شکست ارمنستان در جنگ ۴۴ روزه با جمهوری آذربایجان و به دنبال آن آزادسازی مناطق اشغالی قرهباغ به دستور نیکول پاشینیان، موج اعتراضات مردم ارمنستان را علیه نخست وزیر خود به راه انداخت.
آران نیوز :در پی حصول توافق صلح میان ایروان و باکو که منجر به واگذاری حاکمیت بخش وسیعی از منطقه قره باغ به جمهوری آذربایجان شد، مردم و گروههای سیاسی مخالف با این توافق، طی ماههای اخیر با برگزاری تظاهرات خیابانی خواستار کنارهگیری نخست وزیر شدهاند.
آقای پاشینیان تاکنون در برابر این خواست معترضان مقاومت کرده و از توافق صلح با جمهوری آذربایجان به عنوان اقدامی «ضروری» دفاع کرده است. پیشتر نیز پاشینیان رئیس پلیس و رئیس ستاد نیروهای مسلح ارمنستان را برکنار کرده بود و در حکمی «آرتور وانتسیان» را که فردی غیرنظامی بود، به این منصب گمارد. این اقدام نخست وزیر ارامنه نیز سروصداهای بسیاری بین نظامیان و غیر نظامیان ارمنستان به پا کرد.
در روزهای گذشته اما ارمنستان شاهد اختلافات داخلی جدی بین نخست وزیر و ارتش خود بود. داستان از آنجا شروع شد که ارتش ارمنستان به دنبال شکست خود در جنگ با آذربایجان و اقدامات نهچندان منطقی پاشینیان در اداره کشور، خواستار استعفای او و دولتش از منصب حکومتی کشورشان شدند.
«اونیک گاسپاریان» فرمانده ستادکل ارتش ارمنستان به همراه کلیه معاونان خود و فرماندهان یگانهای نظامی با انتشار بیانیهای، درخواست خود برای استعفای دولت و نخست وزیر را اعلام کردند. در این بیانیه که حدود ۴۰ مقام نظامی ارمنستان آن را امضا کردهاند، برکناری «تیران خاچاتوریان» معاون اول فرمانده ستاد نیروهای مسلح، به دستور پاشینیان، نخست وزیر این کشور محکوم شده است. ارتشیها این اقدام پاشینیان را کوتهبینانه و غیرموجه معرفی کردهاند و دیگر او را قادر به تصمیمگیری در شرایط سخت و سرنوشتساز نمیدانند. ستاد کل همچنین هشدار داده که: «ازبه کار بردن زور در در برابر مردمی که فرزندانشان در حفظ میهن و آرتساخ کشته شدند، خودداری شود. ارتش همواره در کنار مردم است، همانطور که مردم همواره در کنار ارتش بودهاند».
عکسالعمل پاشینیان چه بود؟
نخست وزیر ارمنستان اما در مقابل فشارهای نظامیان عقبنشینی نکرد و دقایقی پس از انتشار بیانیه ارتش ابتدا این اقدام آنان را کودتا خواند و سپس خود گاسپاریان را هم برکنار کرد. پاشینیان در جمع هوادارنش اعلام کرد که به هیچ وجه قصد ترک کشورش را ندارد و اوضاع فعلی را مدیریت خواهد کرد. نیکول پاشینیان در ادامه صحبتهای خود بیان داشت: نیروهای مسلح کشور در تلاش برای یک کودتای نظامی هستند و از هوادارانش خواست تا با حضور در ایروان، پایتخت، آنها را از رسیدن به خواستشان ناکام بگذارند.
گویا مخالفان پاشینیان در مقابل هوادارنش هم تعداد بیشتری دارند و هم قدرت بیشتری. مدتی پس از انتشار بیانیه ارتش علیه نخست وزیر ارمنستان، مخالفان او نیز از این بیانیه حمایت کردند و بیان داشتند: «بیانیه نیروهای مسلح و فرمانده ستاد کل و دعوت به ایستادن شانه به شانه با مردم و کشور، بازی را تغییر میدهد. از نیکول پاشینیان میخواهیم به سمت جنگ داخلی حرکت نکند و در داخل کشور خون ارمنیها را به زمین نریزد و به دنبال تفرقه میان آنها نباشد. نیکول پاشینیان آخرین فرصت را دارد که بدون بروز تنش از قدرت کنارهگیری کند».
نیکول پاشینیان که درحال حاضر کرسی نخست وزیری ارمنستان را در اختیار دارد، هفت ماه پس از هدایت انقلاب مخملی این کشور، در انتخابات زودهنگام پارلمانی به یک پیروزی قاطع رسید. او که از روزنامهنگاری به سیاست رویآورده، در ابتدای بهدست گرفتن قدرت قول دادهبود که دولت جدید ارمنستان به سمت مبارزه با فساد و عدالت پیش برود. اما نهتنها نتوانست در وعدههایی که داد موفق عمل کند، بلکه در جنگی ارمنستان که همواره در مقابل آذربایجان از آن پیروز خارج میشد، شکست سنگینی را تحمل کرد و برخلاف مردم کشورش همواره از این اقدام با عنوان اقدامی ضروری به دفاع پرداختهاست. پاشینیان همچنین در ابتدای پیروزی پارلمانی خود گفته بود که امیدوار است همکاری با ایالات متحده و اتحادیه اروپا را افزایش دهد.
دولت جدید ارمنستان، شیفتهی آمریکا و غرب
دولت جدید او قصد داشت مانند دولتهای سابق اوکراین و گرجستان از روسیه فاصله بگیرد و با تکیه بر غرب برنامههای خود را پیش ببرد. البته در این راستا اقدامات فراوانی را هم انجام داد. از جمله بسیاری از قرارداد های نظامی و مستشاری کشورش را با روسیه لغو کرد و در بسیاری از مناصب طرفداران روس را کنار گذاشت و در عوض افراد بیتحربهای که همچون او شیفته غرب بودند را میدان داد.
اقدامات نخستوزیر نهچندان محبوب ارمنی تنها به کمرنگ کردن روابط با روسیه ختم نمیشود بلکه او ارتباط خود را با ایران نیز بسیار محدود کرد و دیگر ایران را بهعنوان شریک نظامی و تجاری خود نپذیرفت. در مقابل اما با وجود ظلمهای فراوان اسرائیلیها به ارامنه، رابطه خوبی با آنان برقرار کرد و سفارت خود را در تلآویو مجدد راهاندازی کرد.
ارمنستان در یک قدمی کودتا
اقدامات نیکول پاشینیان تا حد زیادی ارمنستان را منزوی کرد و برخلاف انتظاری که از غربیان داشت کمترین حمایتی از جانب آنان به او نرسید و در نهایت هم گویا نخست وزیر جدید ارمنستان خود را در لبهی تیغ احساس میکند.
پاشینیان در آخرین اظهار نظرهای خود سعی کرده است که مردم ارمنستان را حامی خود در کودتای ارتش نشان دهد و در ادامه بیان داشت: مردم اجازه کودتا نخواهند دادبه تمامی سربازان، افسران و فرماندهان دستور میدهم سرشان به کار خود باشد و از مرزها و تمامیت ارضی ارمنستان محافظت کنند. مردم ارمنستان اجازه نخواهند داد کودتایی صورت گیرد. فقط مردم میتوانند تصمیم بگیرند که من باید استعفا دهم.
مسکو نیز در مقابل تحولات در ارمنستان واکنش نشانداد. سخنگوی کاخ کرملین در نشستی خبری گفت: «با نگرانی تحولات در ارمنستان را نظارهگر هستیم. معتقدیم که این موضوع داخلی محسوب میشود. ما ارمنستان را کشوری بسیار مهم و متحد نزدیک خود در قفقاز میدانیم. تمام طرفها را به خویشتنداری دعوت میکنیم. باور داریم که اوضاع نباید از چارچوب قانون اساسی خارج شود».