مدیر بنیاد مطالعات فرهنگ اسلامی مسکو تصریح کرد: اولویت مراکز مرتبط با اسلام و مسلمانان در روسیه به تولید آثار دینی اختصاص دارد، در حالی که در این مراکز کمتر به مباحثه علمی پرداخته می‌شود.
حمید هادوی، مدیر بنیاد مطالعات فرهنگ اسلامی در روسیه، در گفت‌وگو با ایکنا؛ با یادآوری این نکته که شرق‌شناسی آکادمیک و اسلام‌شناسی در روسیه سابقه 200 ساله دارد، گفت: جریان شرق‌شناسی آکادمیک در روسیه همچنان ادامه دارد.
وی با بیان این مطلب افزود: مسلمانان روسیه، اقوام بومی منطقه هستند و سابقه حضورشان در این کشور به بیش از هزار سال می‌رسد. بنابراین سنت‌ها و فرهنگ خاص خود را دارند، هر چند از فرهنگ و سنت سایر ملل به ویژه ایران نیز تأثیر بسیاری پذیرفته‌اند.
همچنین، هادوی به نکته دیگری اشاره و بیان کرد: تاتارها یکی از اقوام مسلمان هستند که از قدیم‌الایام در روسیه زندگی کرده‌اند و بزرگترین قوم مسلمان در روسیه به شمار می‌آیند؛ عالمان بسیاری در میان آنان و در طول تاریخ وجود داشته و آثار متعددی را به نگارش درآورده‌اند.
مدیر بنیاد مطالعات فرهنگ اسلامی مسکو در ارزیابی مطالعات قرآنی و اسلامی که در دیگر مؤسسات فعال مسکو انجام می‌شود، اظهار کرد: علاوه بر دانشگاه‌ها، در مراکز دینی مسلمانان در حوزه اسلام‌شناسی و معارف قرآنی، فعالیت‌های قابل توجهی دیده می‌شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر تعدادی از دانشگاه‌ها گروه‌های علمی با موضوعات مرتبط با اسلام‌شناسی دارند که در زمینه‌های مختلف تحقیق و پژوهش می‌کنند. این تلاش‌های علمی شامل اسلام‌شناسی کلاسیک و بررسی شرایط و جریان‌های اسلامی در دوره معاصر می‌شود که مورد دوم بیشتر صبغه سیاسی ـ اجتماعی دارد.
به گفته هادوی، مراکز وابسته به مسلمانان بیشتر درصدد تولید آثار در حوزه مذهبی و دینی هستند؛ به عبارت دیگر کمتر به شیوه علمی بحث می‌کنند و به مباحثه علمی می‌پردازند. این مراکز بیشتر به عنوان یک معتقد، دیدگاه‌های خود درباره اسلام را تبیین می‌کنند، در حالی که آثار تولیدی در میان مسلمانان کمتر ارزش پژوهشی دارد.
لزوم توسعه اسلام‌شناسی به زبان روسی
بنیاد مطالعات فرهنگ اسلامی روسیه، سال 1386 در روسیه به ثبت رسمی رسید و فعالیت جدی خود را از ابتدای 1387 آغاز کرد. مؤسسان بنیاد عبارت‌اند از: حمید هادوی (مدیر کنونی بنیاد)، استانیسلاو پروزروف (معاون انستیتو نسخ خطی سنت پتربورگ)، مهدی ایمانی‌پور (رایزن فرهنگی سابق ایران در روسیه). از ابتدای تأسیس تاکنون ریاست این بنیاد به عهده حمید هادوی بوده است.
این بنیاد از آغاز با هدف توسعه و جهت‌دهی اسلام‌شناسی به زبان روسی، فعالیت‌های خود را سامان داد. برنامه‌های بنیاد برای مخاطبان مختلف، اعم از پژوهشگران آکادمیک در حوزه مطالعات اسلامی و علاقه‌مندان به موضوعات فرهنگ اسلامی، پی‌ریزی شد و پروژه‌های خود را در سه سطح آکادمیک، نیمه‌آکادمیک و عمومی راه‌اندازی کرد. لذا از یک‌سو با مراکز علمی معتبر ارتباط برقرار کرد و از سوی دیگر نیازهای عموم جامعه روس‌زبان را مدنظر قرار داد.
فعالیت پژوهشی و آموزشی
بنیاد مطالعات اسلامی روسیه طی یک دهه فعالیت مستمر خود در فدراسیون روسیه، همکاری‌های علمی ـ پژوهشی را با دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی روسیه و ایران پی‌گرفته است تا به عنوان پلی پژوهشی، فضای مشترکی را برای هم‌اندیشی و آگاهی فراهم آورد. برگزاری کنفرانس‌های علمی، شرکت در نمایشگاه‌های کتاب روسیه و کشورهای همسو، تولید منابع علمی و متون درسی، برگزاری دوره‌های آموزشی، عرضه محتوای تولیدی در وب‌سایت‌ها و حضور در شبکه‌های اجتماعی از فعالیت‌های این بنیاد است.
علاوه بر این، بنیاد با مؤسسات آموزشی ـ پژوهشی روسی و غیرروس، دانشگاه‌ها و مراکز علمی همکاری مستمر علمی دارد و در حال حاضر فعالانه در حال توسعه و تقویت همکاری‌های خود با مراکز پژوهشی، حمایت از پروژه‌های علمی ، انتشار کتاب به طور مشترک، تألیف، ترجمه و انتشار آثار در موضوعات مختلفی همچون تاریخ، فلسفه، هنر، تاریخ تمدن اسلامی، قرآن‌شناسی، ایران‌شناسی، حقوق و اقتصاد اسلامی، کتاب کودک و ...است. همچنین بنیاد در زمینه گردآوری و چاپ جزوات آموزشی برای دانشجویان در حوزه اسلام‌شناسی فعالیت می‌کند.
از جمله مراکزی که بنیاد مطالعات اسلامی به صورت پیوسته با آنها همکاری دارد عبارت‌اند از: انستیتوی نسخ خطی آکادمی علوم روسیه (سنت‌پترزبورگ)، انستیتوی فلسفه آکادمی علوم روسیه، انستیتوی شرق شناسی آکادمی علوم روسیه، دانشگاه دوستی ملل روسیه، انستیتوی اسلامی مسکو، مؤسسه اسلامی کوثر، دانشگاه دولتی تربیت معلم باشقیرستان، آکادمی مطالعات ایرانی لندن، دانشگاه دولتی داغستان، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد بین‌المللی اسراء، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ایران و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و حوزه هنری سازمان تبلیغات.
گفت‌وگو از آزاده غلامی