آران نیوز_ روز ۱۹ ژانویه سال ۱۹۹۰میلادی/ 29 دی ماه سال خورشیدی یک روز تاریخی و به یاد ماندنی در تاریخ مردم مسلمان جمهوری آذربایجان و ایران اسلامی به حساب می‌آید. در واقع، در آخرین ماه‌های عمر حکومت شوروی که زمینه‌های سقوط و زوال آن در حال فراهم شدن بود، خیل عظیمی از مردم مسلمان جمهوری آذربایجان با درک عمیق از هویت دینی و اصیل خود به سوی مرزهای مشترک با جمهوری اسلامی ایران سرازیر شده و با برداشتن موانع مرزی و گذشتن از رودخانه ارس، تمایلات و باورهای عمیق خود را برای بازگشت به هویت اصیل دینی خود آشکارا اعلام کردند.
این حرکت خودجوش مردم مسلمان جمهوری آذربایجان یک پیام روشن داشت و نشان داد که در طول ۷۰ سال دوره حاکمیت کمونیسم و الحاد، تبلیغات ضدایرانی و ضد دینی بر روی آنها اثرگذار نبوده است. می‌توان ادعا کرد این واقعه مهم تاریخی، اشتراکات و پیوندهای عمیق فرهنگی، مذهبی و تاریخی مردم مسلمان جمهوری آذربایجان و ایران به عنوان یک عامل تعیین‌کننده خود را نشان داد و در ادامه با فروپاشی شوروی و استقلال جمهوری آذربایجان روند احیاء و بازیابی هویت مذهبی در این کشور وارد مرحله جدیدی شد.
با این حال پس از استقلال، با حاکمیت ناسیونالیست‌های افراطی و لائیک‌ها در جمهوری آذربایجان و ایجاد موانع اساسی در بازیابی هویت مذهبی مردم شیعه این کشور شاهد یک مبارزه گسترده و همه‌جانبه با معارف اسلامی و مظاهر دینی و اسلام گرایان بوده‌ایم. در کنار اقدامات ضددینی و سرکوب اسلام گرایان، بررسی اقدامات و عملکرد حاکمیت آذربایجان نشان می‌دهد پروژه جعل و تحریف وقایع و مناسبت‌های تاریخی و مناسبت‌سازی‌های ابزاری و غیرواقعی در این کشور به یک سیاست رسمی و هدفمند تبدیل شده و همواره توسط دولتمردان آن دنبال شده است. اعلام روز ۳۱ دسامبر به عنوان «روز همبستگی آذری‌های جهان» از سوی حیدر علی اف رئیس‌جمهور سابق آذربایجان از جمله اقداماتی بود که با هدف انحراف افکار عمومی و تحت‌الشعاع قرار دادن حقایق مربوط به مناسبت ۱۹ ژانویه صورت گرفت.
بررسی محتوای بیانیه‌ها و پیام‌های مقامات جمهوری آذربایجان در سالگرد روز ۳۱ دسامبر در سال‌های گذشته نیات شوم آنها را به خوبی آشکار می‌کند. پیام امسال مجلس جمهوری آذربایجان نیز به صورت آشکار اهداف واقعی حاکمیت جمهوری آذربایجان را نشان می‌دهد. در پيام امسال مجلس جمهوري آذربايجان به مناسبت ۳۱ دسامبر، آمده است: «روز ۳۱ دسامبر روز همبستگي و تبلور عزم براي دستيابي به وحدت بيان، عقيده وعمل براي اهداف مشترک ملي ملتمان است. ۲۶ سال قبل، به ابتکارحيدرعلي اف،پيشواي بزرگ،نقطه آغاز و محل استنادِ تحقق تفکرآذربايجان گرايي در راستاي پايه‌گذاري «جنبش يکپارچگي و محور وحدت ملي» که سال هاي طولاني در حسرتش به سر مي بريم، تعيين شد. اين جنبش بعدها بطور گسترده‌اي وسعت گرفت و کمک به توسعه روابط با آذربايجاني‌هاي دنيا و تقويت پيوندهاي تاريخي هم تبارانمان با وطن تاريخي و شکل‌گيري سازمان‌هاي دياسپورا در کشورهاي خارجي، به بخشي تفکيک‌ناپذير از سياست دولتي جمهوري آذربايجان تبديل شد.»
مجلس جمهوري آذربايجان افزوده است: «ديگر وظيفه هم تبارانمان در کشورهاي مختلف دنيا، حفظ عادت و سنن قديمي و زبان و فرهنگ ملتمان و تقويت روابطشان با يکديگر و با وطن تاريخي است. براي حفظ حقوق مليمان، تقويت دياسپوراي آذربايجان (مهاجران) و تشکيل جمعيت‌هاي قدرتمند نيز از جمله وظايف اصلي است. هم‌تباران عزيز و هم‌وطنان ارزشمند! شما را به مبارزه در راستاي اتحاد تنگاتنگ براي تحقق اهداف مليمان و حفظ منافع ملتمان فرا مي خوانيم.»
همان طوری که در این بیانیه به روشنی تصریح شده است، تحقق آذربایجان‌گرایی، پایه‌گذاری جنبش یکپارچگی، تقویت سازمان‌های دیاسپورا در کشورهای خارجی و فراخواندن به اصطلاح هم تباران در سایر کشورها به مبارزه برای اتحاد تنگاتنگ و تشکیل جمعیت‌های قدرتمند به بخش تفکیک ناپذیر سیاست دولتی جمهوری آذربایجان تبدیل شده است و از اعلام رسمی آن هم فارغ از پیامدها و بار حقوقی آن هیچ ابایی ندارد. بر پایه همین سیاست هم بوده است که حکومت آذربایجان در طول سال‌های گذشته با پناه دادن به عناصر ضد انقلاب ایرانی و کمک به تاسیس گروه‌ها و تشکل‌های قومی و سیاسی برانداز و تجزیه‌طلب در داخل و خارج آذربایجان به سیاست‌های ضدایرانی خود ادامه داده است.
اما سؤال اساسی این است که حقیقت ماجرا درخصوص اقدامات ضدایرانی، ضددینی و تحریف حقایق تاریخی و مناسبت‌سازی ابزاری و خودساخته چیست؟ حقیقت این است که در اوایل سال ۱۹۹۰ میلادی در ماه ژانویه به دنبال سست شدن شیرازه حکومت استبدادی شوروی و امکان بروز حرکت‌های مردمی در میان مسلمانان، هزاران تن از مردم مسلمان جمهوری آذربایجان که با انعقاد عهدنامه‌های ننگین گلستان و ترکمانچای از ایران جدا مانده بودند، در کنار رود ارس در منطقه پلدشت، جلفا و سایر مناطق مرزی در منطقه جلگه مغان و بیله‌سوار در حاشیه مرزها تجمع کرده و با شعارهای «الله اکبر» «لااله الا الله» «یاددان چیخماز ایرانیمیز» (ایرانمان را هرگز فراموش نمی‌کنیم) در برابر مرزبانان روسی به اعتراض برخاسته و با برداشتن موانع مرزی و سیم خاردارها، خواستار پیوستن به ایران اسلامی و الغای معاهده‌های ننگین گلستان و ترکمانچای شدند. در این میان هزاران تن از اهالی مردم جمهوری آذربایجان با عبور از موانع مرزی و پشت سر گذاشتن مرزبانان روس به خاک جمهوری اسلامی ایران واردشده واز سوی مرزنشینان ایرانی مورد استقبال قرار گرفتند.آنها با در دست داشتن پرچم‌های امام حسین(ع) در مساجد تجمع کردند و عملا تعلق خود را به دین اسلام اعلام کردند.
از آنجا که تحمل این حرکت خودجوش مردم مسلمان جمهوری آذربایجان برای حکومت آذربایجان سخت بود، وارد عمل شده دست به تحریف حقایق زد، به طوری که این اقدام مردم مسلمان آذربایجان را نه به عنوان بازگشت به ایران اسلامی به عنوان وطن اصلی تاریخی، بلکه به عنوان برداشتن موانع برای تشکیل «آذربایجان واحد و متحد» اعلام کرد.
آنچه مسلم است و مستندات کافی هم در این زمینه وجود دارد، این اتفاق نه در روز ۳۱ دسامبر بلکه در روز ۱۹ ژانویه رخ داده است، به طوری که خبر این اتفاق بزرگ، در همان روزها در روزنامه‌های ایران و رسانه‌های بین‌المللی انعکاس یافت. ولی دولت نوپای باکو برای کتمان ماهیت دینی این اقدام مبارک، با سوءاستفاده از سکوت مقامات دولت وقت ایران و با دستور حیدر علی اف آن را به روز ۳۱ دسامبر تغییر داد و به عنوان «روز همبستگی آذری‌های جهان» اعلام کرد تا به طور کلی ماهیت این حرکت مردم مسلمان جمهوری آذربایجان را از اساس تحریف نموده و در راستای اهداف شوم تجزیه‌طلبانه خود به کار گیرد. به طوری که هنوز هم این تحریف کاملا روشن تاریخی توسط حاکمیت آذربایجان پیگیری و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
در این میان دو نکته اساسی وجود دارد که باید مد نظر قرار گیرد و حکومت آذربایجان هم باید آنها را مورد توجه قرار دهد:
اولا فارغ از هرگونه شائبه‌ای اقدام بزرگ مردم مسلمان جمهوری آذربایجان و نخجوان در ماه ژانویه سال ۱۹۹۰ میلادی و متعاقب آن استقبال مرزنشینان ایرانی و در آغوش کشیدن آنان، به عنوان نماد ایران دوستی و هویت طلبی مذهبی مردم شمال ارس برای همیشه در تاریخ ثبت گردیده است. بنابراین اقدام مردم مسلمان جمهوری آذربایجان در بازگشت به هویت اصیل دینی و پای گذاشتن به سرزمین ایران اسلامی به عنوان وطن تاریخی خود در سال ۱۹۹۰ میلادی یک اقدام هیجانی و زودگذر نبوده بلکه یک جنبش و حرکت واقعی وادامه دار بوده است، که باید همه ساله در اقصی نقاط کشور گرامی داشته شود. بنابراین باید گفت اگرچه دولتمردان جمهوری آذربایجان با اتخاذ سیاست‌های خاص خود از جمله اعلام ۳۱ دسامبر به عنوان روز همبستگی آذری‌های جهان سعی کرده‌اند این حادثه بسیار مهم به دست فراموشی سپرده شود، اما بی‌تردید روز ۱۹ ژانویه به عنوان یک نقطه عطف تاریخی در تاریخ ایران و آذربایجان باقی خواهد ماند. واقعیت آن است، که اعلام روز«۱۹ ژانویه» از سوی حضرت آیت‌الله عاملی امام جمعه محترم اردبیل در خطبه‌های نماز جمعه تاریخ ۲۷/۱۰/۹۲ به عنوان «روز آذری‌های مسلمان جهان» و روز بازیابی هویت آذربایجانی‌ها اقدام بسیار مناسب و هوشمندانه‌ای بود که مناسبت اعلامی ۳۱ دسامبر را با چالش جدی مواجه کرد.
دومین نکته اساسی که باید به آن توجه شود این است که افزایش روزافزون گرایش‌های دینی و طرح مطالبات به حق و مشروع آنها با استفاده از شیوه‌های مسالمت‌آمیز و آرام حاکی از تعمیق معارف اسلامی در میان مردم مسلمان جمهوری آذربایجان است. در این زمینه حضور عظیم و گسترده مردم مسلمان جمهوری آذربایجان در مراسم دهه محرم (به ویژه روز عاشورای حسینی) و راهپیمایی و زیارت اربعین حسینی در سال جاری یک شاخص مهم و قابل استناد محسوب می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود حکومت آذربایجان مبارزه گسترده با دینداران و اسلام گرایان را متوقف نموده و با مردم مسلمان خود از در آشتی درآید.
منبع: روزنامه کیهان