آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

به گزارش آران نیوز به نقل از پايگاه اينترنتي استراتگ،  تحليلگر روسبالت نوشته است : « جمهوري آذربايجان مي خواهد در  دو مثلث ژئوپلتيک حضور داشته باشد. اما،  مختلف بودن گرايش هاي  اين مثلث ها،  موجب ناموفق ماندن اين سياست جمهوري آذربايجان مي شود و باکو را  به گزينش ميان ايران، روسيه و سايرين  مجبور مي کند. رييس جمهوري آذربايجان هنوز با روساي جمهوري روسيه و ترکيه مناسبات خوبي دارد. الهام علي اف فکر مي کند که  محورهاي سه گانه  « جمهوري آذربايجان-روسيه- ايران»  و  «جمهوري آذربايجان-گرجستان-ترکيه»  به تامين امنيت منطقه و توسعه همکاري بازيگران کمک خواهد کرد. رييس جمهوري آذربايجان اخيرا در نشست هيات دولت اين کشور چنين ديدگاهي را بيان کرد. وي تاکيد کرد که باکو در سياست خارجي ، فعاليت گسترده اي دارد. الهام علي اف اين سخنان خود را  با اشاره به سفرهاي خارجي خود و نيز سفرهاي اخير سه رييس دولت خارجي به باکو تقويت کرد. »

ايرينا جربنادزه، تحليلگر  سايت «روسبالت» با اشاره به سفر ديميتري مدوديوف، نخست وزير روسيه و ديدار سه جانبه وزراي خارجه روسيه و ايران و جمهوري آذربايجان در باکو مي نويسد : « گرچه به نظر مي رسيد که در مقابل مثلث باکو-تفليس- آنکارا،  مثلث باکو- مسکو-تهران شکل مي گيرد، اما بايد توجه داشت که نخست وزير روسيه ، از ايروان به باکو سفر کرد. يعني اين سفر در فضاي تشديد بي سابقه مناقشه قره باغ که قربانيان بسياري گرفت، محقق شد. الهام علي اف به مطبوعات گفت که سفر مدوديوف به باکو اهميت بسياري دارد و نشانه ديگري از مناسبات دوستانه روسيه با جمهوري آذربايجان است. به گفته علي اف،  همکاري دو جانبه، مشکلات بين المللي و تنظيم مناقشه جمهوري آذربايجان و ارمنستان بر سر قره باغ و بخصوص تشديد اخير درگيري ميان دو طرف، در سفر مدويوف به باکو مورد مذاکره قرار گرفت. رييس جمهوري آذربايجان پنهان نکرد که مناسبات با روسيه براي جمهوري آذربايجان «اهميت بسياري» دارد و باکو اين مناسبات را مهم ارزيابي و براي تقويت آن تلاش مي کند.  علي اف بطور خاص تاکيد کرد که جمهوري آذربايجان نقش روسيه را در ابتکارات مربوط به کاهش وخامت اوضاع ، بسيار مهم ارزيابي مي کند. مدوديوف نيز به نوبه خود گفت که روسيه نه تنها  در روند حل مناقشه قره باغ حضور دارد، بلکه بطور حداکثري در آن شرکت مي کند. »

تحليلگر روسبالت افزوده است : « اما، روسيه نه تنها از روند حل مناقشه دور مي شود، بلکه مناسبات استراتژيک با جمهوري آذربايجان  برقرار مي کند که ديدار سه جانبه وزراي خارجه روسيه و ايران و جمهوري آذربايجان بلافاصله پس از تشديد مناقشه قره باغ نيز خبر از همين مساله مي دهد.  البته، سه وزيرخارجه ، راه هاي حل مناقشه را مورد مذاکره قرار دادند و ايران و روسيه ، برخلاف ترکيه، براي ايفاي نقشي مشخص در حل مساله قره باغ و تقويت نفوذ خود تلاش کردند.  با اين حال، دستور کار اصلي ديدار باکو ، مسايل مربوط به اجراي طرح هاي مهم و مشترک ايران و روسيه در قفقاز جنوبي بود.  شرکت کنندگان در نشست سه جانبه باکو، موضوع  اتصال خطوط آهن سه کشور را در چارچوب طرح شمال- جنوب که هند و پاکستان را به شمال اروپا متصل مي کند، مذاکره کردند.  اين مسير، مدت زمان حمل کالا را  به نصف کاهش مي دهد و هزينه آنها را نيز کاهش بسياري خواهد داد.  يکي از مرزهاي اين مسير،  پل خط آهن (آستارا-آستارا)  تا پايان آوريل گشايش خواهد يافت و تا پايان سال جاري نيز خطوط آهن جمهوري آذربايجان و ايران به هم متصل خواهند شد.  همچنين بطور موازي راه هاي سوشه که کالاهاي ايران را به روسيه حمل مي کند، شروع به کار کرده اند.  جاده عريض و ترمينال ويژه اي براي حمل بارايران به روسيه از طريق جمهوري  آذربايجان، احداث خواهد شد.  در ميان طرح هاي سه جانبه باکو-تهران- مسکو ، ايجاد پل انرژي براي انتقال برق از روسيه به ايران از طريق جمهوري آذربايجان ، سواپ گاز ميان جمهوري آذربايجان و ايران با مشارکت شرک گازپروم روسيه نيز مشاهده مي شود.  »

اين تحليلگر روس افزوده است : « همچنين بنابر گزارش هاي غيررسمي، مساله بحث انگيزي همچون رژيم حقوقي خزر ، از نقطه مرده  خود به نقطه خيلي خوبي خواهد رسيد.   جمهوري آذربايجان به همکاري با سرويس هاي امنيتي روسيه و ايران رضايت داده است و محمد جواد ظريف نيز در باکو اين بخش همکاري هاي سه جانبه را مهم دانسته و گفته است که متخصصان سه کشور همکاري در اين زمينه را آغاز کرده اند.  در باکو، در سطح کارشناسان سياسي اعلام شده است که انجام اين ديدار سه جانبه،  مرحله جديدي از  همکاري سه جانبه را گشود و اين همکاري سه جانبه ، علاوه بر توسعه اقتصادي منطقه، در امنيت منطقه و نيز حل مساله قره باغ تاثير مثبتي خواهد گذاشت.  جواد جهانگيري عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي ايران به خبرگزاري ترند گفت که  همکاري ايران و رسيه در حل مساله قره باغ،  به کاستن از نقش منفي برخي کشورها منجر خواهد شد.  مطبوعات جمهوري آذربايجان همچنين به اين موضوع توجه داده اند که سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در باکو تاکيد کرد که حل مساله قره باغ براي اجراي طرح هاي جديد در منطقه اهميت ويژه اي دارد.   به گفته وزيرخارجه روسيه،  تشديد وخامت مناقشه قره باغ ، به وجهه قفقاز جنوبي به عنوان مسير عبور مسيرهاي حمل و نقل در منطقه زيان وارد مي کند.  »

تحليلگر روسبالت افزوده است : « در يک کلام،  مثلث « جمهوري آذربايجان-ايران-روسيه» که علي اف آن را بيان کرده بود، در حال تشکيل شدن است. اما، همين مثلث مي تواند به تشديد رقابت در قفقاز جنوبي و خاور نزديک منجر شود. زيرا،  ترکيه نيز مثلث خود را با جمهوري آذربايجان و گرجستان تشکيل مي دهد.  اما، به احتمال زياد،  اين گفته رييس جمهوري آذربايجان که  مثلث دوم ( مثلث جمهوري آذربايجان-گرجستان-ترکيه)  به افزايش امنيت منطقه کمک مي کند، محقق نخواهد شد.  زيرا، روابط ترکيه-روسيه برهم خورده است و مناسبات ايران-ترکيه نيز در شرايط خوبي قرار ندارد.  تهران اجازه بسط نفوذ ترکيه را نخواهد داد. نگاه روسيه به مناقشه جمهوري آذربايجان و ارمنستان، با نگاه ترکيه به اين مناقشه متفاوت است.  نه مسکو و نه تهران ، حق  انحصاري به ترکيه در دالان «ترانس خزر» نخواهند داد. بطور کلي، رفتار ترکيه  اين امکان را فراهم نمي کند که  شکل گيري دو  مثلث با حضور جمهوري آذربايجان،  به صلح و ثبات در قفقاز جنوبي کمک کند.  ماهيت سياسي و نظامي اين دو مثلث کاملا متفاوت است.   گذاشته شدن اين دو  شکل هندسي بر روي همديگر نيز  بطور کل مي تواند به  منافع يک بازيگر ديگر، يعني اسراييل خدمت کند.  از نظر گرافيکي نيز قرار دادن دو مثلث بر روي همديگر،  ستاره شش گوشه داوود ، يا «ماگن داويد» را  يادآوري مي کند. اما، هم اکنون در مورد شکل گيري اتحادها در اين منطقه، باز هم  حلقه تعيين کننده ،  جمهوري آذربايجان است که بايد «آتش را  به دست خود بگيرد.»  يعني، جمهوري آذربايجان بايد مشخص کند که در ميدان کدام يک بازي مي کند: روسيه و ايران  يا ترکيه؟  اين، انتخابي دشوار، اما  گريزناپذير است. جالب اينجاست که  آيا  علي اف  به آن مهارت سياسي دست يافته است به همکاري جمهوري آذربايجان با ترکيه و اروپا  در خصوص ترانزيت گاز لطمه نزند؟!»