آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

به گزارش آران نیوز، خبرنگار سایت مدرن جمهوری آذربایجان مصاحبه ای با محسن پاک آیین، سفیر تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان انجام داده است.   

متن کامل مصاحبه: 

سوال :

لطفا در مورد روابط فعلی ایران و جمهوری آذربایجان، توضیحاتی داده و بیان کنید آیا مشکلاتی در روابط بین دو کشور وجود دارد؟

پاسخ :

خدا رو شکر، در حال حاضر روابط بین دو کشور در سطح بالایی قرار دارد. در سال 2014 در حوزه­های سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی و توسعه روابط پارلمانی بین دو کشور همکاری­های بسیار بالایی صورت گرفته است. در این سال رؤسای جمهور دو کشور، 4 بار با همدیگر دیدار کردند که این خود در عرصه دیپلماتیک دو کشور یک رکورد به حساب می­آید .
در سال گذشته میلادی هیئت­های دیپلماتیک دولتی بسیاری از دو کشور باهمدیگر ملاقات کردند. در سال 2014 ده سند همکاری بین دو کشور امضاء شده است. در سال گذشته در زمان سفر رئیس جمهور ایران به باکو بیانیه مشترکی بین دو کشورامضاء گردید واین بیانیه نشان دهنده اشتراکات و نزدیکی دو کشور به همدیگر می باشد . امسال نیز همچون سال گذشته ما آماده گسترش روابط با جمهوری آذربایجان می باشیم . روابط دوستانه و خوبی نیز بین نمایندگان بخش خصوصی دو کشور وجود دارد .
هر دو کشور کنفرانس های مشترکی در حوزه­های فرهنگی برگزار کرده اند. مخصوصا کنفرانس های شهریار و محمد فضولی که بصورت مشترک برگزار گردید .
در سال 2014 نیز رئیس مجلس جمهوری آذربایجان به ایران سفر کرده بود. به طور کلی روابط بین دو کشور در سطح خیلی خوبی قرار دارد .

سوال :

با توجه به اینکه صحبت از اشتراکات فرهنگی پیش آمد، اختلافاتی که در مورد  شهریار و نظامی گنجوی در بین ادبا، اهل علم و فرهنگیان دو کشور وجود دارد، ناشی از چه چیزی است؟

پاسخ :

درک بنده این است که، در هر دو مساله اختلاف فکری جدی وجود ندارد. ما شخصیت هایی داریم که متعلق به مردم منطقه می باشد. مثلا نظامی گنجوی، که در روستای قهستان قم به دنیا آمده ولی در جمهوری آذربایجان دفن شده است. گنجوی اشعاری به زبان فارسی دارد. او میراث فرهنگی دو کشور به حساب می آید. ایران و آذربایجان به طور مشترک به دنبال شناساندن نظامی گنجوی به جهان هستند و در این زمینه نیز همکاری های خوبی با هم دارند .
می تواند این مساله پیش بیاید که برخی افراد غیرمتخصص با اهداف خاصی اظهارات بحث برانگیزی مطرح می نمایند که این مساله موضع رسمی دو کشور نمی باشد .
ما زمان طولانی را در یک جغرافیای مشترک زندگی کرده ایم و دارای ادبیات و موسیقی مشترک می باشیم. در ایران آذری ها به زبان مادری خود اشعار و آثاری بسیاری را خلق می کنند .
شما اسم شهریار را بردید. شهریار از شعرای ایرانی می باشد و مردم ایران او را خیلی دوست دارند. تمامی این شخصیت­های شناخته شده، میراث مشترک دو کشور می­باشند .

سوال :

کشور ایران در مقاطع زمانی مختلف آمادگی خود را برای میانجی گری در حل مناقشه قره باغ اعلام نموده است. جالب است ایران و ارمنستان روز به روز در حال گسترش روابط بین خود هستند با وجود این مسئله ایران چه کارهایی در زمینه تنظیم نمودن و حل مشکلات قره باغ می تواند انجام بدهد؟

پاسخ :

ما برای حل مناقشه قره باغ مواضع اصولی داریم. ما می دانیم که حل مناقشه قره باغ به صورت نظامی امکان پذیر نبوده و استفاده از راه حل نظامی باعث افزایش تنش در منطقه خواهد گردید. ما می خواهیم که این مناقشه از طریق گفتگو و به صورت مسالمت آمیز حل شود. ما در این راه از هر کمکی که از دستمان برآید دریغ نخواهیم کرد .
در حقیقت، آذربایجان و ارمنستان مکانیسم گروه مینسک را در حل مناقشه قره باغ قبول کرده اند. اما با وجود این هر دو کشور از عملکرد این گروه ناراضی می باشند. ایران نیز این موضوع را به خوبی درک کرده و می داند، گروه مینسک کار زیادی را در حل این مناقشه نمی تواند انجام دهد. اگر چه سه عضو از پنج عضو شورای امنیت عضو این گروه می باشند .
گمان نمی کنیم که، گروه مینسک بتواند این مناقشه را حل کند. اگر زمانی از ایران بخواهند تا برای حل این مناقشه میانجی گری کند. ما هم به نوبه خود طرح و روش های خود را برای حل این مناقشه ارائه می نماییم .

سوال :

این طرح و روشی که قرار است ایران ارائه نماید چیست؟

پاسخ :

به نظر ما، اگر از کشورهای خود منطقه برای حل این مناقشه کمک خواسته شود، مشکلات خیلی سریع­تر حل خواهد گردید .

سوال :

موضوع و مسئله استفاده مشترک ایران و آذربایجان از نیروگاه برق آبی خدا آفرین در کدام مرحله می­باشد؟

پاسخ :

باید اسنادی در زمینه ساخت نیروگاه برق آبی خدا آفرین بین دو کشور امضاء گردد و تاکنون مذاکراتی در مورد چگونگی تنظیم این سند بین مقامات دو کشور انجام گردیده است .

سوال :

اختلاف نظرهایی در مورد تعیین وضعیت و موضوع دریای خزر وجود دارد. ایران و ترکمنستان عامل به وجود آمدن اختلاف نظرها در مورد تقسیم دریای خزر می باشند. درک شما از این مسئله چیست؟ آیا مسئله تعیین وضعیت دریای خزر راه حل خود را پیدا خواهد نمود؟

پاسخ :

هر پنج کشور حاشیه دریای خزر به فکر تامین منافع خود می باشند برای حل عادلانه مسائل حقوقی دریای خزر کمیسیون مشترکی تشکیل شده است. این کمیسیون برای معین کردن وضعیت حقوقی دریای خزر در حال انجام دادن وظایف خود می باشد. این یک مکانیسم خوبی است. خوشبختانه با ادامه مذاکرات وضعیت دریای خزر ما می توانیم یک گام به جلو حرکت کنیم. در اجلاس رؤسای جمهور کشورهای حاشیه دریای خزر در شهر هشترخان هر پنج کشور نشان دادند که خواهان معین شدن وضعیت حقوقی دریای خزر در کمترین زمان ممکن می باشند. به نظر ما این مذاکرات نتیجه بخش خواهد بود .

سوال :

تعداد زیادی ازمردم جمهوری آذربایجان برای معالجه به ایران سفر می کنند. اما این موضوع مشخص شده است که بیمارستان های ایران متوجه تعداد زیاد بیماران جمهوری آذربایجان گشته و قیمت های خود را برای معالجه مردم جمهوری آذربایجان افزایش داده اند. مقامات ایرانی در زمینه کاهش نرخ خدمات پزشکی خود برای مردم جمهوری آذربایجان چه کارهایی می توانند انجام دهد؟

پاسخ :

در محدوده زمانی معینی علی رغم خواسته ما در ایران هم نرخ کرایه و هم نرخ هتل و هم نرخ خدمات پزشکی افزایش یافته بود. لیکن ما نظرات موافق خود را در زمینه کاهش نرخ ها ارائه نموده ایم و از این به بعد قیمت ها کاهش خواهد یافت. در حال حاضر برای آمدن توریست ها و مردم جمهوری آذربایجان به ایران و راحتی آن ها در کشورمان و ارائه خدمات با کیفیت شوراها و کمیسیون های مختلفی را ایجاد نموده ایم. در سایه فعالیت این کمیسیون ها از این بعد وضعیت خدمت رسانی روز به روز افزایش خواهد یافت .

سوال :

ازدحام زیادی در مرزهای ایران و جمهوری آذربایجان در هنگام تردد مردم دو کشور ایجاد می­شود. براساس اطلاعات به دست آمده عامل اصلی این ازدحام مشکلاتی است که گمرک کشور ایران برای مردم ایجاد می کند. ایران برای  از بین بردن این مشکلات و ازدحامات چه کارهایی را انجام می دهد؟

پاسخ :

همه روزه از ساعت 9 صبح، و ساعت های مشخصی این ازدحامات ایجاد شده و دلیل این امر این است که اغلب مردم جمهوری آذربایجان صبح ها برای انجام فعالیت ها و کارهای خود وارد ایران می شوند. لیکن این مشکل ازدحام چندین ساعت ادامه داشته و بعد از آن مشکل ازدحام جمعیت قابل مشاهده نمی باشد. اگر کسانی که می خواهند از جمهوری آذربایجان به ایران تردد کنند در ساعت های مختلف روز به مرز بیایند دیگر این گونه ازدحامات مشاهده نخواهد شد. ایران و آذربایجان در حال انجام دادن اقدامات خاصی می باشند تا در ساعات اوج تردد نیز ازدحامی در مرز به وجود نیاید .

سوال :

نمایندگی کمیته امداد امام خمینی ایران در جمهوری آذربایجان بسته شد و ایران نیز بیان نموده  بود که این نمایندگی به فعالیت های مربوط به امور خیرخواهانه مشغول بود. آیا ایران از این به بعد در جمهوری آذربایجان به دنبال بازگشایی تشکل های خیرخواهانه خود خواهد بود؟

پاسخ :

کمیته امداد امام خمینی در زمان معینی به علت خواهش و تقاضای دولت جمهوری آذربایجان شروع به فعالیت نمود. و خدا را شاکرم که این کمیته در زمان فعالیت خود کارهای بسیار مثبتی را در جمهوری آذربایجان انجام داده بود و مردم جمهوری آذربایجان از فعالیت کمیته امداد امام خمینی(ره) در کشورشان راضی بودند .
در حال حاضر فعالیت این کمیته در جمهوری آذربایجان به پایان رسیده است. اگر در آینده تقاضایی در مورد آغاز مجدد فعالیت این کمیته از طرف دولت جمهوری آذربایجان ارائه گردد، ما می توانیم فعالیت این کمیته و دیگر تشکل­های خیرخواهانه را در جمهوری آذربایجان آغاز کنیم .

سوال :

ادعاهای جدی در مورد حمایت ایران از برخی احزاب جمهوری آذربایجان وجود دارد. مثلا، احزابی که در راس آن حزب اسلام می باشد تمایلات ایرانی دارند. آیا حقیقتا ایران از این گونه احزاب حمایت می­کند و یا این احزاب مستقل بوده و در عین استقلالشان از سیاست­های تهران حمایت می کنند؟

پاسخ :

در رسانهها احزاب و گروه ها و اشخاصی که نمی خواهند روابط دوستانه ایران و آذربایجان تقویت گردد و این موضوع را مطرح می کنند. هر دو کشور بر این اصول پای بند هستند که، در امور داخلی همدیگر دخالتی نکنند. ما مخالف دخالت در امور داخلی جمهوری آذربایجان می باشیم.  ایران در امور داخلی جمهوری آذربایجان دخالت نمی کند. مردم دو کشور متقابلا همدیگر را دوست دارند .

سوال :

ایران از کشورهای تاثیرگذار منطقه ایی می باشد و هر روز در حال افزایش و توسعه روابط با روسیه می باشد. دو کشور ایران و روسیه در مسایل زیادی مواضع یکسانی را بر علیه غرب اتخاذ نموده اند. آیا مواضع ضدغربی دو کشور می تواند باعث به­وجود آمدن اتحادیه ایران و روسیه گردد .

پاسخ :

روابط راهبردی بین ایران و روسیه وجود دارد. در نهایت این رابطه راهبردی برعلیه هیچ کشور سومی نمی­باشد. منافع مشترکی بین ما و روسیه دو منطقه وجود دارد و همکاری ما نیز به خاطر منافع مشترک ما در منطقه می باشد. در آینده نیز احتمال افزایش و بهبود و روند مثبت روابط با روسیه وجود دارد و دلیل این مساله این است که پتانسیل های زیادی برای گسترش روابط ما با روسیه وجود دارد .
درک مشترک ما و روسیه در مورد مسایل منطقه ای و بین المللی بسیار زیاد است. هر دو کشور در تاثیرگذاری بر مسایل منطقه ایی و بین المللی از قدرت بالایی برخوردار می باشند .

سوال :

از ابتدای سال جاری میلادی اتحادیه اقتصادی اورآسیا فعالیت خودش را آغاز نموده است. لکوموتیو این اتحادیه کشور روسیه می باشد و بنابه گفته شما، روابط راهبردی بین تهران و مسکو وجود دارد. آیا ایران در چهارچوب همکاری­ها و مناسبات خود با روسیه، با وجود عدم عضویت ایران در این اتحادیه، در فعالیت های این اتحادیه مشارکت خواهد نمود؟

پاسخ :

اتحادیه اورآسیا بین روسیه و چند کشور MDB به وجود آمده است. ایران به طور رسمی دعوت نامه ای برای عضویت در این اتحادیه دریافت ننموده است. در عین حال، ما با تمام کشورهای منطقه ایی همکاری می­کنیم. اگر اتحادیه اورآسیا خواهان ایجاد روابط نزدیک با ایران باشد، طبیعی است که ما نیز به این مساله فکر می­کنیم. در حال حاضر نیز، ایران حتی با سازمان های مختلف بین المللی که عضو آن هم نیست، همکاری می کند. به همین علت نیز ما در چهارچوب منافع کشورمان می توانیم با اتحادیه اورآسیا همکاری کنیم. اگر روزی درخواستی از این اتحادیه در مورد عضویت مان دریافت کنیم، در مورد آن فکر خواهیم کرد و مواضع خودمان را بیان می­کنیم .

سوال :

ایران روابط مثبتی با ترکیه دارد. اما این روابط بیشتر در زمینه اقتصادی می باشد. مواضع ایران و ترکیه در مورد کشور سوریه مخالف هم می باشد. ترکیه از گروه های مخالف در سوریه حمایت می کند و ایران از بشار اسد. آیا مساله سوریه می تواند باعث تنش در روابط بین ایران و ترکیه گردد؟

پاسخ :

روابط بین ایران و ترکیه در تمامی زمینه­ها بسیار خوب و رو به گسترش می باشد. ما با ترکیه همکاری­های راهبردی، سیاسی و اقتصادی داریم. در اکثر مسایل منطقه­ایی نیز مواضع­مان عین هم می باشد. در مورد مساله سوریه مذاکراتی بین ایران و ترکیه انجام شده است و افکار مشترک و شبیه به هم بین ایران و ترکیه در مورد حل مشکلات سوریه نیز زیاد است. هر دو کشور مخالف مجهز کردن گروه های تروریستی به تسلیحات نظامی می باشند و هر دو کشور خواهان حل مناقشه سوریه بدون دخالت کشورهای خارجی هستند. به نظر من، مشکلات سوریه نمی تواند مساله ای باشد که باعث اختلاف شدید بین ایران و ترکیه گردد. طبق معمول، در بین کشورهای همسایه می تواند موضوعات مختلفی وجود داشته باشد که مواضع دو کشور متفاوت باشد. دغدغه دیپلمات ها و دیپلماسی این است که این اختلاف نظرها را به حداقل برسانند. خدا را شکر که، روابط دیپلماتیک بین ایران و ترکیه در سطح خوبی قرار دارد .

سوال :

یکی از گروه هایی که ایران در حال مبارزه با آن است دولت ( به اصطلاح) اسلامی عراق و شام می باشد. ایران در مورد ضربه زدن به این دولت (داعش) چه گام هایی را بر می دارد؟

پاسخ :

یکی از اصول سیاست خارجی ایران مبارزه با تروریسم می باشد. این اولین مساله ایران بر علیه تروریسم نیست. قبل از داعش نیز گروه های تروریستی دیگر نیز توسط غرب ایجاد شده است. این گروه­های تروریستی به دنبال تامین منافع غرب می باشند. کشورهای غربی برای تامین منافع خود به دنبال حمایت و ایجاد این گروه های تروریستی می باشند .
غرب تروریسم را به دو قسمت تروریسم بد و تروریسم خوب تقسیم کرده است. غرب تروریست هایی که به دنبال تامین منافع غرب می باشند تروریست خوب و تروریست هایی که بر علیه غرب می باشند، تروریست بد می نامند. تفاوت ما باغرب در این است که به نظر ما هیچ تفاوتی بین تروریست بد و خوب وجود ندارد و تروریسم، تروریسم است. درک ما این است که، تروریسم چیز بدی می باشد و مبارزه با آن لازم و ضروری می­باشد. استفاده از تروریست ها برای تامین منافع هیچ کشوری کار درستی نیست. کشورهای غربی نیز کم کم به این نتیجه می رسند، اما الان دیگر خیلی دیر است .
حدود 3 سال پیش کشورهای غربی در فرانسه جمع شدند و از تروریست های مستقر در سوریه حمایت کردند. همین تروریست ها از سوریه به عراق نیز سرایت کردند .
لکن کشورهای غربی متوجه این اشتباه خود شدند و در پاریس جلسه گذاشته و بر علیه گروه تروریستی داعاش که خود بنیانگذار آن بودند سخنرانی نمودند .
در اصل می توان گفت که کشورهای غربی توبه کردند. طبق اعتقادات اسلامی ما، توبه زمانی مورد قبول واقع می شود که دیگر عمل زشتی را که انجام داده اند، تکرار نکنند. امید داریم که، غرب پس از متوجه شدن به اشتباه خود دیگر از تروریسم حمایت نکند. عزم ایران در مبارزه با تروریسم راسخ است .
تحریم ها کشورها را آزار داده و آن­ها را به دردسر می­اندازد. لکن تحریم ها در دراز مدت نمی تواند جلوی اهداف کشورها را بگیرد. تحریم های اعمال شده علیه ایران هم غیرقانونی و هم ناعادلانه است. درست است که این تحریم ها در حد معینی بر ما اثر گذاشته است. اما ما به خاطر این تحریم ها، قدرتمندتر هم شده ایم و یاد گرفتیم که بر روی پای خود بایستیم. ما در زمان این تحریم ها به علت مجبور بودن توانستیم 80 درصد تجهیزات صنعتی مورد استفاده خود را بسازیم .
ایران بدون کمک گرفتن از هیچ کشوری توانست در ردیف 10 کشور دارای تکنولوژی هسته ای دنیا قرار گیرد. ما به خاطر استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای به دنبال آن هستیم. دلیل قدرتمند شدن کشورمان این است که ما تهدیدات و زورگویی های هیچ کشوری را قبول نمی­کنیم .
غرب با تحریم علیه ایران در اصل خودش نیز مورد تحریم واقع می شود.آن ها با تحریم ایران از منافع اقتصادی که در تعامل با ایران به دست می آورند محروم شدند. امروز کشورهای آسیایی به شرکای اصلی ایران تبدیل شده اند. ما معتقدیم که اگر کشورهای غربی به مساله هسته­ای ایران واقع بینانه نگاه کنند، مذاکرات هسته ای به نتیجه می­رسد .

سوال :

به کدام مناطق کشورمان سفر کرده­اید و در آینده می­خواهید به کدام مناطق سفر کنید؟

پاسخ :

من در قبله، قوبا، شماخی، قوسار، گوی چای و نخجوان مانده­ام. از قزاق، لنکران و آستارا گذشته ام. به اطراف باکو و مردکان رفته ام. من اینگونه سفرها را نیز در برنامه آینده ام قرار داده­ام .

سوال :

خانواده تان در آذربایجان می باشند؟ آیا در آذربایجان احساس دلتنگی کرده­اید؟

پاسخ :

خانواده ام در جمهوری آذربایجان می باشند. در اینجا هیچ وقت احساس غربت نکرده ام، چون در بین برادران و خواهران خودم هستم. ما اشتراکات زیادی با همدیگر داریم. ما احساس می کنیم که در بین برادران و خواهرهای واقعی خودمان هستیم .