قزاقستان به عنوان یک کشور مهم حوزه آسیای مرکزی روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارد و همکاری های اقتصادی و سیاسی دو کشور اهمیت این مراودات را راهبردی کرده و دو طرف در تلاش هستند تا مناسبات تجاری و سیاسی مشترک را گسترش داده و تقویت کنند.
به گزارش ایسنا، حوزه آسیای مرکزی منطقه با اهمیتی است که قطعا ایران به عنوان یکی از بازیگران مهم منطقه‌ای به این مساله واقف است و در همین راستا کشوری مانند قزاقستان با داشتن ظرفیت های اقتصادی مهم از جمله در حوزه های انرژی این آمادگی را دارد تا بتواند با جمهوری اسلامی ایران همکاری های گسترده ای داشته باشد. سفری هم که توکایف رئیس جمهور این کشور به تهران داشت علاوه بر گفت وگوهای مهم سیاسی و تبادل نظر در مسائل منطقه ای و بین المللی، منجر به انعقاد تفاهم نامه های متعددی در حوزه های سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی شد.
«یادداشت تفاهم میان مرکز مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه و موسسه تحقیقات سیاست خارجی وزارت امور خارجه قزاقستان»، «برنامه مبادلات فرهنگی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و وزارت فرهنگ و ورزش قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری در زمینه مطالعات تحلیلی و تبادل تجربه میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تجارت و همگرایی قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری در خصوص افزایش تجارت دوجانبه میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تجارت و همگرایی قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت جهاد کشاورزی ایران و وزارت کشاورزی قزاقستان در زمینه کشاورزی»، «یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت جهاد کشاورزی ایران و وزارت کشاورزی و وزرات صنعت و توسعه زیرساخت قزاقستان در زمینه تجارت و ترانزیت محصولات کشاورزی»، «یادداشت تفاهم همکاری بین سازمان صدا و سیمای ایران و آژانس دولتی خبر قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری شرکت ملی نفت ایران با شرکت گاز مونای گاز قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری میان راه آهن ایران و شرکت سهامی راه آهن ملی قزاقستان» از جمله تفاهم نامه های منعقد شده در جریان این سفر می باشد.
با توجه به انعقاد این تفاهم‌نامه‌ها و ضرورت همکاری موثر دو کشور، عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه معتقد است در حال حاضر که روس‌ها در مسئله جنگ و اروپا مشغول هستند فرصت خوبی فراهم شده تا ایران در حوزه‌های اقتصادی و همکاری با کشورهای آسیای مرکزی وارد شود. پیش از این روس‌ها اجازه نمی‌دادند که کشوری بتواند تا این حد در حوزه آسیای مرکزی چندان عملیاتی وارد شود، البته چینی‌ها تلاش خود را کرده و وارد شده بودند. ما باید در این حوزه ارتباطات‌مان را گسترش دهیم.
همچنین مقام معظم رهبری در دیدار «قاسم ژومارت توکایف» رئیس‌جمهور قزاقستان و هیأت همراه، با اشاره به پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی میان ایران و قزاقستان، بر لزوم گسترش بیش از پیش همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های مختلف به‌ویژه همکاری‌های منطقه‌ای تأکید کردند.
ایشان همچنین در خصوص مسائل مربوط به اوکراین گفتند: در قضیه اوکراین مشکل اصلی این است که غربی‌ها درصدد توسعه ناتو هستند و آنها هر جا که بتوانند برای گسترش نفوذ خود تأمل نخواهند کرد.
مقام معظم رهبری همچنین خاطرنشان کردند: باید مسائل را با دقت رصد و بررسی کرد و مراقب بود زیرا آمریکایی‌ها و غربی‌ها همواره در صدد گسترش دایره نفوذ خود در مناطق مختلف از جمله در شرق و غرب آسیا، و ضربه زدن به استقلال و اقتدار کشورها هستند.
در عین حال باید در نظر داشت کشور قزاقستان همواره در موقعیت های سیاسی به عنوان یک بازیگر مهم نسبت به جمهوری اسلامی ایران وارد عمل شده به عنوان مثال در مساله هسته ای ایران طی مذاکرات آلماتی توانست نقش ایفا کند و به نظر می رسد مراودات و مشورت های سیاسی و بین المللی ایران و قزاقستان به یکدیگر بسیار نزدیک است.
همچنین در نشست سه جانبه ای که قرار بود با حضور ایران، روسیه و ترکیه برای بررسی مساله سوریه انجام شود، از آن جایی که در پایتخت های این کشورها برگزار نمی شد، آلماتی میزبان خوبی برای همکاری در این زمینه بود.
دولت سیزدهم همواره تقویت سیاست خارجی در حوزه منطقه ای با کشورهای همسایه را در دستور کار خود قرار داده و در این چارچوب شاهد حضور و سفر مقاماتی چون شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان، نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا و بردی محمد اف رئیس جمهور تاجیکستان به تهران بوده ایم.
حجت الاسلام رئیسی، رئیس جمهور کشورمان نیز در دیدار با رئیس جمهور قزاقستان یکی از اولویت‌های سیاست خارجی ایران را نقش‌آفرینی موثر در افزایش همگرایی منطقه‌ای از طریق گسترش تجارت از مسیر ایران دانست و اظهار داشت: ایران جایگاه منحصر به‌فردی در جغرافیای راهبردی منطقه دارد و می‌تواند مسیر اتصال بین‌منطقه‌ای از شرق و جنوب آسیا به اروپا باشد.
رئیس جمهور با اشاره به این‌که شرکت‌های حمل‌ونقل بین قاره‌ای مدت‌هاست به کریدور شرقی- غربی و شمالی و جنوبی از مسیر جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند شده‌اند، تصریح کرد: با برداشته شدن محدودیت‌های کرونا و فعال شدن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی این مسیر به خصوص برای کشورهای آسیایی و اروپایی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان نیز در این مراسم با مهم توصیف کردن همکاری کشورش با جمهوری اسلامی ایران در راه‌اندازی این کریدور ریلی و با قدردانی از تلاش‌های صورت گرفته در این مسیر، گفت: امیدوارم این پروژه همان‌گونه که آقای رئیسی بیان کردند، بند به بند و به صورت کامل اجرایی شود.
با توجه به موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی که جمهوری اسلامی ایران دارد، در جریان سفر رئیس جمهور قزاقستان، ترانزیت تمام‌ریلی اولین قطار کانتینری از کریدور ایران آغاز به کار کرد.
این قطار با ۲۴ دستگاه واگن که ۴۸ کانتینر را حمل می‌کنند، از قزاقستان به تهران رسیده بود و پس از مراسم صدور دستور آغاز به کار حرکت خود را در بخش ایرانی کریدور شرق به غرب به سوی ترکیه آغاز کرد.
همچنین تفاهم همکاری ریلی بین راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و راه‌آهن جمهوری قزاقستان به امضای مدیران عامل راه‌آهن دو کشور رسید که بر اساس هدف‌گذاری اولیه صورت‌گرفته در آن، سالانه ۵ میلیون تن کالا از مسیر ایران ترانزیت خواهد شد.
ایران و قزاقستان طی ۳۰ سال گذشته و از زمان استقلال این کشور با یکدیگر روابط خوبی داشته اند، شاید در برهه ای از زمان ها فراز و فرود داشته اما مشکل حادی مطرح نبوده است. همچنین با توجه به نقش قزاقستان در مذاکرات مهمی مانند آلماتی و یا روند صلح آستانه در مساله سوریه که در بسیاری از موضوعات منافع ایران هم در نظر گرفته شده ، طبیعی است که همکاری دو کشور در موضوعات مهم اقتصادی و سیاسی تداوم داشته باشد.
اخیرا نیز گمرک ایران از افزایش ۲۹ درصدی تجارت ایران و قزاقستان خبر داد. بر اساس گزارش گمرک، در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۷۲۹هزار تن کالا به ارزش ۲۶۵میلیون و ۲۰۰هزار دلار، بین ایران و قزاقستان تبادل شد که با رشد ۷۱ درصدی در وزن و ۲۹درصدی در ارزش، نسبت به سال ۱۳۹۹ همراه بوده است.
همچنین طبق اعلام سخنگوی گمرک ایران، تجارت غیر نفتی کشورمان با قزاقستان به عنوان یکی از همسایگان ۱۵ گانه جمهوری اسلامی ایران (از کشورهای حاشیه دریای خزر) در دو دهه اخیر دارای فراز و نشیب بوده است که به صورت کلی در بررسی ۲۰ ساله تجارت با این کشور می‌توان دهه ۸۰ را دهه واردات از قزاقستان و دهه ۹۰ را دهه صادرات به این کشور دانست.
رئیس جمهور کشورمان در نشست با رئیس جمهور قزاقستان از افزایش ۵۰ درصدی روابط تجاری دو کشور در چند ماه اخیر خبر داد و گفت: ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری دو کشور این ظرفیت را دارد که در گام اول حجم مبادلات تجاری از سطح فعلی تا ۳ میلیارد دلار افزایش یابد. در حوزه کشاورزی، صنعتی، حمل و نقل و ترانزیت، انرژی، نفت و گاز همکاری‌های گسترده‌ای می‌تواند بین دو کشور شکل گیرد.
با این اوصاف مشارکت ایران و قزاقستان در همکاری های ترانزیتی ، انجام مبادلات تجاری و اقتصادی گسترده و همچنین همکاری های سیاسی دو کشور موجب تقویت مناسبات دو کشور خواهد بود و ایران و قزاقستان با توجه به اهمیت موضوعات راهبردی طرفین در حوزه های اقتصادی و سیاسی باید زمینه های لازم را برای تقویت این مسائل فراهم کرده و از فرصت های موجود برای ارتقاء همکاری ها بهره ببرند.