آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

به گزارش آران نیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم، جامعه ارمنستان دوقطبی شده است. اکنون یک تقابل شدید در درون این جامعه وجود دارد که نتیجه نهایی چنین رویارویی ممکن است به پاسخ به برخی سؤالات در مورد موجودیت جامعه ارمنی در قفقاز جنوبی و سرنوشت قره‌باغ کمک کند.

اصول اصلی تقابل داخلی در جامعه ارمنی با تزهای ناشی از اظهارات نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان تعیین می‌شود که با هدف قرار دادن روسیه، اعلام می‌کند: «ما در تلاش هستیم تا مردم ارمنستان را از وضعیت گوسفند قربانی خارج کنیم».

یعنی جامعه ارمنی با یک انتخاب مشخص روبروست. اینکه یک بار برای همیشه از رویای «آرتساخ» در قره‌باغ دست بکشد، روابط با جمهوری آذربایجان را عادی کند و ارمنستان را از گروگان منافع امپریالیستی رها کند تا فرصت ورود به مرحله توسعه را پیدا کند. یا با ادامه رویای «آرتساخ» و تبدیل شدن به ابزاری در جهت منافع ابرقدرت‌ها، آینده خود را به خطر بیندازد.

در حال حاضر، خط سیاسی و ایدئولوژیکی که توسط نخست‌وزیر نیکول پاشینیان دنبال می‌شود در وهله نجات ارمنستان است. با این حال، دولت پاشینیان با یک اردوگاه مقاومت بسیار جدی مواجه است. حامیان کرملین در ارمنستان تمایلی به اجازه دادن به دولت پاشینیان برای بازگرداندن کشور به توسعه عادی ندارند.

اظهارات «دیمیتری پسکوف» سخنگوی ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز این موضوع را تأیید می‌کند.

پسکوف اعلام کرد: سفر رسمی نخست‌وزیر ارمنستان به روسیه رویدادی با اهمیت ویژه در شرایط کنونی بین‌المللی است.

به عبارت دیگر، کرملین اشاره می‌کند که نخست‌وزیر ارمنستان تحت فشار قرار خواهد گرفت تا از اقداماتی که می‌تواند روسیه را از قفقاز جنوبی خارج کند، خودداری کند. زیرا ترجیح دولت پاشینیان برای میانجیگری غرب و تماس‌های دوجانبه در روند تدوین توافقنامه صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان، ممکن است روسیه را از بازی در منطقه خارج کند.

در واقع این اولین باری است که ایروان آشکارا با سیاست منطقه‌ای روسیه در حمایت از جدایی‌طلبی ارمنستان مخالفت می‌کند.

«آلن سیمونیان» رئیس پارلمان ارمنستان اعلام کرد که استفاده از عبارت «جمهوری قره‌باغ کوهستانی» را در مرحله کنونی مذاکرات مناسب نمی‌داند.

او می‌گوید که حق تعیین سرنوشت برای مردم آرتساخ است و ارمنستان تأکید می‌کند که هیچ ادعای ارضی علیه آذربایجان ندارد.

نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان از این هم فراتر رفت و تأکید کرد که موضوع «آرتساخ» یک موضوع حقوقی است و نه ارضی برای ایروان.

وی سپس اشاره می‌کند که اگر ارمنستان از موضع سنتی خود در این موضوع فاصله نگیرد، جنگ اجتناب‌ناپذیر خواهد بود و هشدار می‌دهد که در صورت وقوع یک جنگ جدید، ارمنستان نمی‌تواند از محافل سیاسی غربی حمایت بگیرد.

در نهایت «هرانت خاچاتوریان» نماینده سابق پارلمان ارمنستان، نکته مهم دیگری را فاش کرد.

وی با بیان اینکه «لوون ترپتروسیان» رئیس‌جمهور سابق ارمنستان در یک جلسه غیرعلنی با اعلام اینکه قره‌باغ از دست رفته است، اظهار داشت: ترپتروسیان گفت ما کی هستیم، آیا می‌توانیم قره‌باغ را در دستان خود نگه داریم؟

واضح است که اکنون فقط روسیه به بحران قره‌باغ نیاز دارد، جایی که نیروهای حافظ صلح روسی به طور موقت در آن مستقر هستند و گروه خودمختار آرائیک هاروتونیان در منطقه اطراف تحت نظارت روسیه فعالیت می‌کنند.

بنابراین، این افراد با کمک اردوگاه روس‌گرا در داخل ارمنستان در تلاش برای حفظ موجودیت بحران «قره باغ» هستند و از هم اکنون سعی می‌کنند تا گام‌های خاصی را در جهت رویارویی شدید بردارند.

به دستور کرملین، اردوگاه روس گرا در ارمنستان برنامه‌ریزی کودتا علیه دولت پاشینیان را آغاز کرده است.

نمایندگان این کمپ با افزایش تنش در کشور تلاش می‌کنند اوضاع را از کنترل خارج کنند. «آرتور وانتسیان» یکی از رهبران طرفدار روسیه، از جامعه ارمنی خواست تا قاطعانه برای «آرتساخ» مبارزه کنند و دولت پاشینیان را به خیانت متهم کرد.

به گفته وی، دولت پاشینیان قبلاً با از دست دادن آرتساخ کنار آمده و آماده می‌شود تا قره‌باغ را به جمهوری آذربایجان تحویل دهد.

روابط بین دولت پاشینیان و گروه‌های جدایی‌طلب آرائیک هاروتونیان وارد مرحله خصومت آشکار شده است.

هاروتونیان با بیان اینکه دولت پاشینیان از ایفای نقش ضامن در امنیت آرتساخ خودداری کرد، گفت: ما تصمیم گرفته‌ایم تا آخر برای حق تعیین سرنوشت خود مبارزه کنیم.

با این حال، آرائیک هاروتونیان اشتباهات سیاسی نیز مرتکب شد. او پس از جنگ 44 روزه، با کمک نیروهای حافظ صلح روسیه شروع به ایجاد یک سیستم امنیتی جدید در قره‌باغ کرده و اعلام کرد: ما در حال همکاری با حافظان صلح روسی برای تصمیم‌گیری در مورد آینده آرتساخ هستیم. ما در حال ایجاد مکانیسم‌هایی در این زمینه هستیم.

اظهارات هاروتونیان بار دیگر تأیید می‌کند که نیروهای حافظ صلح روسیه مستقر در خانکندی و اطراف آن با شبه‌نظامیان جدایی‌طلب ارمنی همکاری نزدیک دارند.

علاوه بر این، آرائیک هاروتونیان نیز یک نقشه مخفی بسیار مهم را فاش می‌کند. او مدعی است که نیروهای حافظ صلح روسیه به شبه‌نظامیان ارمنی در منطقه برای ایجاد مکانیسم‌های امنیتی کمک می‌کنند و این بیانیه‌ای است که می‌تواند باعث یک رسوایی بسیار جدی ژئوپلیتیک شود.

اولاً، طبق توافقات سه‌جانبه، نیروهای حافظ صلح روسی که به طور موقت در خانکندی و مناطق اطراف آن مستقر هستند، صلاحیت ایجاد مکانیسم‌های امنیتی برای جدایی‌طلبان ارمنی را ندارند. در واقع، نیروهای حافظ صلح روسی که در این منطقه بدون دستور عمل می‌کنند، فقط باید بر حفاظت از آتش‌بس نظارت کنند. هر اقدامی فراتر از این، نقض توافق سه‌جانبه خواهد بود.

از سوی دیگر، بر اساس اعلامیه مسکو درباره فعالیت‌های متفقین که بین جمهوری آذربایجان و روسیه امضا شده است، باکو و کرملین متعهد شده‌اند که اقدام مشترکی علیه جدایی‌طلبی و تروریسم در سرزمین‌های یکدیگر انجام دهند.

نیروهای حافظ صلح روسیه از گروه جدایی‌طلب آرائیک هاروتونیان حمایت می‌کنند و مکانیسم‌های امنیتی برای این جدایی‌طلبان ایجاد می‌کنند. این بدان معناست که روسیه اعلامیه مسکو درباره فعالیت‌های متفقین امضا شده با آذربایجان را به شدت نقض می‌کند.

ظاهراً روسیه بر اساس طرح‌هایی برخلاف توافقات سه‌جانبه و دوجانبه در خانکندی و مناطق اطراف آن عمل می‌کند. آرائیک هاروتونیان که با دولت پاشینیان دشمنی داشت، نقشه‌های مخفی روسیه را افشا کرد که با موازین حقوق بین‌الملل در تضاد بود.

نویسنده: حمید قدسی آذر کارشناس مسائل قفقاز و ترکیه