آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

به گزارش آران نیوز به نقل از گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در روزهای اخیر، هم مقامات جمهوری آذربایجان و هم رسانه‌های رسمی این کشور انتقادات تندی از آمریکا و فرانسه را آغاز کرده‌اند.

چند روز پیش، آمریکا رئیس مشترک جدید خود را در گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا منصوب کرد که سال‌ها در مناقشه قره‌باغ میانجیگری کرده است. (آمریکا، روسیه و فرانسه روسای مشترک این سازمان هستند)

وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان به شدت به این اقدام آمریکا واکنش نشان داد و اعلام کرد: مناقشه قره‌باغ پایان یافته است، تلاش برای احیای گروه عملاً غیرفعال مینسک ممکن است منجر به دور شدن آمریکا از روند عادی‌سازی روابط آذربایجان و ارمنستان شود.

وزارت خارجه آمریکا این انتقاد را رد کرد و «ودانت پاتل» معاون اول سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: ما متعهد به تسهیل گفتگوهای مستقیم بین آذربایجان و ارمنستان بر مبنای دوجانبه، چندجانبه و با شرکای همفکر به منظور دستیابی به یک راه‌حل صلح جامع بین دو کشور هستیم.

اتهام به غرب از طرف دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان

«حکمت حاجی اف» دستیار الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان در 27 اوت اعلام کرد که سفرای آمریکا و فرانسه علیرغم دعوت، به عنوان بی‌احترامی به تمامیت ارضی آذربایجان به شوشا نیامدند.

وی افزود که از این کشورها برای بازدید مجدد دعوت نخواهد شد.

پاسخ آمریکا به حکمت حاجی اف

سفارت آمریکا در آذربایجان در این باره گفت: هیچ کشوری به اندازه ایالات‌متحده، حامی استقلال و حاکمیت آذربایجان نیست. کارکنان سفارت آمریکا از تمام مناطق آذربایجان از جمله آغدام، زنگیلان و فضولی بازدیدهای گسترده داشته و دارند. کارمندان سفارت برای برقراری ارتباط با آذربایجان در مورد مسائل مهمی مانند امنیت، سلامت، انرژی و توسعه اقتصادی از تمام مناطق آذربایجان بازدید می‌کنند.

«آیدین میرزا زاده» معاون حزب حاکم آذربایجان نوین (YAP) نیز به خبرگزاری توران گفت: تلاش‌هایی از سوی آمریکا و فرانسه برای احیای گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا وجود دارد. اما گروه مینسک دیگر واقعاً وجود ندارد. روسیه آن را رد کرد و آذربایجان می‌گوید که این گروه مورد نیاز نیست. در این صورت، مشخص نیست که این گروه چه خواهد کرد.

میرزا زاده با اشاره به اینکه جمهوری آذربایجان در اعتراض به عدم حضور نمایندگان آمریکا و فرانسه در رویداد بین‌المللی شوشا کاملاً حق دارد، گفت: آمریکا و فرانسه کشورهای عادی نیستند و یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده سیاست جهانی هستند. آن‌ها یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند و آذربایجان روابط نزدیکی با آن‌ها دارد. بحث این نیست که سفرا باید در این مراسم شرکت کنند، نماینده سفارت نیز می‌توانست حضور داشته باشد.

معاون حزب حاکم آذربایجان معتقد است که چنین نگرشی می‌تواند به وجهه بین‌المللی آمریکا و فرانسه آسیب برساند و می‌گوید: ما بسیار دوست داریم که این نارضایتی آذربایجان مورد توجه وزارت امور خارجه آمریکا و فرانسه قرار گیرد. مسئولان این دو کشور خارجی باید در مورد سخنان دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان که «دیگر از آن‌ها دعوت نمی‌کنیم» فکری جدی کنند.

«بختیار حاجی اف» فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد در آمریکا و فعال اجتماعی آذربایجان نیز در این باره گفت: این اشتباه است که سفر نکردن سفارت‌ها به شوشا را بی‌احترامی به تمامیت ارضی آذربایجان بدانیم.

وی خاطرنشان کرد: همین یک ماه پیش رئیس‌جمهور آذربایجان به مناسبت روز استقلال آمریکا نامه‌ای به رئیس‌جمهور آن کشور ارسال کرد. رئیس‌جمهور آذربایجان در آن نامه به صراحت گفته است که ایالات‌متحده آمریکا یکی از کشورهایی بوده که از اولین روزهای استقلال آذربایجان از حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور حمایت کرده است.

«بختیار حاجی اف» تأکید کرد: تصادفی نیست که انتقادات وارده به آمریکا و فرانسه در روزهای اخیر با حضور نخست‌وزیر آذربایجان در نشست اتحادیه اقتصادی اوراسیا هم‌زمان شده است. من فکر می‌کنم که آذربایجان می‌خواهد در سیاست خارجی خود چرخشی خاصی به نفع روسیه ایجاد کند و افکار عمومی را برای این امر آماده می‌کند. آن‌ها در حال ایجاد افکار عمومی ضد غربی هستند و سپس آذربایجان را در اتحادیه اقتصادی اوراسیای روسیه ادغام خواهند کرد. (این اتحادیه غیر از روسیه شامل بلاروس، ارمنستان، قرقیزستان و قزاقستان است)

گفتنی است، الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در 22 فوریه سال جاری میلادی در مسکو بیانیه «همکاری متقابل جمهوری آذربایجان و فدراسیون روسیه» را امضا کردند. در این سند به همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های نظامی، سیاسی، اقتصادی و غیره اشاره شده است.

لازم به ذکر است که مناقشه قره‌باغ در سال 1988 آغاز شد. منطقه قره‌باغ کوهستانی آذربایجان و هفت ناحیه مجاور آن از زمان توافق آتش‌بس که در سال 1994 محقق شد در اشغال ارمنستان بود. اما در سال 2020، در نتیجه جنگ 44 روزه، آذربایجان کنترل بخشی از منطقه قره‌باغ کوهستانی (شامل شهر شوشا) و هفت ناحیه اطراف آن را به دست گرفت.

بر اساس قرارداد 10 نوامبر همان سال (میان آذربایجان، ارمنستان و روسیه)، خصومت‌ها متوقف شد و نیروهای حافظ صلح روسی در کریدور لاچین و در خط تماس قره‌باغ مستقر شدند. گزارش شده است که بیشتر استان خودمختار قره‌باغ کوهستانی تحت کنترل جمهوری خودخوانده قره‌باغ و نیروهای حافظ صلح روسی است.

نویسنده: حمید قدسی آذر کارشناس مسائل قفقاز و ترکیه