آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

آران نیوز: عید نوروز در میان مردم جمهوری آذربایجان از ارزش خاصی برخوردار است و برگزاری آیین‌های عید نوروز در این کشو ریشه در آداب، رسوم، سنت و تاریخ گذشتگان داشته و به این جهت در بسیاری از رسوم با فرهنگ و هنر ایرانی وجوه مشترک زیادی دارد.

یکی از ویژگی های برگزاری عید نوروز در جمهوری آذربایجان اجرای آیین های استقبال از نوروز می باشد که یک ماه مانده به این عید آغاز و در چهار، سه شنبه آخر ماه اسفند اجرا می شود که در این گزارش به آن پرداخته می شود. 

در جمهوری آذربایجان روز سه شنبه هفته 'چرشنبه آخشامی' نام دارد و مردم این کشور چهار سه شنبه آخر ماه اسفند را در استقبال از عید نوروز به ترتیب 'سو چرشنبه سی' (چهارشنبه آب)، 'اُد چرشنبه سی' (چهارشنبه آتش)، 'تورپاق چرشنبه سی' (چهارشنبه خاک) و 'آخیر چرشنبه' یا 'یل چرشنبه سی' (چهارشنبه آخر و یا چهارشنبه باد) نامیدند. 

این سنت به رسم یاد آوری چهار عنصر تشکیل دهنده زمین، آب، باد، خاک و آتش نام گذاری شده است. البته جشن های این روزها در شب سه شنبه صورت می‌گیرد. 

عنوان های مذکور چهارشنبه های آخر سال بر باورهای مردم آذربایجان درباره فرا رسیدن بهار و پایان فصل زمستان تکیه داشته که در اول آتش افروخته می شود و باد آن را به قله کوه ها برده برف ها را آب می کند و این آب به دامنه کوه ها و مراتع جاری شده خاک را جانی دوباره می دهد و از این خاک رویش سبز زندگی آغاز می شود. 

در چهارشنبه آخر سال همانند مراسم چهارشنبه آخر سال در ایران، مردم در حیاط خانه‌ها یا در محله‌ها، آتش روشن می‌کنند و هرکس به اندازه توانایی‌ خود از روی آتش می‌پرد و می‌گوید همه دردها و رنج‌هایم روی آتش ریخته شود. 

روشن کردن آتش در چهار سه شنبه شب آخر ماه اسفند در جمهوری آذربایجان با علاقه خاصی اجرا می شود و در همان شب در همه محلات شهر باکو و شهرها و شهرستانهای این کشور می توان شاهد این آیین نوروزی شد، بطوری که رسانه های جمهوری آذربایجان اخیرا عکس های جمع شدن رییس جمهوری آذربایجان همراه با اعضای خانواده در اطراف آتش نوروزی در یکی از این سه شنبه شب ها را منتشر کردند.

مردم جمهوری آذربایجان به چهارشنبه آخر سال که در این کشور به آن چرشنبه آخشامی می گویند ارزش و توجه خاص قایل هستند و در سفره شام این شب انواع غذاها و بخصوص غذای تهیه شده از ماهی چیده می شود. 

در این کشور بر اساس باورهای دیرینه نوروزی بر سر سفره چهارشنبه آخر سال و عیدی باید همراه با انواع غذاها حتما غذای تهیه شده از ماهی وجود داشته باشد. 

در فولکلور مردم جمهوری آذربایجان هرچند هفت سین در سفره عیدی مطرح است ولی چندان هم رعایت نمی شود. 

مراسم «پاپاق آتماق» یا کلاه گردانی از جمله آیین های اجرا شده در چهارشنبه آخر سال است که اکثراً پسرها در آن شرکت دارند. 

آنها درِ خانه همسایه را می زنند و صاحب خانه در کلاه آنها چیزهای خوردنی مانند شکر بوره، باقلوا، فندق، سیب و شکلات می گذارد. 

بعضی دختران نیز در این شب فال گوش می ایستند که به زبان آذری 'قولاخ فالی' می گویند. آنها مخفیانه به سخنان همسایه گوش می دهند و آن ها را به نیکی تفسیر می کنند.

مردم جمهوری آذربایجان به واسطه اعتقاد به آیین و مراسم نوروز برای با شکوه تر انجام شدن جشن نوروز از جمله چهارشنبه آخر سال تدارک ویژه‌ای می‌بینند و تهیه لوازم و مواد مورد نیاز برای سفره چهارشنبه آخر سال و عیدی از جمله این تدارکات می باشد.

با توجه به این که مردم جمهوری آذربایجان در طول تاریخ ارزش زیادی به عید نوروز قایل هستند این عید خجسته در فولکلور مردم این کشور انعکاس گسترده داشته است. 

همچنین در رابطه با عید نوروز از جمله چهار چهارشنبه قبل از این عید در تحقیق مراسم های سنتی مردم جمهوری آذربایجان مطالعات زیادی در این کشور انجام گرفته است.

عید نوروز پس از فروپاشی شوروی و کسب استقلال ملی جمهوری آذربایجان در سال 1991 میلادی بطور رسمی در این کشور جشن گرفته می شود. 

در زمان شوروی سابق مردم آذربایجان این عید را فقط در داخل خانواده برگزار می کردند و زمامداران شوروی یک بار در سال 1966اجازه برگزاری جشن این عید را بطور رسمی در آذربایجان صادر کردند و در همان سال نوروز در این جمهوری بطور شکومند برگزار شد؛ ولی در سال های بعد و تا فروپاشی شوروی محدودیت هایی برای برگزاری رسمی این عید خجسته اعمال شد.

در حال حاضر نوروز از جمله آیین ها در سراسر جمهوری آذربایجان است و در رابطه با نوروز بعنوان یکی از عمده ترین عید رسمی این کشور امسال 9 روز تعطیل رسمی اعلام شده است.