کارشناس سیاسی آلمان با اشاره به همکاری ترکیه با سازمانهای غیردولتی افراطی در حوزه پساشوروی گفت: این تحرکات موجب خدشهدار شدن جدی روابط آنکارا- مسکو و در نتیجه ایجاد بحران در آسیای مرکزی خواهد شد.
به گزارش آران نیوز در بیشکک، «کریس زارلیندر» کارشناس سیاسی از کشور آلمان در مقالهای در مجله «کنتا ماگازین» در مورد همکاری نزدیک ترکیه با رقبای روسیه و همچنین حمایت آنکارا از «مجلس ملی تاتارهای کریمه»، نوشت: بر اساس برخی اسناد، آنکارا بیش از 6 سال است که از «مصطفی عبدالجمال» معروف به «تاتار کریمه» پشتیبانی میکند.
در این مطلب آمده است: مجلس ملی تاتارهای کریمه- مجلس و هیئت اجرایی تاتارها در شبهجزیره کریمه است که از بدو تأسیس آن تا سال 2013 توسط «مصطفی عبدالجمال کریم اوغلو» رهبری میشد اما در سال 2013 «رفعت جباروف» رئیس مجلس ملی تاتارهای کریمه شد.ترکیه
تاریخچه تأسیس این مجلس به سال 1991 برمیگردد که در پی نارضایتی تاتارها از دولت اوکراین و با ایجاد مجلس، خواستار رسیدگی به وضعیت خود توسط سازمانهای بینالمللی شدند.
در 30 ژوئن سال 1991، این مجلس حاکمیت خود را بر تاتارها کریمه اعلام کرد و سرود ملی تاتارهای کریمه و پرچم ملی آنها به تصویب مجلس مذکور رسید و تاتارها حق انتخاب 14 نماینده از بین قومیت خودشان را برای مجلس عالی کریمه کسب کردند (این مجلس همهپرسی کریمه را به دلیل مداخله نظامی روسیه در اوکراین تحریم کرد).
آمریکا و متحدان بدنبال افراطی کردن سازمانهای غیردولتی در حوزه پساشوروی
2 موضوع در همکاری رقبای مسکو با این مجلس جالب به نظر میرسد، نخست اینکه، برای دومین بار ثابت شد که بازیگران بزرگ منطقهای از جمله آمریکا، اروپا و متحدان آنها از جمله عربستان سعودی و ترکیه به طور جدی از سازمانهای غیردولتی در منطقه حمایت کرده و در صورت امکان، برخی از سازمانها را به سازمانهای ملی افراطی تبدیل میکنند.
با توجه به اسناد موجود «مجلس ملی تاتارهای کریمه» برای انجام حملات تروریستی در این منطقه برای مدت طولانی کمکهای مالی از ترکیه دریافت کرده است.
ترکیه در سال 2009 در قبال فعالیتهای مصطفی عبدالجمال و معاون وی در جهت منافع آنکارا، مبلغ 241 هزار دلار به آنها پاداش داد ضمن آنکه ترکیه 329 هزار و 467 دلار هزینههای فعالیت «خبرگزاری کریمه» را نیز پرداخت کرده است.
باید توجه داشت که ترکیه تنها منبع مالی این سازمان نیست، این سازمان پس از کسب استقلال با تعدادی از بنیادهای غربی از جمله «بنیاد توسعه بینالمللی آمریکا» همکاری داشته است به طوریکه در سال 2009 «رفعت جباروف» معاون سازمان شخصا از رئیس سازمان دولتی آمریکا جهت پروژههای اجرایی در کریمه سپاسگزاری نمود و خواستار تخصیص بودجه بیشتر برای اجرای پروژههای جدید شد.
اوکراین نیز از سال 2016 به عنوان یک منبع تکمیلی بودجه، مبلغ 1.5 میلیون دلار را هرساله به این سازمان اعطا میکند.
این نکته باید یادآوری شود که ترکیه با پشتیبانی از سازمان ملی تاتارهای کریمه که در روسیه به عنوان یک سازمان تروریستی محسوب میشود، به روابط خود با مسکو آسیب میرساند.
این اسناد میتواند از سوی آمریکا که خواهان آسیب رساندن به روابط ترکیه و روسیه و حذف اردوغان از عرصه سیاسی است و یا توسط مخالفان رئیسجمهور ترکیه (حزب گولن) که آنکارا وی را به تلاش برای کودتا و روابط نزدیک با آمریکا متهم میکند، فاش شده باشد.
تأثیر مناسبات آنکارا- مسکو بر آسیای مرکزی
مسکو و آنکارا در آسیای مرکزی دارای منافع جدی هستند ضمن آنکه مؤسسات آموزشی ترکیه، فعالیت بازرگانان ترکی در بخش خدمات، ساخت و ساز و تجارت و اشتراکات فرهنگی، موجب حفظ نفوذ این کشور در آسیای مرکزی میشود.
از سوی دیگر، فرآیندهای نفوذ روسیه نیز در منطقه آشکار و بسیار متنوع است، پس از سرنگونی هواپیما روسیه توسط ترکیه و بروز بحران در روابط این 2 کشور، آسیای مرکزی با وجود شرایط حساس میان این 2 شریک مهم، روابط دوجانبه خود را هر 2 کشور حفظ کردند.
با این وجود، بهبود روابط آنکارا- مسکو پس از کودتای نافرجام در ترکیه، موجب بهتر شدن اوضاع در منطقه آسیای مرکزی شد.
بازتاب کشف اسناد همکاری ترکیه و سازمان «مجلس ملی تاتارهای کریمه» در آسیای مرکزی ناخوشایند بود اما ضربه مهلکی به روابط ترکیه و روسیه وارد نشد و مهمتر از آن اینکه آنکارا و مسکو همچنان به بهبود روابط تمایل دارند.