تاریخ : شنبه 28 اسفند 1395
کد 54393

نوروز در جمهوری آذربایجان

مردم مسلمان جمهوری آذربایجان پس از استقلال این کشور در سال 1991 میلادی فرصت برپایی جشن نوروز را بطور رسمی و با شکوه در سراسر این کشور را پیدا کردند.
تاریخ برگزاری جشن نوروز در جمهوری آذربایجان همانند ایران به چند هزارسال پیش برمی گردد و این عید در واقع جزء آیین وسنن ملی مردم این کشور به شمار می رود . 
با وجود این که در زمان حکومت شوروی سابق محدودیت های خاص از سوی رژیم کمونیستی در جمهوری آذربایجان اعمال می شد، مردم به سنن و رسوم ملی ومعنوی خود از جمله آیین های عید نوروز پایبند بوده و به اشکال مختلف این عید را جشن می گرفتند . 
پس از کسب استقلال یکی از اقدامات اولیه دولت جمهوری آذربایجان درراستای احیای ارزش های ملی ومعنوی، برگزاری رسمی مراسم عید نوروز در سراسر این کشور بود . 
امروز نوروز درجمهوری آذربایجان بسیار با شکوه برگزار می شود و شباهت و نزدیکی سنت ها و آیین های نوروزی این کشور به مراسم نوروز در کشور ایران، بیش از دیگر کشورهای همسایه می باشد . 
آمادگی برای نوروز ازشب یلدای کوچک که درجمهوری آذربایجان 'کیچیک چله' نام دارد ، شروع می شود و از این روز به بعد همه در تدارک روز عید نوروز هستند.
اولین آیین های نوروزی درجمهوری آذربایجان با برگزاری مراسم های خاص چهارشنبه شب قبل از روز عید نوروز شروع می شود . 
درجمهوری آذربایجان روزسه شنبه هفته ' چرشنبه آخشامی ' نام دارد و مردم این کشور چهار سه شنبه آخر ماه اسفند را دراستقبال از عید نوروز به ترتیب 'سو چرشنبه سی ' (چهارشنبه آب)، 'اُد چرشنبه سی '(چهارشنبه آتش)، ' تورپاق چرشنبه سی' (چهارشنبه خاک) و 'آخیر چرشنبه 'یا 'یل چرشنبه سی' (چهارشنبه آخر ویا چهارشنبه باد) نامیدند. 
این سنت به رسم یاد آوری چهارعنصر تشکیل دهنده زمین، آب، باد، خاک وآتش نام گذاری شده است. البته جشن های این روزها در شب سه شنبه صورت می‌گیرد. 
عنوان های مذکور چهارشنبه های آخر سال بر باورهای مردم آذربایجان درباره فرا رسیدن بهار وپایان فصل زمستان تکیه داشته که در اول آتش افروخته می شود و باد آن را به قله کوه ها برده برف ها را آب می کند و این آب به دامنه کوه ها و مراتع جاری شده خاک را جانی دوباره می دهد و از این خاک رویش سبز زندگی آغاز می شود. 
درچهارشنبه آخر سال همانند مراسم چهارشنبه سوری درایران، مردم در حیاط خانه‌ها یا درمحله‌ها، آتش روشن می‌کنند و هرکس به اندازه توانایی‌ خود از روی آتش می‌پرد ومی‌گوید همه دردها و رنج‌هایم روی آتش ریخته شود. 
روشن کردن آتش درچهار سه شنبه شب آخر ماه اسفند درجمهوری آذربایجان با علاقه خاص اجرا می شود و درهمان شب درهمه محلات شهر باکو وشهرها و شهرستان های این کشور می توان شاهد این آیین نوروزی شد بطوری که رسانه های جمهوری آذربایجان اخیرا عکس های جمع شدن رییس جمهوری آذربایجان همراه با اعضای خانواده دراطراف آتش نوروزی در یکی از این سه شنبه شب ها را منتشر کردند .
مردم جمهوری آذربایجان به چهارشنبه سوری که دراین کشور به آن چرشنبه آخشامی می گویند ارزش و توجه خاص قایل هستند ودرسفره شام این روز انواع غذاها و بخصوص غذای تهیه شده از ماهی چیده می شود . 
دراین کشور بر اساس باورهای دیرینه نوروزی بر سر سفره چهارشنبه سوری وعیدی باید همراه با انواع غذاها حتما غذای تهیه شده از ماهی وجود داشته باشد . 
خیس کردن گندم چند روز قبل از عید برای کاشتن سبزه عید نوروز که سمنی ( semeni ) عنوان دارد یکی از آیین ها و نمادهای اصلی نوروزی در جمهوری آذربایجان به شمار می رود . 
چیدن سفره نوروز (خنچه) نیز مخصوص از آیین های نوروزی در جمهوری آذربایجان می باشد و با کشورهای دیگر فرق می کند چه در چهارشنبه سوری (چرشنبه آخشامی) و چه در روز اول عید (نوروز بایرامی).
غذاها وشیرینی که داخل سفره (خنچه) می گذارند عبارت است از : پلو، شکر پاره، شکر چوریی (نان قندی)، پاخلاوا (باقلوا) و دیگر شیرینیجات محلی و بومی شهرهای مختلف جمهوری آذربایجان، کشمش، پسته، بادام، فندق، گردو و تخم مرغ رنگ و تزیین شده می باشد.
در فولکلور مردم جمهوری آذربایجان هرچند هفت سین در سفره عیدی مطرح است ولی به آن چندان هم رعایت نمی شود . 
مراسم «پاپاق آتماق» یا کلاه گردانی از جمله آیین های اجرا شده در چهارشنبه سوری است که اکثراً پسرها در آن شرکت دارند. 
آنها درِ خانه همسایه را می زنند وصاحب خانه درکلاه آنها چیزهای خوردنی مانند شکر بوره، باقلوا، فندق، سیب و شکلات می گذارد. 
بعضی دختران نیز در این شب فال گوش می ایستند که به زبان آذری 'قولاخ فالی' می گویند. آنها مخفیانه به سخنان همسایه گوش می دهند و آن ها را به نیکی تفسیر می کنند.
عید نوروز در جمهوری آذربایجان بدون کسا (Kosa) و کچل ( kechel ) و بهار قیزی (دختر بهار) وشکر پاره (شیرینی مخصوص جمهوری آذربایجان) و پاخلاوا (باقلوا) نمی توان تصور کرد.
بنا به رسم قدیمی هم اکنون نیز در روزهای اول عید نوروز عده ای با پوشیدن لباس مخصوص شخصیت کسا (Kosa) و کچل ( kechel ) و بهار قیزی (دختر بهار) را اجرا می کنند و طی مراسم های خاص برنامه های در وصف از بهار با حضور آنها اجرا می شود . 
خانه تکانی قبل از فرا رسیدن نوروز از دیگر آیین های نوروزی مردم جمهوری آذربایجان به شمار می رود . 
در جمهوری آذربایجان در آستانه عید نوروز برای برگزاری با شکوه این عید مهم مردم این کشور کارهای مقدماتی خاص در باکو و سایر شهرها و شهرستانها اجرا می شو د . 
همه ساله در روز اول عید نوروز مراسم با شکوه با حضور رئیس جمهوری و سایر مقامات جمهوری آذربایجان  در مقابل در ورودی ایچری شهر بخش تاریخی پایتخت جمهوری آذربایجان و بولوار این شهر برگزار می شود . 
درچارچوب جشن عید نوروز جشنواره های هنری و فرهنگی در باکو و سایر شهرهای جمهوری آذربایجان برگزار می شود . 
جشن های عید نوروز در باکو را بیشتر در ایچری شهر بخش تاریخی و دیدنی پایتخت جمهوری اذربایجان که مکان بسیار جالب برای ساکنان این شهر وگردشگران خارجی به شمار می رود ، می توان مشاهده کرد . 
دراین مکان مراسم های نوروزی اجرا وغذاهای محلی وانواع کباب ها طبخ می شود و نیز در غرفه هایی مختلف انواع صنایع دستی و شیرنیجات و مرباجات به فروش می رسد
با توجه به این که مردم جمهوری آذربایجان درطول تاریخ ارزش زیادی به عید نوروز قایل هستند این عید خجسته در فولکلور مردم این کشور انعکاس گسترده داشته است . 
در زمان شوروی سابق مردم آذربایجان این عید را فقط در داخل خانواده برگزار می کردند و زمامداران شوروی یک بار در  سال 1966اجازه جشن این عید بطور رسمی در آذربایجان صادر کردند و در همان سال نوروز در این جمهوری بطور شکوهمند برگزار شد . ولی در سال های بعدی و تا فروپاشی شوری محدودیت های برای برگزاری رسمی این عید خجسته اعمال شد .
درحال حاضر نوروز ازجمله آیین های چهار چهارشنبه آخر اسفند ماه درسراسر جمهوری آذربایجان برگزار می شود .
بنا به تصمیم هیات دولت جمهوری آذربایجان در سال جاری در رابطه با عید نوروز 9 روز در این کشور تعطیل رسمی اعلام شده است
  • نوشته شده
  • در شنبه 28 اسفند 1395
captcha refresh