قفقاز جنوبی میدان تاریخی جنگ ها و درگیری ها میان روسیه و ترکیه بوده است. اکنون با بالا گرفتن تنش میان روسیه و ترکیه ، کشورهای ارمنستان، گرجستان و جمهوری آذربایجان در موقعیتی غیرمنتظره و پیچیده قرار گرفته اند که هرگونه گزینه سیاسی می تواند عواقب سنگینی برایشان داشته باشد.
به گزارش آران نیوز به نقل ازجام جم آنلاین، دو هفته پس از سرنگونی یک جنگنده نیروی هوایی روسیه توسط ارتش ترکیه تنش میان دو کشور نه تنها کاهش نیافته بلکه وخیم تر هم شده است.
ملاقات میان وزرای خارجه روسیه و ترکیه در روز سوم دسامبر (12 آذر) هیچ نتیجه مثبتی در بر نداشت. ولادیمیر پوتین ، رئیس جمهور روسیه در همان روز در جریان سخنرانی سالیانه اش در برابر شورای فدراسیون هرگونه آشتی در کوتاه مدت با رجب طیب اردوغان ، رئیس جمهور ترکیه را رد کرد.
کشورهای قفقاز جنوبی شامل گرجستان، جمهوری آذربایجان که میان روسیه و ترکیه قرار دارند از تنش میان این دو کشور نگران هستند.
ارمنستان متحد روسیه
روزنامه گولوس ارمنی چاپ ایروان نوشت: ما اکنون در یک گرداب تاریخی هستیم. تنش ها میان روسیه و ترکیه مستقیما به ارمنستان مربوط می شوند و بار دیگر « مساله ارمنستان» را روی میز می گذارند.
حتی برخی از تجزیه ترکیه در پی تاسیس یک دولت کرد و بازگشت سرزمین های غربی به بطن ارمنستان سخن می گویند ، فرضیه ای که تنها در صورت بروز یک جنگ گسترده میان روسیه و ترکیه تحقق یافتنی خواهد بود.
روزنامه گولوس ارمنی افزود: این جنگ رخ نخواهد داد زیرا هدف مسکو جنگ کردن نیست بلکه بازگشت پایدار به منطقه قفقاز جنوبی است.
با این حال، اگر تجزیه ترکیه به نظر نمی رسد که در دستور کار باشد اما شکاف ها عمیق تر شده و در 20 سال آینده شاید نقشه سیاسی ترکیه تغییر کند.
گولوس ارمنی ادامه داد: ارمنستان در کنار روسیه است. روابط دو کشور به دلیل دین مشترک تاریخی است و از قرن ها قبل ارمنستان برای دفاع از مرزهایش در برابر حملات ارتش عثمانی از روسیه کمک می خواسته است. ارمنستان اجازه استقرار یک پایگاه نظامی روسیه را در خاک خود داده است و قبل از هر چیز باید توجه اش را به بهینه سازی و آمادگی ارتش خود معطوف کند زیرا در یک شرایط بحرانی، ترکیه برای بازی با کارت قره باغ -علیا تردید نخواهد کرد، یعنی اینکه بار دیگر در این قلمروی محصور ارمنی نشین جدایی طلب در خاک جمهوری آذربایجان که از سال 1994 اعلام استقلال کرده است، جنگ به راه خواهد انداخت.
قره باغ - علیا کانون یک درگیری زیر خاکستر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان است ، دو کشوری که یکی از سوی روسیه و دیگری از سوی ترکیه حمایت می شوند.
گولوس ارمنی در پایان تاکید می کند که ارمنستان میان دو کشور دشمن ترکیه و جمهوری آذربایجان احاطه شده است. بنابراین ، هشیاری ناگهانی روسیه در مورد ترکیه باید منجر به هشیاری مسکو در رابطه با جمهوری آذربایجان نیز شود، کشوری که در معرض خطر نفوذ افراط گرایان بوده و می تواند به یک بمب ساعتی واقعی در منطقه قفقاز جنوبی تبدیل شود.
باکو پیشنهاد میانجی گری داد
از سوی دیگر، جمهوری آذربایجان که با ترکیه و روسیه روابط گرمی دارد اکنون در موقعیت دشواری قرار گرفته است. در واقع، با توجه به مشکلات اقتصادی و قیمت پایین نفت، این کشور نفت و گاز خیز به همکاری با ترکیه و نیز روسیه نیاز دارد.
سایت اوراسیا نت نوشت: در حال حاضر، باکو از یک سیاست خارجی چند جانبه پیروی کرده و احتیاط می کند. جمهوری آذربایجان پیشنهاد داده که برای برطرف کردن تنش میان روسیه و ترکیه نقش میانجی را ایفا کند.
در واقع، مسکو از اهرم های فشار سیاسی و اقتصادی بر همسایه جنوبی اش برخوردار است. از سوی دیگر ، باکو از رخنه افراط گرایان که می توانند از سوریه و ترکیه وارد کشور شوند، بیم دارد.
در نهایت ، اگر باکو با پیروی از سیاست تهاجمی ترکیه از این کشور طرفداری کرده و بخواهد ماجراجویی کند نه تنها با روسیه بلکه با ایران نیز که در مورد سوریه موضعی مشابه با مسکو دارد ، رودررو خواهد شد.
گرجستان باید جبهه اش را انتخاب کند
اما در مورد گرجستان که شریک عمده ترکیه و آشکارا طرفدار آمریکا بوده ، نامزد عضویت در سازمان ناتو است و حدود یک دهه است که روابط سردی با روسیه دارد اکنون در وضعیت بسیار حساسی قرار گرفته است.
روزنامه ساخارتفلو دا مسوپلیو چاپ تفلیس نوشت: مرکز ثقل درگیری می تواند در خاک ما قرار بگیرد زیرا نباید وضعیت آجارستان را فراموش کرد. جمهوری خودمختار آجارستان در جنوب گرجستان واقع شده و اکثریت جمعیت آن را گرجی های مسلمان تشکیل می دهند. این جمهوری با ترکیه هم مرز بوده و به شدت تحت تاثیر نفوذ اقتصادی و سیاسی آنکارا است.
روزنامه ساخارتفلو دا مسوپلیو در گزارشش با نگرانی افزود: نمایندگان سازمان های افراط گرای ترکیه در آجارستان و در واقع در خاک کشور ما فعالیت دارند.
خطر دیگری نیز تفلیس را تهدید می کند: در صورتی که ترکیه تنگه های بسفور و داردانل را مسدود کند، روسیه می تواند گرجستان را تحت فشار قرار دهد تا کریدوری را برایش به سوی سوریه باز کند.
در صورت وقوع این اتفاق گرجستان باید واکنش های ایالات متحده آمریکا و ترکیه را پیش بینی کند. پیروی از یک سیاست متعادل با مسکو و آنکارا می تواند سیاست مناسبی برای تفلیس باشد اما این سیاست تنها در کوتاه مدت موثر خواهد بود. گرجستان باید در دراز مدت جبهه اش را انتخاب کند.