در تحلیل جریانات حاکم بر جمهوری آذربایجان، نقش دولت این کشور نباید جدی گرفته شود، چرا که برخلاف آنچه که در ظاهر نمایش داده می شود، دولت های سایه، تصمیم گیران اصلی مسائل راهبردی این کشور اسلامی هستند.
آران نیوز - پس از استقلال جمهوری آذربایجان، فرصت های بسیاری برای توسعه روابط برادرانه بین مردم ایران و آذربایجان بروز کرده و ارتباطات برادرانه میان مردم دو کشور سالها ادامه داشت ولی با آغاز نفوذ و شیطنت عوامل غرب در این کشور، دشمنان روابط دو مردم شیعه، در این منطقه، توانستند رفته رفته سیاسیون باکو را نسبت به ایران بدبین نموده و تا جایی پیش بروند که حتی مانع ادامه کمک های بی دریغ ایران مانند آموزش های نظامی، ارسال تجهیزات نظامی و امدادی شده و همچنین اقدامات موثری چون نجات مردم زنگیلان با آتش مستقیم توپخانه ایران علیه ارمنستان و احداث اردوگاه برای مهاجران جنگی ، نادیده گرفته شود.
در دهه هفتاد، دولتمردان باکو هر روز با بهانه ای، باعث شدند تا مستشاران و سربازان ایرانی که با جان و دل به یاری مردم و سربازان آذربایجان در جنگ قره باغ شتافته بودند با دلشکستگی و نا امیدی خاک آذربایجان را ترک نمایند، اما هیچ گاه این برادری فراموش نشد و آغوش ایرانی ها به روی مردم شیعه آذربایجان بازماند و نهایت همکاری ها در راستای تردد آسان مردم این کشور به ایران صورت گرفت.
با گذشت زمان، نفوذ دولت های سایه در این کشور بویژه انگلیس ( از طریق شرکت هایی چون بریتیش پترولیوم به عنوان دولت سایه ی انرژی و سیاست )، رژیم صهیونیستی ( به نیابت از امریکا، به عنوان دولت سایه امنیتی و نظامی) و ( اکادمی های فرهنگی و رسانه های ترکیه به عنوان دولت سایه فرهنگی )، عنان اداره جمهوری آذربایجان را از دولت این کشور گرفته و رئیس جمهور این کشور عملا به تریبونی جهت اعلام تدابیر دولت های سایه نفوذی تبدیل شد، تدابیری که مدام بر آتش تفرقه بین مردم ایران و آذربایجان می دمید.
پس از جنگ اول قره باغ، همین دولت های سایه، اجازه تلاش های جدی برای باز پس گیری سرزمین های اشغال شده را با وجودی که چه از نظر آماری و چه از نظر تجهیزات، ارتش آذربایجان در موقعیت برتری قرار داشت، به دولت این کشور نمی دادند و بالاخره با آغاز جنگ دوم و پیشروی مقتدرانه نظامی فرزندان مسلمان آذربایجان، دوباره اجازه آزادی قره باغ کوهستانی صادر نشد و ارتش این کشور پس از آزاد سازی شوشا در کنار دیوار های مشرف به خانکندی متوقف شد! آن هم در شرایطی که حتی با چشم غیر مسلح قادر به مشاهده ساکنان و نظامی های مستقر در آنجا بودند و این درحالی بود که رهبر عالیقدر مسلمین جهان حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه در همان روزها در فرمانی اعلام نمودند که «همه سرزمین های آذربایجان باید آزاد شوند» اما منفعت دولت های سایه در آزادی قره باغ نبود.
پس از پیروزی نیمه کاره جنگ ۴۴روزه، در حالی که هنوز قره باغ کوهستانی در اشغال ارمنستان بود، دولت این کشور به دستور دولت های سایه مذکور، (در راستای تامین منافع غرب و احداث لوله های انتقال انرژی و کریدور مورد نیاز برای تاراج راحت تر و بی حساب و کتاب منابع آذربایجان)، اصطلاحات جعلی چون زنگه زور شرقی را در راستای عملیات روانی و تجاوز به مرزهای شناخته شده بین المللی، در رسانه های معلوم الحال این کشور رایج نمود و بارها از بازگشت به مرزهای تاریخی سخن رفت و این درحالی بود که در صورت نادیده گرفتن مرزهای بین المللی و بی احترامی به استقلال و تمامیت ارضی کشورهای همسایه، اولویت با بازگشت به مرز های تاریخی ایران و حداقل به دوران معاهده ترکمنچای خواهد بود.
سالهاست که نتایج فرمایشی انتخابات ریاست جمهوری و نمایندگی مجلس اذربایجان، اختیار مشارکت در امور مختلف سیاسی و اجتماعی را از مردم آذربایجان سلب نموده است و عملا این کشور غنی با منابع انرژی بسیار مهم، توسط عده ای مستشار صهیونیستی و چند شرکت خارجی اداره می شود و چیزی جز فشار، تحریف دین و تاریخ، اشغال خاک و زندانی شدن به جرم های واهی چون حمل مواد مخدر و اسلحه، نصیب مردم مسلمان و مظلوم این کشور نمی شود.
این تصویری واقعی از آخرین وضعیت مردم دیندار جمهوری آذربایجان است و دستگاه های مختلف در جمهوری اسلامی ایران باید با درک این واقعیت ها، با پرهیز از تصمیم های هیجانی، حساب دولت وابسته و مردم آزاده آذربایجان را از هم جدا نمایند.
نا امید نمودن اکثریت دیندار جامعه آذربایجان، از مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران به عنوان ام القرای جهان تشیع، هدفی است که دولت های سایه حاکم بر باکو به شدت در حال برنامه ریزی و اجرای آن هستند و بر همین اساس مسئولین، رسانه ها و اتاقهای فکر، در جمهوری اسلامی ایران می بایست نهایت دقت خود را در موضع گیری ها، تحلیل ها و تصمیم سازی های خود به کار گیرند تا دشمنان اتحاد دو کشور اسلامی نتوانند بیش از این، بین ساکنان همدل، هم کیش و آیین شمال و جنوب ارس جدایی و تفرقه ایجاد نمایند.
سیدفرهاد سیدحسینی - کارشناس مسائل قفقاز جنوبی