برداری قرار می گیرد؟

منظور شما خط راه آهن قزوین- آستارا است. قسمتی از کارها در ایران انجام می شود و قسمتی نیز در جمهوری آذربایجان. در ایران ساخت این راه آهن ادامه می یابد و در حال حاضر مسیر قزوین- رشت آماده است و کارهای رشت - آستارا ادامه دارد. جمهوری آذربایجان نیز باید خط راه آهن را تا مرز با ایران بسازد. با بهره برداری از این خط راه آهن خطوط راه آهن ایران از طریق آذربایجان به خطوط روسیه و قفقاز شمالی متصل می شود. امیدوار هستم که ساخت این خط راه آهن تا اوایل سال 2015 به پایان برسد.

وضعیت کنونی سیاسی در منطقه را چگونه ارزیابی می کنید؟ به ویژه در خصوص مسایل منطقه از جمله مناقشه قره باغ، عراق، سوریه چه می توانید بگویید؟

ما معتقدیم که باید در منطقه صلح و ثبات باشد. برای برقراری ثبات در منطقه باید کشورهای منطقه مناسبات دوستانه با یکدیگر داشته باشند. برای این که بین کشورهای منطقه مناسبات خوبی باشد باید مناقشات منطقه حل شود. به عنوان مثال مسایل موجود بین ترکیه و عراق و همچنین بین ترکیه و سوریه باید حل شود. باید مناقشه قره باغ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان از طریق صلح آمیز حل شود. مسایل و مشکلات بین کشورهای منطقه در اثر مداخله کشورهای فرامنطقه ای بوجود می آید. وضعیت کنونی در عراق، افغانستان و سوریه در اثر مداخله کشورهای خارجی بوجود آمده است. علت حل نشدن مناقشه قره باغ این است که کشورهای فرامنطقه ای تمایلی به حل آن ندارند. ما برای تأمین امنیت منطقه نمی خواهیم کشورهای فرامنطقه ای در مسایل منطقه دخالت کنند. مطمئناً کشورهای فرامنطقه ای نمی خواهند بین کشورهای منطقه ای روابط خوبی برقرار شود. به عنوان مثال کشورهای فرامنطقه ای نمی خواهند سوریه و ترکیه روابط دوستانه داشته باشند، آنها تمایل ندارند در افغانستان ثبات برقرار شود. به نظر ما کشورهای منطقه باید روابط و مناسبات نزدیکی با یکدیگر برقرار کنند و اختلافات موجود بین خودشان را به حداقل برسانند و باید وحدت قوی در منطقه بوجود بیاورند. ایران نیز یکی از کشورهای تأثیرگذار در منطقه است. کشور ما برای برقراری صلح و ثبات در منطقه آمادگی کمک به کشورهای منطقه را دارد. به نظر ما کشورهای منطقه باید بیشتر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

در این اواخر در ژنو ایران با کشور های 5+1 مذاکرات هسته ای انجام داد و برخی موافقتنامه هایی امضا شد. آیا واقعا ایران می خواهد از برنامه غنی سازی عقب نشینی کند؟

کشورهای غربی به این نتیجه رسیده اند که باید حق داشتن انرژی هسته ای برای مردم ایران را بپذیرند و به تدریج این تحریم ها را لغو کنند. ما نیز برای ایجاد اعتماد متقابل و نشان دادن این که هدف ما تولید سلاح هسته ای نیست، بخشی از برنامه غنی سازی را متوقف کرده ایم. به نظر من کشورهای غربی در مذاکرات اخیر تصمیمات سازنده تر و صحیح تری گرفته اند. آنها زبان تهدید را کنار گذشته، این بار با زبان مذاکره با ما وارد گفتگو شدند. ایران هیچ وقت نخواسته سلاح هسته ای تولید کند و در آینده نیز نخواهد خواست. ما می خواهیم از انرژی هسته ای برای توسعه اقتصادی مان استفاده کنیم. این حق هر کشور است. شعار ما این است که «انرژی هسته ای برای همه و سلاح هسته ای برای هیچ کس.

مردم آذربایجان در برقراری مناسبات ایران با ارمنستان حساسیت نشان می دهند. در این خصوص نظر شما چیست؟ اما این که ایران با کشورهای غربی به توافق رسیده است، آیا می توان گفت بعد از این تنش بین ایران و اسرائیل کم خواهد شد؟

ایران باید با کشورهای همسایه مناسبات عادی و نرمال برقرار کند و در این چارچوب با ارمنستان نیز مناسبات داریم. مردم فهیم آذربایجان نیز این را درک می کنند. مردم آذربایجان می دانند که مناسبات ما با ارمنستان علیه آذربایجان نمی باشد. روابط ما با ارمنستان موجب نشده است که ما در قبال آذربایجان موضع غیر عادلانه اتخاذ کنیم. روابط ما با ارمنستان خوب است و در عین حال از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت می کنیم. ما اعتقاد داریم که باید مناقشه قره باغ از طریق صلح آمیز و در چارچوب تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حل شود. من در دیدارهای خود با مردم آذربایجان احساس نکرده ام که آنها به مناسبات ایران و ارمنستان حساسیت نشان دهند. به نظر ما این که ایران با کشورهای ارمنستان و آذربایجان مناسبات خوبی دارد، به نفع منطقه و در برقراری صلح منطقه مفید است. به طور کلی در سیاست خارجی داشتن روابط خوب با کشورهای همسایه یک امتیاز محسوب می شود.

اما قسمت دوم سوال: ما به طور کلی اسرائیل را به رسمیت نمی شناسیم و این رژیم را غاصب خاک فلسطین محسوب می کنیم. ما قبلا نیز اعلام کرده ایم، موضع ما در حل مسأله فلسطین این است که باید در فلسطین همه پرسی برقرار شود و همه شهروندان فلسطین چه مسلمان، چه مسیحی و چه یهودی و حتی آوارگان فلسطینی نیز باید در این همه پرسی شرکت کنند. این اصل دموکراسی است. اگر این پیشنهاد ایران پذیرفته شود، جنگ در منطقه به پایان می رسد و مسأله فلسطین از طریق دموکراسی حل می شود./خ

پایان پیام.