تونسی ها در حالی به استقبال سالگرد انقلاب ژانویه ۲۰۱۱ می روند که اعتراضات و تظاهرات مردمی بر سراسر این کشور سایه افکنده و به نظر می رسد وارد مرحله جدیدی شده است.
کشور تونس این روزها در آستانه سالگرد انقلاب ژانویه ۲۰۱۱ و بعد از گذشت ۸ سال از شعله ور شدن شراره های انقلاب در حال و هوای ملتهبی به سر می برد و به نظر می رسد که تونسی ها خود را برای یک اقدام جدی در راستای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشورشان در چارچوب کمپین «جلیقه قرمزها» آماده می کنند.
فعالان تونسی به تازگی رسما از آغاز جنبش اعتراضی «جلیقه قرمزها» با هدف درخواست برای تغییرات و اصلاح در کشور خبر داده اند. این جوانان تونسی با الگوگیری از جنبش «جلیقه زردها» در فرانسه جنبش اعتراضی «جلیقه قرمزها» را در تونس به راه انداخته اند. فعالان تونسی در بیانیه‌ای که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، اعلام کردند: جنبش جلیقه قرمزها گامی در مسیر مبارزه برای بازپس‌گیری کرامت و عزت تونسی‌هاست. این جنبش به اعتراضات مسالمت آمیز پایبند خواهد بود.
در این بیانیه آمده است: ما جوانان تونسی امروز پس از گذشت هشت سال از جنبش ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۰ و سیستمی که جز شکست، فساد، گرانی، بیکاری مدیریت نادرست و موارد دیگر برای مردم به همراه نداشته، به طور رسمی تشکیل کمپین جلیقه قرمزها را اعلام می‌کنیم.
جنبش جلیقه قرمزها ۲۲ خواسته اجتماعی و اقتصادی را مطرح کرده است. خواسته‌های این جنبش شامل بهبود وضعیت زندگی، ایجاد اصلاحات فوری در بخش‌های بهداشت، آموزش و حمل و نقل عمومی، بهبود وضعیت دستمزد و مستمری بازنشستگی، تعمیر و حفاظت از جاده‌ها و زیرساخت‌ها و همچنین مجازات مفسدین است.
پیروزی در انتقال قدرت و ناکارآمدی در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی
انقلاب تونس با حرکت خودجوش «محمدبوعزیزی» دست فروش ۲۶ ساله تونسی در۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ در تونس شروع شد و به سایر کشورهای عربی نیز کشیده شد. بوعزیزی در اعتراض به اوضاع بد اقتصادی خود را به آتش کشید و روز بعد یعنی ۱۸ دسامبر مردم شهر سیدی بوزید در حمایت از بوعزیزی و اعتراض به وضعیت بد اقتصادی و رشد فزاینده بیکاری تظاهرات برگزار کردند.
چهارم ژانویه بوعزیزی درگذشت و در تاریخ ۱۴ ژانویه «زین العابدین بن علی» دیکتاتور وقت تونس پس از انحلال دولت و مجلس و بعد از ۲۴ سال از قدرت کنار رفت.
وخامت اوضاع اجتماعی و اقتصادی در تونس و اعتراضات در این کشور در حال افزایش است. تونس طی ماه های اخیر شاهد برگزاری تجمع های اعتراض آمیز و تحصن های سندیکایی در اعتراض به مشکلات صنفی بوده و در حال حاضر دامنه این اعتراضات به جوانان خشمگین از اوضاع نابه سامان کشور در زمینه های مختلف کشیده شده است.
با وجود آنکه انقلاب تونس توانست روند انتقال دموکراتیک قدرت را در این کشور تضمین کند اما نتوانسته اوضاع اقتصادی و اجتماعی این کشور را در سایه افزایش نرخ بیکاری در میان جوانان و افزایش هزینه های زندگی و فساد بهبود بخشد.
دولت تونس از سه سال قبل تاکنون با مشکلات صنفی بخش های مختلف این کشور در خصوص افزایش دستمزدها دست و پنجه نرم می کند و این مشکلات هنوز حل نشده است.
همین چند روز قبل بود که معلمان تونسی با برگزاری تجمعات و تظاهرات گسترده در تمام استان های این کشور صدای اعتراض خود را به گوش مسئولین تونس رساندند. معلمان تونسی این اعتراضات خود را در قالب کمپین «جلیقه سفیدها» برگزار کردند.علاوه بر این کارگران بخش فنی ناوگان هوایی در فرودگاه قرطاج تونس نیز طی روزهای گذشته تحصن ۲ روزه ای را برگزار کردند که در اثر آن حرکت هواپیماها در این کشور با مشکل روبه رو شد.
انقلاب دوم یا تضعیف انقلاب های بیداری اسلامی؟
برخی تحلیل گران در تونس معتقدند که نشانه های ظهور و بروز انقلاب دوم در این کشور در سایه ادامه یافتن نارضایتی ها از عملکرد حکام چه قبل و چه بعد از انقلاب ژانویه مشخص شده است. این در حالیست که دسته دوم از تحلیل گران معتقدند که برگزاری اعتراضات و تجمعات در این کشور به ذات مردم تونس که اصولا معترض هستند بر می گردد و ربطی به احتمال وقوع انقلاب دوم ندارد. بر اساس این تحلیل هر انقلابی در درون خود ضعفها و قوتهایی دارد و اعتراض مردم که عامل اصلی انقلاب به شمار می آید یک عنصر کاملا طبیعی برای تقویت آن محسوب می شود. آنها معتقدند که راه کار بهبود شرایط در تونس در وقوع انقلاب دوم نهفته نیست بلکه در برخورد مطلوب حاکمیت با معترضان و درخواستهای مردمی آنها به دور از هرگونه نگاه سیاسی نهفته است.
برخی نیز معتقدند که اعتراضات گسترده در تونس کاملا حزبی بوده و احزاب مخالف این کشور به ویژه حزب نداء تونس که انتقادات زیادی به دولت و یوسف الشاهد نخست وزیر این کشور دارد در پس اعتراضات مذکور ایستاده اند.
این در حالیست که باید به نقش کشورهای خارجی در تضعیف و ناکارآمد نشان دادن انقلابهای بیداری اسلامی در منطقه توجه داشت. در همین راستا عماد الدائمی معاون رئیس حزب اراده تونس تاکید کرد که کشور امارات با تشکیل یک اتاق عملیات در دبی تلاش دارند تا در انقلاب های به وقوع پیوسته در منطقه سنگ اندازی کند. وی تاکید کرد که این اتاق عملیات در دبی با هماهنگی رژیم صهیونیستی تشکیل شده و امارات ید طولایی در خصوص تلاش برای ناکام گذاشتن انقلابهای منطقه دارد. این اتاق عملیات اماراتی صهیونیستی توسط کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و کشورهای غربی که خواهان پیشرفت امت نیستند حمایت مالی می شود.
ضرورت تعامل سازنده حاکمیت با درخواستهای مردمی
در هر صورت در بررسی و تحلیل اوضاع تونس و اعتراضات مردمی در این کشور بعد از گذشت ۸ سال از انقلاب اولیه باید به این نکته توجه داشت که اعترض مردم علیه اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در هر دوره حتی پس از وقوع یک انقلاب امری اجتناب ناپذیر است و نمی توان به صرف پیروزی یک انقلاب حق اعتراض را از مردم یک کشور گرفت چه بسا همین اعتراضات مردمی باعث شود انقلاب در مسیر اصلی خود قرار گرفته و منحرف نشود و بنیان های آن بیش از پیش استوار گردد.
هم چنین حرکت به سمت یک انقلاب دیگر به فاصله ۸ سال از انقلاب نخست می تواند پیامدهای پیچیده و قابل توجهی را برای تونسی ها به دنبال داشته باشد چرا که هر انقلابی در درون خود نوعی بهم ریختگی اوضاع را سبب می شود و در شرایط کنونی بهترین راه برای آرام کردن اوضاع در این کشور تعامل سازنده حاکمیت با مردم و خواسته های آنها که بیشتر رنگ و بوی اقتصادی دارد است.
مهر