تقریباً ازاواسط مهر ماه سال‌جاری بود که درپی اعلام استقرار سیستم دفاعی «اسکندر» ازسوی روسیه در پایگاه نظامی این کشور در منطقه گیومری ارمنستان، موضوع احتمال خرید سیستم دفاع ضدموشکی گنبد آهنین توسط جمهوری آذربایجان ازاسرائیل مطرح و با بازتاب رسانه‌ای همراه شد. بسیاری ازتحلیگران مسائل منطقه، این اقدام را درتقابل با استقراراسکندر درخاک ارمنستان تلقی کردند.
به گزارش آران نیوز، دکتر افشار سلیمانی سفیر پیشین ایران درباکو وتحلیلگر مسائل بین‌المللی در روزنامه ایران نوشت: هرچند که عده‌ای دیگر ازکارشناسان بااشاره به اینکه این سامانه در سرزمین‌های اشغالی فلسطین نمره قبولی دریافت نکرده است، آن را ناکارآمد ارزیابی کردند. بنا به گفته برخی کارشناسان، آذربایجان بنا به دلایلی نخواهد توانست به این سیستم دسترسی پیدا کند، برخی دیگر نیز معتقدند حتی درصورتی که این سامانه دراختیار آذربایجان قرارگیرد ازکارآمدی لازم دربرابر موشک‌های بالستیک برخوردار نیست. از بین دلایل عمده‌ای که این دو گروه مطرح می‌کنند، به این موارد می‌توان اشاره کرد:
بسیار گران بودن سامانه
کاهش قیمت نفت، موجب کاهش درآمد ملی و درنتیجه بودجه جمهوری آذربایجان شده است. لذا جمهوری آذربایجان حتی در صورت خرید گنبد آهنین، باید بودجه سایر بخش‌ها را قربانی این سامانه بکند.
توان پایین سامانه گنبد آهنین در مقابله با موشک‌های اسکندر مستقر شده در ارمنستان
حداکثر برد این سامانه، ۱۵۰کیلومتر است که برای مقابله با موشک‌های کاتیوشا مناسب است که رزمندگان فلسطینی به‌سوی اسرائیل پرتاب می‌کنند. اما، موشک‌های اسکندر ارمنستان ۳۰۰ کیلومتر برد دارند. زائور شیری اف، کارشناس مرکز چاتم هاووس می‌گوید: این سامانه مناسب جمهوری آذربایجان نیست. شایعات مربوط به خرید به خاطر نگرانی‌های ناشی از موشک‌های اسکندر ارمنستان منتشر شده‌اند. سیستم «گنبد آهنین» بعید است قدرت مقابله با موشک‌های اسکندر یا حتی موشک‌های دیگر ارمنستان از جمله موشک اسکاد را داشته باشد، این سیستم برای مقابله با موشک‌های کوچک و متوسط از جمله موشک‌های گراد و اسمرچ طراحی شده است.
خریداری سیستم «گنبد آهنین» توسط جمهوری آذربایجان از جنبه سیاسی و نظامی مورد تردید قرار دارد
۳-۱ چنین سیستمی هنوز خریداری وتحویل نشده است. در رسانه‌های جمهوری آذربایجان تنها گزارش‌هایی در رابطه با تصمیم این کشور برای خرید این سیستم منتشر شده است.
۳-۲ این سیستم موشکی توسط متخصصان اسرائیل و امریکا طراحی شده است. مشکل بتوان تصور کرد رژیم اسرائیل که در حال حاضر تنها دارنده این سیستم دفاعی است حاضر شود آن را به کشوری بفروشد که روابط نزدیکی با روسیه و ایران دارد. چنین اقدامی می‌تواند لطمه جدی به توانایی این سیستم دفاعی وارد آورد.
۳-۳ از سوی دیگر مشخص نیست که شرکت‌های امریکایی تولید‌کننده اجزای این سیستم دفاعی موافقت خود را با فروش این اجزا به کشور دیگر اعلام کرده باشد.
آرتسرون هوهانسیان سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان ادعا می‌کند، آذربایجان نمی‌تواند از اسرائیل این موشک‌ها را بخرد چون متحد روسیه است. سرگی میناسیان، معاون رئیس مؤسسه قفقاز در ایروان نیز می‌گوید: «بسیار بعید است که اسرائیل چنین موشک‌هایی را به کشور آذربایجان که ارتباط نزدیکی با روسیه و ایران دارد، بفروشد.این درحالی است که ارمنستان تحت دیکته‌های روسیه اداره می‌شود و به پایگاه نظامی سیاسی واقتصادی روسیه در قفقاز جنوبی تبدیل شده است
این درحالی است که یئودا آبراموف، معاون کمیسیون حقوق بشر مجلس ملی و رئیس گروه دوستی پارلمانی باکو-اسرائیل می‌گوید اسرائیل برای جمهوری آذربایجان سلاح‌های دوربرد تأمین خواهد کرد. ارمنستان دارای موشک اسکندر نیست. زیرا، روسیه هنوز این موشک‌ها را به فروش نرسانده است.براساس مقررات کمیسیون نظارت بر تسلیحات سازمان ملل، کشورهای تولید‌کننده سلاح نمی‌توانند موشک‌های بالستیک دارای برد بیش از ٣۰۰ کیلومتر را به فروش برسانند. برد موشک‌های اسکندر نیز به ۵۰۰ کیلومتر نزدیک است. اگر روسیه این نوع سلاح‌ها را می‌فروخت، با اعتراض این کمیسیون مواجه می‌شد. درهمین حال در دوماه اخیر کارشناسان جمهوری‌آذربایجان با رد ادعای ایروان، معتقدند که ارمنستان از روسیه موشک‌های «اسکندر» با برد ۲۸۰-۳۰۰ کیلومتر را دریافت کرده است و موشک‌های به نمایش گذاشته در رژه نظامی به هیچ وجه موشک‌های با برد ۵۰۰ کیلومتر نیست.اما با وجود این، به دنبال به نمایش گذاشته شدن این موشک‌ها در ارمنستان، ژنرال ذاکر حسن اف وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به نیروهای مسلح دستور داده است، آماده حمله و نابودی اهداف موجود در خاک ارمنستان باشند. وی گفته است، سیستم‌های موشکی موجود در اختیار وزارت دفاع کشور امکان انجام این دستور را دارد.
ازسوی دیگر درحالی که مرکز پژوهشی «Global Fire Power» امریکا با در نظر گرفتن ۵۰ معیار، در فهرست جدید ارتش‌های قدرتمند جهان درمیان ۱۲۶کشور جمهوری آذربایجان را در ردیف ۶۰ و ارمنستان را با ۳۴ پله عقب‌تر در ردیف ۹۴ قرار داده است.برخی کارشناسان بااستناد به اتفاقات و جهت گیری‌‌های سیاسی ونظامی و بحران قره باغ واشغال خاک آذربایجان توسط ارمنستان با کمک روسیه در منطقه قفقاز ازافزایش احتمال ورود دو کشور آذربایجان و ارمنستان به یک مسابقه تسلیحاتی گسترده سخن می‌گویند، این درحالی است که به‌نظر می‌رسد با کنترل و تسلطی که روسیه برارمنستان و روند مناقشه قره‌باغ دارد و باتوجه به بی‌میلی بازیگران جهانی نسبت به تشدید جنگ در قره‌باغ، احتمال درگیری تمام عیار طولانی مدت در جبهه‌های خاموش قره باغ و افزایش رقابت تسلیحاتی اندک است و روسیه بیشتر با اهداف کنترلی و اقتصادی به دوکشور درگیر سلاح می‌فروشد ولی ماشه اصلی را دردستان خود محفوظ می‌دارد، اظهارات اخیر رئیس جمهوری آذربایجان درمورد ابراز رضایت از سطح همکاری‌های دفاعی ونظامی آذربایجان با اسرائیل و روسیه و اعلام انعقاد قراردادهای جداگانه ۵ میلیارد دلاری دفاعی با آنها و قلمداد کردن روسیه به‌عنوان شریک اصلی آذربایجان حاکی ازتلاش باکو برای ایجاد تعادل در روابط خارجی و تحریک نکردن روسیه به حمایت‌های بیشتر از ارمنستان است.
رسانه‌های اسرائیلی و برخی رسانه‌های غربی ازجمله امریکا وبعضی مطبوعات وابسته آذربایجان به محافل صهیونیستی همواره درصدد تحریک ایران نسبت به آذربایجان و تحت‌الشعاع قرار دادن روابط ایران و آذربابجان هستتد و باهمین اهداف نسبت به بزرگنمایی همکاری‌های اسرائیل با آذربایجان اهتمام خاصی ازخود نشان می‌دهند. «جروزالم پست» دیگر رسانه اسرائیلی نیز در گزارشی تحلیلی نوشت: اسرائیل یکی از شرکای راهبردی و تجهیز‌کننده تسلیحاتی جمهوری آذربایجان است و در سال‌های اخیر همکاری در این زمینه از بعد کمی و کیفی رشد داشته است. این روزنامه در ادامه مدعی شد، باکو و تل آویو در ساخت مشترک پهپادهایی که موفقیت آنها در نبرد اخیر ناگورنو- قره باغ در آوریل سال‌جاری میلادی ثابت شد، موافقت کرده‌اند و حتی قرار است اسرائیل سامانه گنبد آهنین را به باکو بفروشد و اینک اسرائیل بعد از روسیه دومین تأمین‌کننده نظامی جمهوری آذربایجان لقب گرفته است.
این درحالی است که دولت باکو بارها اعلام کرده است که روابطش با اسرائیل علیه هیچ کشورثالثی نیست همان‌گونه که ایران اعلام می‌کند مناسباتش با ارمنستان علیه هیچ کشور ثالثی نیست.
به‌نظر می‌رسد باتوجه به همکاری نزدیک روسیه واسرائیل، درصورت تحویل سامانه ضد موشکی گنبد آهنین توسط اسرائیل به آذربایجان، این اقدام با اطلاع قبلی به روسیه و هماهنگی‌های لازم با مسکو صورت گیرد و کنترل این سامانه تحت اختیار اسرائیل باشد. همان‌گونه که کنترل سامانه موشکی اسکندر مستقر در پایگاه نظامی گیومری درارمنستان همچون کنترل انرژی در دستان نظامیان روس قراردارد.روسیه خود را فعال مایشا درقفقازجنوبی می‌داند و کماکان بر احاطه کامل برقفقاز از بحران قره باغ به‌عنوان کارت بازی دربرابر دوکشور درگیروبازیگران منطقه‌ای و جهانی بهره‌برداری خواهد کرد همان‌گونه که از کارت‌های آبخازیا، اوستیای جنوبی، دنیستر، شبه جزیره کریمه، شرق اوکراین و سوری سو ء‌استفاده می‌کند.