آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

به گزارش آران نیوز به نقل از پايگاه اينترنتي روزنامه «يني مساوات» ، ماتيو برايزا که طي سال هاي 2006 تا 2009 رييس آمريکايي گروه مينسک و طي سال هاي 2011 تا 2012 سفير آمريکا در باکو بود، در مقاله اي در سايت مرکز تحليلي «شوراي آتلانتيک» Atlantik Council  با اشاره به ديدار اخير سه جانبه ولاديمير پوتين ، رييس جمهوري روسيه با الهام علي اف و سرژ سرکيسيان، روساي جمهوري آذربايجان و ارمنستان، واشنگتن را به توجه جدي تر به مناقشه قره باغ فراخواند. 

به عقيده برايزا فقط در صورت توجه جدي واشنگتن به مناقشه قره باغ، مي توان از برتري روسيه در اين مساله ممانعت کرد. 

برايزا نوشته است : « پيشنهادهاي پوتين در واقع براي آمريکا غيرمنتظره است و بايد تدابير متقابلي در برابر آنها مطرح شود. پايه پيشنهادهاي پوتين که اخيرا مطرح کرده است، اصول مادريد است که گروه مينسک در سال 2007 مطرح کرده بود. و اين سند براي حل سياسي مناقشه قره باغ ، شامل اين عناصر است:

-    ارمنستان هفت ناحيه اطراف قره باغ را تخليه مي کند.

-    قره باغ کوهستاني داراي وضعيت حقوقي دوره گذار مي شود.

-    وضعيت حقوقي نهايي قره باغ کوهستاني از طريق راي گيري معين مي شود. تاريخ راي گيري بعدا مشخص خواهد شد.

-    ميان قره باغ کوهستاني و ارمنستان، دهليز ارتباطي ايجاد مي شود.

-    نيروهاي صلح باني بين المللي امنيت اهالي قره باغ کوهستاني و روستاهاي واقع در خط تماس را تامين مي کنند.

-    جمهوري آذربايجان محدوديت هاي مواصلاتي خود عليه ارمنستان را لغو مي کند. 

برايزا افزوده است : « اين اصول ، براثر چند سال تلاش ، از طرف روساي جمهوري و وزراي خارجه جمهوري آذربايجان و ارمنستان پذيرفته شده اند. گرچه هيچ گاه رسما در مورد اين طرح توافق نشده است. در ژانويه سال 2009، الهام علي اف و سرژ سرکيسيان، روساي جمهوري آذربايجان و ارمنستان خوشبينانه بيان کردند که اين اصول پذيرفته خواهند شد. اما، در پايان همان سال سرژ سرکيسيان موضع خود را تغيير داد و به جمهوري آذربايجان پاسخ منفي داد و اعلام کرد که بازگرداندن پنج ناحيه ، امکان پذير است. بازگرداندن پنج ناحيه بجاي هفت ناحيه، هنوز هم مانعي در مقابل پيشرفت در مذاکرات است.»

برايزا نوشته است : « در 20 ژوئن، پوتين در ديدار با  همتايان آذري و ارمني خود در سن پترزبورگ ، راه خروج از اين بن بست را يافت. به نظر مي رسد که پوتين حرکت تدريجي به جلو را پيشنهاد کرده است. يعني ارمنستان دو ناحيه را بايد بازپس بدهد و در مقابل آن ، جمهوري آذربايجان هم مناسبات اقتصادي با ارمنستان را برقرار کند.  ساير جهات اصول مادريد، از جمله  مساله پنج ناحيه ديگر، دستور کار مذاکرات آتي خواهد بود.  هم علي اف و هم سرکيسيان، از پيشنهاد 20 ژوئن استقبال کرده اند. گرچه اين را بطور رسمي نپذيرفته اند.  مساله در اينجاست که هر گونه توافق به شکل رسمي ، در صحنه سياسي و امنيتي با مخاطراتي روبروست. محتمل است که به همين علت،  در 17 ماه ژوئيه ، يک گروه ملي گراي ارمني شامل رزمندگان جنگ قره باغ ، يک مامور پليس را کشتند و با گروگانگيري چند نفر ديگر، ساختمان متعلق به پليس را در ايروان تصرف کردند. اين اقدام حمايت هاي محلي را کسب کرد و به مدت چهارده روز درگيري هاي خياباني را در ايروان به دنبال داشت. »    

ماتيو برايزا افزوده است : « در جمهوري آذربايجان در خصوص مساله قره باغ، مواضع تندي تندي مشاهده مي شود. به عنوان مثال، وقتي من از دانشجويان جمهوري آذربايجان مي پرسيدم که اگر يکي از دوستانشان  يک ارمني را دوست داشته باشد، واکنش آنها چه خواهد بود، آنها با تاکيد مي گفتند که با شک و خصومت و تنفر واکنش نشان خواهند داد.

همچنين من در گذشته به علت حمايت از تفاهم با ارمنستان، مورد حملات لفظي نماينده مجلس جمهوري آذربايجان قرار گرفتم که خواهان اعلام من به عنوان عنصر نامطلوب شده بودند. »

برايزا افزوده است : « بنابراين، توافق بزرگي لازم است که تمامي افراد را در جمهوري آذربايجان و ارمنستان تشويق کند که  اهريمن دانستن يکديگر را کنار بگذراند.  فرهاد احمدوف، يک ميلياردر خودساخته که در جمهوري آذربايجان متولد شده و در مجلس عالي پارلمان روسيه خدمت کرده است، اخيرا فراخوان شجاعانه اي را از صميم قلب براي صلح مطرح کرد. من با فرهاد احمدوف در سال 2011 ، زماني که من سفير آمريکا در جمهوري آذربايجان بودم، ديدار کردم. احمدوف با مراجعه به من ، پرسيد که او چگونه مي تواند در روند صلح قره باغ کوهستاني مشارکت کند.   فراخوان اخير او که در چند روزنامه روسيه و جمهوري آذربايجان منعکس شد،  در نظر دارد اذهان را باز کند و تنفر متقابل در جمهوري آذربايجان و ارمنستان را  کاهش دهد تا آنها را به  حل مناقشه قادر سازد.  نامه سرگشاده احمدوف خطاب به مردم جمهوري آذربايجان و ارمنستان به عنوان «برادران و همسايگان» آغاز شده است.  او ابراز تاسف کرده است که نسلي در اين دو کشور رشد کرده است که در فضاي دشمني و تنفر متقابل تربيت شده است و نمي داند که مي توان با شرايطي متفاوت زندگي کرد.   احمدوف ابراز تاسف کرده است که جنگ وارد روح هر فردي در ارمنستان و جمهوري آذربايجان شده است. احمدوف نوشته است که جنگ به درون ما نفوذ کرده است و عادي شده است. »

برايزا افزوده است : « فرهاد احمدوف از آلبرت انيشتين نقل قول کرد که مردمان ضعيف انتقام مي گيرند و مردمان قدرتمند مي بخشند.  »

ماتيو برايزا با اشاره به وجود عصبانيت و حس انتقامجويي در جمهوري آذربايجان در مقابل ارمنستان به عنوان طرف پيروز در جنگ قره باغ، افزوده است : « برغم وجود حس تکفير و لعنت طرف مقابل در هر دو جامعه جمهوري آذربايجان و ارمنستان،  فرمول نهايي که فرهاد احمدوف ارايه مي دهد،  کليد حل مساله سياسي مناقشه قره باغ است.  قره باغ کوهستاني به هر دو ملت تعلق دارد. هر دو ملت ، اين منطقه را مهد تمدن خود مي شمارند. هر دو ملت، در بخش بزرگي از تاريخ خود بطور مسالمت آميز همزيستي کرده اند.  زمان لازم است که افکار عمومي در ارمنستان و جمهوري آذربايجان ، قره باغ را ميراث مشترک هر دو ملت به حساب آورند.  شايد نامه احمدوف زمينه جديدي را (براي صلح) گشوده باشد.  نامه او در همان روزي که منتشر شد، در فيسبوک پانصد هزار جواب دريافت کرد.  با توجه به برخوردهاي شخصي من با احمدوف،  من مي دانم که انگيزه هاي او از انتشار اين نامه شفاف و واضح است. او در تجارت موفق بوده است و مي خواهد با مشارکت در روند صلح قره باغ، تاثير خوبي برجاي بگذارد. اما، انگيزه هاي پوتين، نسبت به احمدوف کمتر خيرخواهانه است. احتمالا طرح 20 ژوئيه پوتين به اين منظور ارايه شده است که او  به عنوان صلح طلب در قره باغ کوهستاني ظاهر شود نه اينکه به عنوان جنگ طلب در اوکراين. شايد هم جنگ تمام عيار ارمنستان و جمهوري آذربايجان در ماه آوريل در نزديکي روسيه که استراتژي کنترل مناقشات جدايي طلبانه منطقه اوراسيا را  دنبال مي کند، به حرکت درآورده است.»

برايزا افزوده است : «  در هر حال، واشنگتن بايد آنچه را که ممکن است بلوف پوتين باشد، بيان کند و از فرصتي که او فراهم کرده است براي ارتقاي مجدد  گروه مينسک به سطح عالي سياسي استفاده کند.  واشنگتن همچنين بايد از فراخوان شجاعانه فرهاد احمدوف براي کنار گذاشتن تنفر سه دهه اي ميان مردم جمهوري آذربايجان و ارمنستان حمايت کند و روياي دوران کودکي او را تحقق بخشد که در آن، آذربايجاني ها و ارمني ها باز هم در آرامش سخن بگويند و از نوشيدن چايي لذت ببرند و در سايه درختان چنار قره باغ «تخته نرد» بازي کنند.»