با توجه به گذشت بیش از دو دهه از جنگ قره باغ هنوز هم مسلمانان جنگ زده و آواره قره باغ از کم ترین حقوق و وضعیت معیشتی برخوردار هستند و مردم و دولت ایران آماده هرگونه همکاری عملی در راستای کمک به حل این مناقشه و بازگشت آوارگان قره باغ به سرزمین مادری خود هستند.
به گزارش آران نیوز: بیش از 25 سال از آغاز جنگ میان آذربایجان و ارمنستان به عنوان زخمی چركین بر پیكر جهان اسلام می گذرد و تاكنون هیچ مرهمی التیام بخش آن نبوده است. گروه مینسك در سال ۱۹۹۴برای پایان دادن و یافتن چاره ای برای این معضل تشكیل شد كه ابتدا قرار بود فنلاند رهبرییش را بر عهده گیرد كه تصمیمش عوض شد و عقب رفت و پس از آن كه ارمنستان و روسیه نیز به حضور آمریكا در رأس اعتراض كردند، سه قدرت آن روز یعنی فرانسه، روسیه و آمریكا شدند هسته مركزی، اما راهكارهایی كه این گروه اندیشید، هیچگاه نتوانست این بحران را به سرانجامی رساند. در این میان، نقش بیگانگان در بی نتیجه ماندن این معضل پررنگ بود و هست، و البته بر کسی پوشیده نیست ادامه وضعیت فعلی( نه جنگ و نه صلح) مناقشه قره باغ تامین کننده منافع این سه کشور و بازیگران جدید منطقه ای است. و بر این اساس هیچگونه اقدام عملی در راستای حل این مناقشه و در نتیجه حل مشکلات مردمان آواره شده از قره باغ کوهستانی صورت نمی گیرد.
اما آنچه در این میان مورد توجه کسی نیست اینکه كودكان آذری كه پس از بی خانمانی پدر و مادرشان در چادرها چشم به دنیا گشوده اند اكنون نیز وضعیت شان چندان تعریفی ندارد، امیدوارند كه كسی راه حلی بیابد و آنها هم زندگی در چهاردیواری را بچشند و ناچار نباشند برای تكه ای نان در زمستانهای سرد باكو عزت نفس خود را حراج زنند.
با توجه به اخبار واصله از آواره گان قره باغ، چنین به نظر می رسد که آوارگان قره باغی هنوز هم در بدترین شرایط زندگی به سر می برند به طوریکه هنوز در خرابه ها و اماکن غیر قابل سکونت زندگی کرده و از کمترین های معیشتی برخوردار می باشند.
در این راستا دولت جمهوری اسلامی ایران ونهادهای مردمی با سلیقه های گوناگون در طول سالهای گذشته وبا روشهای مختلف از جمله شرکت درهمایش ها، نشست ها، و کنگره های منطقه ای و بین المللی در کشور آذربایجان و ترکیه و همچنین برگزاری چنین نشست هایی در جمهوری اسلامی ایران سعی بر این داشته است که ضمن حل مسالمت آمیز و عادلانه مناقشه قره باغ، این خاک عزیز را به آغوش جهان اسلام باز گرداند. سالهاست مردم مسلمان ایران و به تبع آن دولت جمهوری اسلامی ایران پی گیر مشکلات رخ داده در همسایه شمالی خود بوده و نگران آینده قره باغ و آوارگان و مهاجران جنگ زده و مظلوم آن هستند. که به عنوان نمونه می توان به سفر اخیر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به باکو و سخنان ایشان در خصوص قره باغ اشاره کرد.
سرلشکرباقری در این سفر عنوان کرد: «تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان امری کاملا قطعی است و مسئله قره باغ و مسایل مربوط به اشغال سرزمین های جمهوری آذربایجان انشاالله با گفتگوهای دو طرف حل بشود و در هر صورت اشغال و ادامه اشغال سرزمین های جمهوری آذربایجان و آواره شدن مردم این سرزمین برای جمهوری اسلامی ایران قابل پذیرش نیست.»
مردم و سازمانهای مردم نهاد نیز به نوبه خود در موارد متعدد نگرانی خود را از وضعیت و آینده قره باغ کوهستانی با برگزاری نشست های علمی و فرهنگی ابراز نموده اند. که از آن جمله می توان به برگزاری نشست قره باغ خاک اسلام در مهر ماه سال جاری در شهر زنجان اشاره کرد. نشستی که در آن دکتر جعفری، استاد روابط بین الملل دانشگاه آزاد زنجان اظهار داشت: نگاه ایران به جمهوری آذربایجان همان نگاه مقام معظم رهبری به این کشور است که آذربایجان را بخشی از امت اسلامی و جهان اسلام می دانند و از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران حامی تمامی کسانی است که برای آزادی قره باغ تلاش می کنند و این حمایت ها در تاریخ ثبت شده و مستندات آن موجود است. ما کسانی را که در راه آزادی قره باغ کشته شده اند شهید می دانیم و برای آنها احترام زیادی قائل هستیم.
در جایی دیگر دکتر بهادری، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی اظهار می دارد: طبق فرمایشات مقام معظم رهبری قره باغ را بخشی از خاک اسلام می دانیم و خواهیم دانست و این منطقه جزو جدایی ناپذیر آذربایجان بوده و خواهد ماند.
سفرهای متعدد مسئولین ایران به جمهوری آذربایجان و برگزاری نشست هایی که در زنجان، تبریز، اردبیل و شهرهای دیگر ایران در راستای حمایت از آزادی قره باغ و آوارگان آن برگزار شد همه و همه نشان از اراده و خواست مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران برای حل این مسئله و بازگشت صلح و ثبات به این منطقه از قفقاز و بازگشت آوارگان به سرزمین مادری خود می باشد.