دکتر روح الله متفکر آزاد عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز: عامل اصلی طولانی شدن روند حل این مناقشه منافع قدرت های بزرگ حاضر در صفحه شطرنج قره باغ بوده است و سه کشور مسلمان ایران ، پاکستان و ترکیه به عنوان قدرت منطقه ای می توانند در خصوص حل مناقشه قره باغ گام های جدی و عملی بردارند.
نشست بررسی نقش بازیگران منطقه ای و بین المللی در مناقشه قره باغ و ظرفیت های جمهوری اسلامی ایران در حل این مناقشه با حضور اساتید وکارشناسان تاریخ و روابط بین ملل در موسسه تحقیقاتی "آران" برگزار شد.
در این نشست روح الله متفکر آزاد با اشاره به روند شکل گیری منازعه قره باغ در دهه نود میلادی و نهایتا برقراری آتش بس در سال 1994 و وارد شدن منازعه به یک پروسه دیپلماتیک پیچیده، این روند را بستری برای ورود قدرت های فرامنطقه ای به مناقشه قره باغ دانسته و تاکید کرد که به واقع و رود قدرت های مختلف به این عرصه بالطبع با چشمداشت هایی برای دشت منافع همراه بوده است که این چشمداشت ها تاکنون مانع حل مناقشه شده است.
وی در ادامه سخنان خود یادآور شد هرچند دیدگاه های مختلفی در تحلیل لاینحل ماندن مناقشه اعم از ترکیب روسای گروه مینسک به عنوان یک کلوپ تماما مسیحی و نگاه هایی از این دست وجود دارد که البته این دلایل در لاینحل ماندن مناقشه بی تاثیر نبوده اند. اما عامل اصلی طولانی شدن روند حل این مناقشه منافع قدرت های بزرگ حاضر در صفحه شطرنج قره باغ بوده است. در واقع گروه مینسک به دنبال یک راه حل عادلانه برای حل مناقشه نبوده است و صلح واقعی زمانی ایجاد می شود که صلحی عادلانه باشد. و البته ملتی که احساس عدالت نکند به صلح صورت گرفته پایبند نخواهد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز در ادامه سخنان خود ابراز داشت: موضع جمهوری اسلامی در وحله ی اول با توجه به مشترکات فرهنگی، دینی و زبانی میان مردم دو کشور است. اما فراتر از این ها ما تکالیفی بر مبنای قانون اساسی و سیره پیامبر اسلام(ص) بر عهده داریم که باید از مظلوم در برابر ظالم حمایت کنیم. ما نمی توانیم نگاهی منفعت گرایانه به موضوع قره باغ داشته باشیم. ما به تبعیت از گفتمان اسلامی خود نمی توانیم در برابر این اشغالگری سکوت کنیم. ما با تکیه بر الگوهای منطقه ای می توانیم این موضوع را در قالب صلحی عادلانه حل کنیم. الگوی مسالمت آمیز زندگی در جمهوری اسلامی ایران می تواند به منطقه تسری یابد.
متفکرآزاد در انتهای سخنان خود تاکید کرد: متاسفانه برخی از جریانات داخلی از فهم موضوع آذربایجان و در هم تنیدگی فرهنگی، دینی و زبانی آن با آذربایجانِ ایران عاجز بوده اند. اگر ما در این زمینه کوتاهی کنیم ضربه سنگینی از آن خواهیم خورد. برخی از جریانات داخلی با القای فضای امنیتی به موضوع قره باغ و جمهوری آذربایجان خیانت بزرگی به جمهوری اسلامی ایران می کنند. باید دقت کرد این موضوع از ذیل نگاه صرف امنیتی خارج شده و در یک فضای مناسب مورد بررسی قرار گیرد.