اساس همکاریهای باکو و تلاویو در سه موضوع کشاورزی ، انرژی و بخش نظامی می باشد
آران نیوز : در سال های اخیر، تجارت میان دو کشور افزایش قابل توجهی داشته است. بیش از ۱۴۰ شرکت از اسرائیل در آذربایجان فعالیت می کنند و ارتباطات تجاری حوزه های بسیاری را در بر می گیرد – از انرژی، همکاری نظامی – فنی، کشاورزی، مدیریت آب گرفته تا علم، آموزش و فرهنگ. انرژی یکی از زمینه های اصلی همکاری است.
🔹اسرائیل ۴۰ درصد نفت خود را از آذربایجان وارد می کند. نفت و فرآورده های نفتی از طریق بندر جیهان ترکیه از طریق خط لوله نفت باکو – تفلیس – جیهان به اسرائیل تحویل داده می شود. اسرائیل همچنین، به تجربه متخصصان آذربایجانی در زمینه اکتشاف و تولید نفت و گاز در خشکی و فراساحل علاقه مند است. چندی پیش، ذخایر بزرگ گاز دریایی در این کشور کشف شد و شرکت های تخصصی آذربایجان در آنجا منتظر کار اکتشاف مشترک هستند. پروژه های همکاری در کشورهای ثالث در حال توسعه هستند.
🔹کشاورزی مهمترین شاخه اقتصاد آذربایجان است که امنیت غذایی این کشور را تضمین می کند. همکاری در این زمینه با اسرائیل، کشوری که در تولید محصولات کشاورزی به نتایج بالایی رسیده و بیابان ها و باتلاق ها را به باغ ها و زمین های شکوفا تبدیل کرده، مورد توجه باکو است. در اینجا، کار مشترک در دو جهت است: کشاورزی و آبیاری مربوط به مدیریت منابع آب.
🔹آذربایجان با شرکت های اسرائیلی در تولید بذرهای پربازده محصولات سبزیجات و میوه، کار گزینش، تشکیل مزارع گلخانه ای هوشمند و دامپروری بسیار پربازده همکاری می کند. اسرائیل در نظر دارد، فناوری های منحصر به فردی را در اختیار آذربایجان قرار دهد که امکان چند برابر شدن عملکرد گندم را فراهم می کند و انتظار می رود، تولید غلات را تا حدی افزایش دهد که امکان صادرات آن را فراهم کند.
🔹بر کسی پوشیده نیست که برای اجرای چنین طرح هایی برای نوسازی بخش کشاورزی به آب نیاز است. اسرائیل تجربه منحصر به فردی در مسائل مدیریت آب دارد. در سال ۲۰۲۲، دو شرکت آذربایجان و اسرائیل که متخصص در مدیریت منابع آب هستند، سندی مبنی بر ایجاد یک پلت فرم همکاری جدید برای انتقال بهترین شیوه های اسرائیل به آذربایجان، گسترش قابلیت های فناوری و معرفی ابزارهای نوآورانه امضا کردند. سیستم های اسرائیلی برای تصفیه آب، نظارت و تحویل به مصرف کننده از بهترین ها در جهان محسوب می شوند و اکنون، در کشورهای مختلف اروپا و آسیا به طور گسترده، استفاده می شود.
🔹آذربایجان با توجه به کاهش ذخایر آبی، فرسایش خاک و بحران جهانی که موضوع امنیت غذایی را به منصه ظهور رسانده است، امروز بیش از هر زمان دیگری، به تجربه اسرائیل در بخش آب نیاز دارد. اسرائیل همچنین، در توسعه فناوری های نمک زدایی و تصفیه آب در جهان پیشتاز است. این کشور با تولید ۱۰۸ میلیون متر مکعب آب شیرین در سال، بزرگترین کارخانه آب شیرین کن دریایی جهان را در خود جای داده است. به لطف استفاده از آب شیرین کن ها، امروزه، اسرائیل به طور کامل، آب شهرها را تامین می کند و بیش از ۸۰ درصد زمین های کشاورزی در این منطقه از خاورمیانه از آب بازیافتی استفاده می کنند.
همکاری نظامی و نظامی – فنی یک ماده ویژه همکاری میان آذربایجان و اسرائیل است. همکاری نظامی – فنی دو کشور سابقه ای نزدیک به ۲۰ سال دارد. در سال ۲۰۰۴ قراردادی برای تامین تسلیحات اسرائیلی ساخت ترکیه به آذربایجان امضا شد. در سال ۲۰۰۹، شرکت دفاعی اسرائیلی Elbit Systems یک دفتر نمایندگی در آذربایجان افتتاح کرد. در همان سال، آذربایجان با یک شرکت اسرائیلی برای تولید هواپیماهای بدون سرنشین وارد سرمایه گذاری مشترک شد. این شرکت با نام شرکت آزاد سیستم، ۵۱ درصد متعلق به آذربایجان است. در مارس ۲۰۱۱، کارخانه های این شرکت تولید وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (UAVs) Orbiter و Aerostar را آغاز کردند.
🔹در سال ۲۰۱۲، خرید تجهیزات نظامی آذربایجان از اسرائیل به بیش از ۱.۶ میلیارد دلار افزایش یافت و تا سال ۲۰۱۶، حجم تسلیحات ارسال شده به آذربایجان از اسرائیل به ۶ میلیارد دلار افزایش یافت. جایگاه اول در میان محموله های نظامی اسرائیل به باکو را پهپادها اشغال کرده اند. طی ۱۴ سال گذشته، نیروهای مسلح آذربایجان تقریبا به طور کامل، به پهپادهای اسرائیلی مجهز شده اند و در سال گذشته، وضعیت تا حدودی، به سمت تنوع بخشیدن به منابع خارجی و عمدتا، ترکیه ای پهپادها شروع به تغییر کرده است.
🔹ارتش آذربایجان همچنین به تفنگ های تهاجمی اسرائیلی تاوور تار-۲، مسلسل های یوزی، مسلسل های سبک نقف، سامانه های موشکی ضد تانک اسپایک و LAHAT (ATGMs)، سیستم های موشک پرتاب چندگانه Lynx (MLRS)، مسلسل های ۱۵۵ میلی متری خود چرخ دار مجهز است. آذربایجان اولین و تنها کشوری بود که اسرائیل سامانه های موشکی عملیاتی تاکتیکی را با موشک بالستیک تک مرحله ای سوخت جامد LORA در اختیار این کشور قرار داد.
🔹اسرائیل همچنین، تعدادی ایستگاه راداری مدرن (RLS)، سامانه های موشکی ضد هوایی Barak-8 (SAM)، قایق های مرزی و ناوهای موشکی را به آذربایجان تحویل داد. شرکت اسرائیلی Elbit Systems تانک های T-72 و T-55 آذربایجانی ساخت روسیه و همچنین BMP-2 را مدرنیزه کرده است. اسرائیل همچنین، منبع ناوگان جدید آذربایجان در دریای خزر است.
🔹نکته قابل توجه این است که Azerkosmos و اپراتور ماهواره ای اسرائیلی Spaceco در خصوص همکاری طولانی مدت در زمینه عملیات مشترک ماهواره های مخابراتی اسرائیل بر فراز خاورمیانه، اروپا، امریکای شمالی و افریقا به توافق رسیده اند.
🔹 عامل ایران در روابط آذربایجان و اسرائیل همیشه یک طرف ثالث به طور نامرئی حضور دارد. از یک سو، بر اساس دکترین نظامی – سیاسی ایران، امریکا دشمن اصلی آن اعلام شده و اسرائیل در جدول رده بندی دشمنان ایران پس از امریکا در جایگاه دوم قرار دارد. از سوی دیگر، ایران و آذربایجان در تاریخ، مذهب، مشکلات ملی و در نهایت، در مجاورت جغرافیایی اشتراکات زیادی دارند. با توجه به این شرایط، اسرائیل و آذربایجان برای ایران از اهمیت خاصی برخوردار هستند.