نتخابات ریاست جمهوری ترکیه در کانون توجه محافل رسانه‌ای و سیاسی جهان قرار گرفته است. کشورهای زیادی در آسیا، اروپا و حتی ایالات متحده آمریکا این انتخابات را دنبال کرده و به نتایج آن چشم دوخته‌اند....
آران نیوز/
انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در کانون توجه محافل رسانه‌ای و سیاسی جهان قرار گرفته است. کشورهای زیادی در آسیا، اروپا و حتی ایالات متحده آمریکا این انتخابات را دنبال کرده و به نتایج آن چشم دوخته‌اند.
کمال قلیچدار اغلو، به‌نمایندگی از «ائتلاف ملت» و رجب طیب اردوغان، به‌نمایندگی از «ائتلاف جمهور» دو نامزد اصلی این انتخابات هستند. اردوغان یک شخصیت کاملاً شناخته شده می‌باشد که در انتخابات مختلف سال‌های گذشته، بارها پیروز شده است.
او که در دو دهه گذشته، در رأس هرم قدرت ترکیه قرار داشته است، به‌دلیل عملکردهایش در حوزه سیاست داخلی و خارجی در معرض انتقادات تندی از سوی مخالفان و منتقدان قرار دارد. انتخابات پیش‌رو، «سخت‌ترین آزمون اردوغان» از زمان ورود او به دنیای سیاست در اواخر دهه 1970 است.
قلیچدار اوغلو که در فرانسه درس خوانده، یک سیاستمدار کمالیست و تکنوکرات است. او در تمام انتخابات‌های 20 سال گذشته در مقابل اردوغان شکست خورده است. قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق است که توسط کمال آتاتورک بنیان نهاده شد.
درخصوص پیش‌بینی نتیجه انتخابات، یازده نظرسنجی انجام شده که برطبق آن‌ها، فاصله رقابت بین دو نامزد اصلی بسیار کم و به‌نفع قلیچدار اوغلو است، اما یک قاعده کلی وجود دارد که نظرسنجی‌ها فقط قسمتی از تصویر یک موضوع یا ماهیت را منعکس می‌سازند و بارها اتفاق افتاده که در عرصه‌های واقعی و میدانی، خلاف نتایج نظرسنجی‌ها مشاهده شده است.
تا زمان اخذ آراء هر اتفاقی بیفتد و با ورود آرای خاکستری، رأی اولی‌ها، تغییر روند گرایش افکار عمومی از یک نامزد به نامزد دیگر و … سبد آرای نامزدها جابجا شود.
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تاریخ ترکیه که همزمان با آن، انتخابات پارلمانی هم برگزار می‌شود، «مهم‌ترین انتخابات» در بیست سال گذشته است، چرا که اولاً بر بستر ائتلاف‌ها انجام شده و نامزدها معمولا تابع سازوکارها و تصمیمات ائتلافی هستند. البته اردوغان نیز اگرچه به‌نمایندگی از ائتلاف جمهور در انتخابات حضور دارد، اما از این قاعده استثناست.
ثانیاً، نتیجه این انتخابات جدای از اینکه کدام یک از دو نامزد اصلی یعنی اردوغان و قلیچد اراوغلو پیروز شود، «پیامدهای مهمی» در سیاست خارجی، نقش و موقعیت منطقه‌ای ترکیه خواهد داشت و نتیجه آن به‌تدریج در تحولات مربوط به سوریه، عراق، قفقاز و … مشاهده خواهد شد؛ دقیقاً همان مسأله‌ای که باعث شده است این انتخابات از سوی کشورهای خارجی اعم از رقبا و متحدین ترکیه با حساسیت دنبال شود.
برآیند دو موضوع فوق این است که ترکیه بعد از انتخابات در حوزه‌های سیاست داخلی و خارجی، ترکیه قبل از انتخابات نخواهد بود.
در چند سال اخیر ترکیه با مسائل مهمی مواجه شده است. مشکلات اقتصادی، تورم کم‌سابقه، بیکاری، بحران پناهجویان و … فعلاً در رأس مشکلات ترکیه قرار دارد که بخش عمده‌ای از آن ناشی از «سیاست‌های نادرست منطقه‌ای» است. به عبارتی حضور ترکیه در حوزه‌ها و تحولات گوناگون منطقه‌ای از سوریه تا قفقاز جنوبی آنهم با رویکرد تهاجمی و بعضاً حذفی، فراتر از ظرفیت‌های سیاست خارجی و منابع داخلی این کشور بوده است.
تمرکز اصلی رأی‌دهندگان بر مسائل اقتصادی و مطالبات جدی که در این زمینه دارند باعث شده تا نامزدها برنامههایشان را با «نگاه به درون» تنظیم کنند. اقتصاد، به شکل بسیار برجسته و بارزی، موتور محرک تبلیغاتی انتخابات ترکیه است و نامزدها نیز به‌شدت روی این موضوع مانور داده‌اند؛ اگرچه رصد فضای تبلیغات نشان می‌دهد که دو نامزد اصلی به هر دلیلی عمدتاً «کلی‌گویی» می‌کنند و شعار می‌دهند.
رئیس جمهور بعدی برای جلوگیری از تعمیق مشکلات اقتصادی و مقابله با تبعات اجتماعی، سیاسی و امنیتی ناشی از آن، چاره‌ای جز این ندارد که روی مسائل داخل «متمرکز» شود و توان خود را صرف حل‌و‌فصل مشکلات داخلی نماید. این موضوع قطعا باعث «کاهش نقش و بازیگری منطقه‌ای ترکیه» خواهد شد. علاوه‌براین، قلیچدار اغلو با وجود تجارب سیاسی و نقاط بارز شخصی، اما فاقد «کاریزمای» لازم برای ریاست جمهوری است. کاریزمای اردوغان نیز در این سال‌ها تا حدودی رنگ باخته و درواقع به سیاستمداری که دوران طلایی آن پایان یافته، تبدیل شده است. طبیعی است که با ریاست جمهوری هر یک از این دو، ترکیه دیگر همانند قبل به یکه‌تازی‌های منطقه‌ای باز نخواهد گشت.
یک نکته قابل توجه دیگر هم وجود دارد؛ اگر فرضاً نظرسنجی‌ها درست باشد و قلیچدار اوغلو در دور اول یا دور دوم پیروز انتخابات شود، با یک چالش بزرگ مواجه است؛ او نامزد ائتلافی است که از مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و آراء متفاوت و بعضاً متضاد شامل اسلام‌گرایان، ناسیونالیست‌ها، سکولارها و لیبرال‌ها تشکیل شده است.
قوی‌ترین «نقطه اشتراک» ائتلاف ملت، کنار گذاشتن اردوغان از قدرت از طریق صندوق رأی است. ریاست جمهوری قلیچدار اوغلو از این نظر، «نقطه آغاز اختلافات سیاسی و حزبی» خواهد بود که این مسأله نیز به سهم خود باعث انتقال تمرکز ترکیه از سیاست خارجی به داخل خواهد شد.
نکته پایانی در خصوص تأثیر انتخابات ترکیه بر رویکرد جمهوری اسلامی ایران است. سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال انتخابات ترکیه کاملاً روشن است. طبیعی است با توجه به تعاملاتی که تهران – آنکارا باهم دارند، روند و نتیجه انتخابات ترکیه برای جمهوری اسلامی ایران مهم باشد، اما قاعده اصلی این است که جمهوری اسلامی ایران، منافع ملی و اولویت‌های سیاست خارجی و رویکردهای منطقه‌ای خود را با فضای انتخاباتی هیچ کشوری تنظیم نمی‌کند.
انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در کانون توجه محافل رسانه‌ای و سیاسی جهان قرار گرفته است. کشورهای زیادی در آسیا، اروپا و حتی ایالات متحده آمریکا این انتخابات را دنبال کرده و به نتایج آن چشم دوخته‌اند. کمال قلیچدار اغلو، به‌نمایندگی از «ائتلاف ملت» و رجب طیب اردوغان، به‌نمایندگی از «ائتلاف جمهور» دو نامزد اصلی این انتخابات هستند. اردوغان یک شخصیت کاملاً شناخته شده می‌باشد که در انتخابات مختلف سال‌های گذشته، بارها پیروز شده است.
او که در دو دهه گذشته، در رأس هرم قدرت ترکیه قرار داشته است، به‌دلیل عملکردهایش در حوزه سیاست داخلی و خارجی در معرض انتقادات تندی از سوی مخالفان و منتقدان قرار دارد. انتخابات پیش‌رو، «سخت‌ترین آزمون اردوغان» از زمان ورود او به دنیای سیاست در اواخر دهه 1970 است.
قلیچدار اوغلو که در فرانسه درس خوانده، یک سیاستمدار کمالیست و تکنوکرات است. او در تمام انتخابات‌های 20 سال گذشته در مقابل اردوغان شکست خورده است. قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق است که توسط کمال آتاتورک بنیان نهاده شد.
درخصوص پیش‌بینی نتیجه انتخابات، یازده نظرسنجی انجام شده که برطبق آن‌ها، فاصله رقابت بین دو نامزد اصلی بسیار کم و به‌نفع قلیچدار اوغلو است، اما یک قاعده کلی وجود دارد که نظرسنجی‌ها فقط قسمتی از تصویر یک موضوع یا ماهیت را منعکس می‌سازند و بارها اتفاق افتاده که در عرصه‌های واقعی و میدانی، خلاف نتایج نظرسنجی‌ها مشاهده شده است.
تا زمان اخذ آراء هر اتفاقی بیفتد و با ورود آرای خاکستری، رأی اولی‌ها، تغییر روند گرایش افکار عمومی از یک نامزد به نامزد دیگر و … سبد آرای نامزدها جابجا شود.
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تاریخ ترکیه که همزمان با آن، انتخابات پارلمانی هم برگزار می‌شود، «مهم‌ترین انتخابات» در بیست سال گذشته است، چرا که اولاً بر بستر ائتلاف‌ها انجام شده و نامزدها معمولا تابع سازوکارها و تصمیمات ائتلافی هستند. البته اردوغان نیز اگرچه به‌نمایندگی از ائتلاف جمهور در انتخابات حضور دارد، اما از این قاعده استثناست.
ثانیاً، نتیجه این انتخابات جدای از اینکه کدام یک از دو نامزد اصلی یعنی اردوغان و قلیچد اراوغلو پیروز شود، «پیامدهای مهمی» در سیاست خارجی، نقش و موقعیت منطقه‌ای ترکیه خواهد داشت و نتیجه آن به‌تدریج در تحولات مربوط به سوریه، عراق، قفقاز و … مشاهده خواهد شد؛ دقیقاً همان مسأله‌ای که باعث شده است این انتخابات از سوی کشورهای خارجی اعم از رقبا و متحدین ترکیه با حساسیت دنبال شود. برآیند دو موضوع فوق این است که ترکیه بعد از انتخابات در حوزه‌های سیاست داخلی و خارجی، ترکیه قبل از انتخابات نخواهد بود. در چند سال اخیر ترکیه با مسائل مهمی مواجه شده است. مشکلات اقتصادی، تورم کم‌سابقه، بیکاری، بحران پناهجویان و … فعلاً در رأس مشکلات ترکیه قرار دارد که بخش عمده‌ای از آن ناشی از «سیاست‌های نادرست منطقه‌ای» است. به عبارتی حضور ترکیه در حوزه‌ها و تحولات گوناگون منطقه‌ای از سوریه تا قفقاز جنوبی آنهم با رویکرد تهاجمی و بعضاً حذفی، فراتر از ظرفیت‌های سیاست خارجی و منابع داخلی این کشور بوده است.
تمرکز اصلی رأی‌دهندگان بر مسائل اقتصادی و مطالبات جدی که در این زمینه دارند باعث شده تا نامزدها برنامههایشان را با «نگاه به درون» تنظیم کنند. اقتصاد، به شکل بسیار برجسته و بارزی، موتور محرک تبلیغاتی انتخابات ترکیه است و نامزدها نیز به‌شدت روی این موضوع مانور داده‌اند؛ اگرچه رصد فضای تبلیغات نشان می‌دهد که دو نامزد اصلی به هر دلیلی عمدتاً «کلی‌گویی» می‌کنند و شعار می‌دهند. رئیس جمهور بعدی برای جلوگیری از تعمیق مشکلات اقتصادی و مقابله با تبعات اجتماعی، سیاسی و امنیتی ناشی از آن، چاره‌ای جز این ندارد که روی مسائل داخل «متمرکز» شود و توان خود را صرف حل‌و‌فصل مشکلات داخلی نماید. این موضوع قطعا باعث «کاهش نقش و بازیگری منطقه‌ای ترکیه» خواهد شد.
علاوه‌براین، قلیچدار اغلو با وجود تجارب سیاسی و نقاط بارز شخصی، اما فاقد «کاریزمای» لازم برای ریاست جمهوری است. کاریزمای اردوغان نیز در این سال‌ها تا حدودی رنگ باخته و درواقع به سیاستمداری که دوران طلایی آن پایان یافته، تبدیل شده است. طبیعی است که با ریاست جمهوری هر یک از این دو، ترکیه دیگر همانند قبل به یکه‌تازی‌های منطقه‌ای باز نخواهد گشت.
یک نکته قابل توجه دیگر هم وجود دارد؛ اگر فرضاً نظرسنجی‌ها درست باشد و قلیچدار اوغلو در دور اول یا دور دوم پیروز انتخابات شود، با یک چالش بزرگ مواجه است؛ او نامزد ائتلافی است که از مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و آراء متفاوت و بعضاً متضاد شامل اسلام‌گرایان، ناسیونالیست‌ها، سکولارها و لیبرال‌ها تشکیل شده است. قوی‌ترین «نقطه اشتراک» ائتلاف ملت، کنار گذاشتن اردوغان از قدرت از طریق صندوق رأی است. ریاست جمهوری قلیچدار اوغلو از این نظر، «نقطه آغاز اختلافات سیاسی و حزبی» خواهد بود که این مسأله نیز به سهم خود باعث انتقال تمرکز ترکیه از سیاست خارجی به داخل خواهد شد.
نکته پایانی در خصوص تأثیر انتخابات ترکیه بر رویکرد جمهوری اسلامی ایران است. سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال انتخابات ترکیه کاملاً روشن است. طبیعی است با توجه به تعاملاتی که تهران – آنکارا باهم دارند، روند و نتیجه انتخابات ترکیه برای جمهوری اسلامی ایران مهم باشد، اما قاعده اصلی این است که جمهوری اسلامی ایران، منافع ملی و اولویت‌های سیاست خارجی و رویکردهای منطقه‌ای خود را با فضای انتخاباتی هیچ کشوری تنظیم نمی‌کند.