طی دویست سال اخیر روحانیون در رشد و ترقی و توسعه تمامی اقوام قفقاز از جمله آذربایجان نقش مهمی داشته اند. یکی از آنها دانشمند و اسلام شناس مشهور و روحانی معروف ملاعبدالسلام آخوندزاده از روحانیونی است که در قفقاز به درجه شیخ الاسلامی رسید.
به گزارش آران نیوز: ملا عبدالسلام آخوندزاده آذربایجانی 154 سال قبل در ۱۸۴۳م [۱۲۲۳ شمسى] در شهرسلیان آذربایجان در یک خانواده روحانى متولد شد. او نزد پدر خویش تحصیل علوم کرد و در مدت کوتاهى خواندن و نوشتن به زبانهاى عربى و فارسى را آموخت. کتابخانه بزرگ پدرش مدرسه او گردید. وى با بهره گیرى از همین کتابخانه امکان یافت در سن جوانى قرآن را بیاموزد و در همین کتابخانه با آثار پرارزش و گوناگون در موضوعات تاریخ و فلسفه اسلام آشنا شد. وى با تحصیل در مدرسه دینى سلیان اطلاعات علمى خود را گسترش داد و تعمیق بخشید.
در سال ۱۸۶۱م [۱۲۴۱ ش] به تفلیس رفت و در مدرسه دینى وابسته به اداره روحانى مسلمانان قفقاز به تدریس زبانهاى عربى و فارسى پرداخت. عبدالسلام معلم در همین مدرسه به مدت هفت سال به آموزش علوم اسلامى و زبانهاى فارسى و عربى پرداخت و با تبلیغ و تدریس نسل حاضر را با عقاید اسلامى آشنا ساخت. عبدالسلام آخوندزاده در سال ۱۸۷۸م [۱۲۵۸ ش] از طرف سمیناریاى گورى گرجستان دعوت به کار شد و در این مدرسه به عنوان مدرس زبان آذربایجانى و علوم شریعت به فعالیت پرداخت و صدها جوان را با علوم قرآنى و شریعت آشنا ساخت. در سایه زحمات و فداکارى وى نسل جدیدى از افراد کاملا آشنا با علوم اسلامى و بخصوص تشیع تقدیم آذربایجان شد.
به خاطر همه این کوششها، عبدالسلام متجاوز از یک قرن پیش یعنى در سال ۱۸۹۴م [۱۲۷۴ ش] زمانى که هنوز ۵۱ سال بیشتر نداشت به درجه شیخ الاسلامى رسید. عبدالسلام آخوندزاده یکى از نخستین آذربایجانیانى است که در قفقاز به این درجه عالى دینى رسید. او همچنین در همین سال به ریاست اداره روحانى مسلمانان قفقاز در تفلیس برگزیده شد و تا آخر عمر در این سمت فعالیت کرد.
شیخ الاسلام عبدالسلام آخوندزاده آذربایجانى در ۱۸ نوامبر۱۹۰۷م [۲۷ آبان ۱۲۸۷ ش] در شهر تفلیس وفات یافت.
عبدالسلام آخوندزاده داراى آثار علمى زیادى بوده که تاکنون حفظ و نگهدارى شده است.
آثار وى مى توان وعظ و نصیحت در1903م [1283 ش]، رسالة الاحکام ، عمدة الاحکام کتاب معلم اطفال را نام برد.
همه این آثار با استناد به تاریخ اسلام، کلام و نصایح پیامبر اسلام(ص) نوشته شده است. کتاب تاریخ پیغمبران مقدس از میان تمامى آثار عبدالسلام آخوندزاده در موضوع اسلام، جایى ویژه دارد. این اثر ارزشمند در 1892م [1272 ش] نوشته شد و در سالهاى 1893م، 1901م،1993م در باکو به صورت کتاب منتشر شد. در این اثر ارزشمند که یک مقدمه و دو فصل را در برمى گیرد نگاهى علمى به تاریخ دوران آدم تا خاتم(ص) افکنده شده و تولد، راه زندگى، باور و اعتقاد، هابیل و قابیل و پیغمبرانى چون نوح، ابراهیم، اسماعیل و یوسف منعکس شده است.
عبدالسلام آخوندزاده همچنین حیات پرمعنا و پر از حوادث حضرت پیغمبر(ص) و مبارزات بزرگ و آموزنده وى را مطالعه و جمعبندى نموده است.
کتاب تاریخ پیغمبران مقدس هنوز هم در آذربایجان به عنوان اثرى علمى و منبعى در پژوهشهاى تاریخى و تاریخ اسلام داراى ارزش والایى است.
انتهای پیام/...اث