آمارهای اعلام شده از سوی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در زمینه تعداد گردشگر ورودی خبر از آن می‌دهد که میزان ورود مسافر از جمهوری آذربایجان به ایران در سال ۹۷ رو به افزایش بوده است؛ آماری که البته با گزارش کمیته دولتی آمار جمهوری آذربایجان نیز همخوانی دارد، گزارشی که نشان‌دهنده افزایش چشمگیر ورود گردشگران آذربایجانی به ایران است. براساس آمار این گزارش، در سال ۲۰۱۸ میلادی میزان سفر شهروندان آذربایجانی به ایران ۸/ ۷۱ درصد افزایش داشته؛ افزایشی که موجب شد تا جمهوری آذربایجان بعد از عراق در رتبه دوم بیشترین سفر ورودی به ایران قرار گیرد. اما در جهت عکس، سفر ایرانی‌ها به جمهوری آذربایجان بیش از ۳۳درصد کاهش داشته است.
به گزارش آران نیوز: به نقل از کمیته دولتی آمار جمهوری آذربایجان که در «ایرنا» منتشر شده است، سال گذشته میلادی ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر از شهروندان جمهوری آذربایجان به کشورهای خارجی سفر کردند که ۶/ ۳۳ درصد از این سفرها به جمهوری اسلامی ایران بوده است. کارشناسان، دلیل افزایش سفر شهروندان جمهوری آذربایجان به ایران را افزایش نرخ ارز در ایران و افزایش قدرت خرید منات (واحد پول ملی جمهوری آذربایجان) می‌دانند. در همین حال، آمارهای کمیته دولتی آمار جمهوری آذربایجان همچنین نشان می‌دهد در سال گذشته میلادی ۲/ ۲۹ درصد از شهروندان جمهوری آذربایجان به گرجستان، ۹/ ۱۸ درصد به روسیه، ۳/ ۱۲ درصد به ترکیه، ۴/ ۱ درصد به اوکراین، ۹/ ۰ درصد به امارات متحده عربی و ۷/ ۳ درصد نیز به کشورهای دیگر سفر کردند. بر این اساس در سال ۲۰۱۸ میلادی تعداد سفر شهروندان آذربایجانی به گرجستان در مقایسه با یک سال قبل ۲/ ۴ درصد، به ترکیه ۹/ ۰ درصد و به روسیه ۳/ ۰درصد افزایش پیدا کرده است.
تبدیل «مسافر» به «گردشگر»
باوجود آنکه آمارها خبر از افزایش میزان ورود آذربایجانی‌ها به ایران می‌دهد اما به عقیده فعالان گردشگری روی دیگر سکه این آمارها آن است که افزایش تعداد سفرهای ورودی به ایران صرفا به معنای افزایش گردشگر نیست و این آمار ممکن است با دلایل دیگر از جمله خرید کالا توسط مرزنشینان، عبور پیله‌وران، رهگذرانی که به واسطه ایران از آذربایجان وارد نخجوان می‌شوند و.... افزایش یافته باشد؛ کسانی که نمی‌توان به آنها عنوان «گردشگر» داد و کمک چندانی نیز به چرخیدن چرخ‌های صنعتگردشگری نمی‌کنند؛ اگرچه ممکن است درآمدهای دیگری از طریق این جابه‌جایی‌ها نصیب شهرهای مرزی شود. با این‌همه، می‌توان با یکسری سیاست‌گذاری‌ها، بخش اعظمی از این مسافران ورودی آذربایجانی را به گردشگر تبدیل کرد. پیش از این، برخی فعالان گردشگری به «دنیای اقتصاد» گفته‌اند که بسیاری از آژانس‌های خدمات مسافرتی هم‌مرز با آذربایجان با ارائه بسته‌های مناسب و تبلیغات در جمهوری آذربایجان، تلاش می‌کنند قسمتی از بازار گردشگران آذربایجانی را به سمت خود جذب کنند. از سوی دیگر، طراحی بسته‌های گردشگری با قیمت‌های مناسب و به‌روز و ارائه آنها به آژانس‌های جمهوری آذربایجان نیز دردستور کار قرار گرفته است تا از آن طریق، مسافر آذربایجانی به‌عنوان گردشگر وارد کشور شود.
تلاش‌های توریستی آذربایجان
علاوه بر افزایش سفرهای خروجی آذربایجانی‌ها، مسوولان این کشور سیاست‌هایی نیز در پیش گرفته‌اند تا میزان جذب گردشگر به این کشور افزایش یابد و از این طریق درآمدزایی کنند؛ درآمدی که کمک خواهد کرد تا بالاخره وابستگی دیرینه اقتصاد این کشور به منابع نفتی کاهش یابد. در این خصوص چندی پیش، «فوربس» از استراتژی سه‌گانه جمهوری‌آذربایجان در توسعه توریسم این کشور خبر داد؛ اتفاقی که باعث شده تا پایتخت این کشور یعنی باکو به مقصدی جذاب برای سفر گردشگران بسیاری از کشورها بدل شود. «فوربس» در گزارش خود به نقل از یکی از مقامات دولتی آذربایجان در حوزه گردشگری نوشته بود که استراتژی این کشور برای دستیابی به بیشترین تعداد گردشگر خارجی، «ارتقای همکاری‌ها با همسایگان خود»، «بازاریابی منسجم در کشورهای منطقه به‌منظور تثبیت گردشگری به‌عنوان یکی از ارکان اقتصاد این کشور» و «توسعه زیرساخت‌ها به‌منظور حضور گسترده‌تر در بازار جهانی گردشگری در آینده نزدیک» است.
باتوجه به چنین سیاست‌هایی که در راستای توسعه صنعت گردشگری جمهوری آذربایجان صورت گرفته شده است؛ کمیته دولتی آمار جمهوری آذربایجان گزارش داد که در سال ۲۰۱۸ میلادی بیش از ۲ میلیون و ۸۴۹ هزار نفر از کشورهای خارجی به جمهوری آذربایجان سفر کرده‌اند که در مقایسه با یک سال قبل ۷/ ۵ درصد بیشتر است.۹/ ۳۰ درصد از مسافران خارجی از روسیه، ۴/ ۲۱ درصد از گرجستان، ۲/ ۱۰ درصد از ترکیه، ۵/ ۸ درصد از ایران، ۳/ ۳ درصد از امارات متحده عربی، ۶/ ۲ درصد از عربستان، ۴/ ۲درصد از عراق، ۲ درصد از اوکراین، ۴/ ۱ درصد از فلسطین اشغالی و ۲/ ۱۷ درصد نیز از دیگر کشورها به جمهوری آذربایجان سفر کرده‌اند. درسال گذشته میلادی همچنین مسافرت از کشورهای خلیج‌فارس به غیر از ایران و امارات متحده عربی به جمهوری آذربایجان افزایش یافته است.
به علاوه، در سال ۲۰۱۸ میلادی مسافرت از ایران به جمهوری آذربایجان ۷/ ۳۳ درصد و از امارات متحده عربی ۳/ ۸ درصد کاهش یافته است.به‌طور کلی در سال گذشته میلادی، بیش از ۵۵۴ هزار نفر از کشورهای حاشیه خلیج فارس به جمهوری‌آذربایجان سفر کرده‌اند. برنامه‌ریزی، مدیریت و تلاش برای جذب سرمایه‌گذار باهدف ایجاد زیرساخت و در نهایت تبلیغات و بازاریابی به منظور جذب گردشگر بیشتر، از گام‌هایی است که می‌توان برای جذب گردشگر ورودی به کشور برداشته شود و جمهوری‌آذربایجان هم به‌عنوان کشوری که مانند ایران بخش اعظم اقتصاد آن حول محور نفت می‌چرخد، درنظر دارد بیش از پیش کشور خود را به‌عنوان یک مقصد گردشگری معرفی کند. شواهد نشان می‌دهد اقتصادهای نفتی هرروز بیشتر از روز پیش تلاش می‌کنند روزنه‌هایی به جز نفت برای توسعه اقتصادی و درآمدزایی پیدا کنند و گردشگری یکی از مهم‌ترین روزنه‌ها در این زمینه است.