تاریخ : پنجشنبه 26 شهريور 1394
کد 46134

دورخیز روسیه به سمت نظام بین الملل چند قطبی/ دکتر محمد مهدی مظاهری

روسیه با ایستادگی در مقابل خواست کشورهای غربی مبنی بر برکناری بشار اسد، آنها را ناچار به پذیرش خواست و رأی مردم سوریه نموده و حتی رایزنیهای گستردهای برای تقویت موضع خود انجام داده است.

آران نیوز- بعد از هماوردی غرب و روسیه در بحران سال 2014 کریمه که با سرسختی و حاکمیت روسیه بر این شبه جزیره به پایان رسید، هر چند کشورهای غربی با وضع تحریمهایی کوشیدند روسیه را در انزوا و فشار قرار دهند، اما از این نکته غافل بودند که این خرس شمالی دیگر از خواب زمستانی بیدار شده و نمی توان به راحتی آن را در غل و زنجیر کرد.
بر این اساس پوتین که با سرسختی در موضوع اوکراین توانسته بود غرور ملی مردم خود را تقویت کرده و حمایتهای داخلی از دولت را افزایش دهد، حال می کوشد با ایفای نقش فعال در خاورمیانه، آسیای میانه و آفریقا حوزه نفوذ خود را گسترش داده و جلوی یکه تازیهای غرب و رأس آنها امریکا را بگیرد.
در این راستا شاهد نقش فعال روسیه در بحران سوریه هستیم. روسیه که از مهمترین حامیان بین المللی بشار اسد بوده است در شرق سوریه و بندر طرطوس یک پایگاه دریایی دارد و می کوشد از این طریق به تدارکات پایگاه نیروی هوایی سوریه کمک کند. روسیه با ایستادگی در مقابل خواست کشورهای غربی مبنی بر برکناری بشار اسد، آنها را ناچار به پذیرش خواست و رأی مردم سوریه نموده و حتی رایزنیهای گستردهای برای تقویت موضع خود انجام داده است. در اوایل شهریور نیز در ادامه تحرکات دیپلماتیک حول محور سوریه، مسکو پایتخت روسیه شاهد حضور سران برخی کشورهای عربی از جمله مصر، اردن و امارات بود. در این سفرها علاوه بر تقویت مناسبات دوجانبه، روسیه کوشیده است با اعطای کمکهای نظامی و عقد قراردادهای اقتصادی با این کشورها دیدگاه مثبت و حمایت آنها را به موضع خود جلب کند. کما اینکه موفق شد موضع مصر را که از جایگاه استراتژیک ارزشمندی در شمال آفریقا برخوردار است به حمایت از بقای بشار اسد در قدرت تغییر دهد.
این البته پایان افزایش نفوذ روسیه در آفریقا نیست، میانجیگری روسیه در بحران سودان و برگزاری نشست سهجانبه وزیران امور خارجه سودان، سودان جنوبی و روسیه در نوزده شهریور (10 سپتامبر) از دیگر اقدامات فرا منطقه ای روسیه برای ایفای نقش یک قدرت بزرگ است. روابط میان سودان و سودان جنوبی از زمان استقلال سودان جنوبی بر سر مسائل مختلف دچار تنش بوده است. مهمترین موضوعی که تنش میان دو کشور را تشدید کرده موضوع مرزها و تقسیم منابع نفتی بوده است. حدود سه چهارم ذخایر نفتی سودان در جنوب این کشور قرار دارد ولی خط لوله های نفت صادراتی، از شمال سودان می گذرد. در چنین وضعیتی موفقیت روسیه در میانجیگری برای حل بحران چهار ساله می تواند به افزایش اعتبار این کشور در شمال آفریقا بینجامد.
موافقت روسیه با فروش تسلیحات نظامی به افغانستان جهت مقابله با نفوذ داعش نیز از دیگر تحرکات این کشور برای مبارزه با تروریسم و حمایت از کشورهای منطقه جهت مقابله تهدیدات جدید است که این امر نیز از ملزومات و ویژگیهای قدرتهای بزرگ است. بر این اساس چنین اقداماتی نشان از آن دارد که روسیه در تلاش است نشان دهد در این دهکده جهانی قدرتهای دیگر نیز قادرند به حل بحرانها و مشکلات جهانی کمک کنند. نکته اینجاست که شکلگیری چنین فضای رقابتی در عرصه بینالملل میتواند حاوی فرصتها و تهدیدهای متعددی برای جمهوری اسلامی ایران باشد. از یکسو تغییر فضای تک قطبی به رهبری امریکا به فضای چند قطبی و تکثرگرا، راه را برای بازیگری فعال قدرتهای منطقه ای از جمله ایران باز می کند و قدرت چانهزنی و مذاکراتی کشور را بالا میبرد. مهار سیاست جنگ طلبی و تهدید و ارعاب ایالات متحده برای دستیابی به اهداف و تغییر سیاست دیگر کشورها نیز از دیگر آثار مثبت این نظام چند قطبی جدید است که جمهوری اسلامی ایران هم از آن نفع بسیار خواهد برد. البته در مقابل باید متوجه این نکته نیز بود که دوران نظام دو قطبی و مرید و پیرو یکی از دو قطب شرقی یا غربی شدن نیز به پایان رسیده و در نظام بینالملل چند قطبی این همکاریهای منطقهای و مناسبات متوازن با همه کشورهای قدرتمند است که منافع ملی کشورها را تأمین میکند. بنابراین دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن بهره بردن از شرایط جدید حاکم بر عرصه روابط بینالملل در جهت تأمین منافع ملی و با مد نظر قرار دادن اصول عزت، حکمت و مصلحت به تحکیم و تقویت روابط با همه قدرتهای اثرگذار و همسو با منافع و مصالح کشور می پردازد .

منبع: دیپلماسی ایرانی

  • نوشته شده
  • در پنجشنبه 26 شهريور 1394
captcha refresh