به گزارش آران نیوز به نقل از قدس آنلاین، تولید نفت برای اقتصاد جمهوری آذربایجان حیاتی است. تقریباً نیمی از صادرات این کشور را فروش نفت خام تشکیل می‌دهد. میدان «آذری-چراغ-گونشلی» (AÇG)، واقع در حدود ۱۰۰ کیلومتری شرق باکو، بزرگترین میدان نفتی در بخش آذربایجان در حوزه خزر است. اکثریت مطلق درآمد بخش انرژی این کشور مربوط به این میدان است. بر اساس اطلاعات وزارت نیروی آذربایجان، از زمان بهره‌برداری از میادین AÇG تا اول سپتامبر سال جاری تاکنون ۵۷۹ میلیون تن نفت و بیش از ۲۱۲ میلیارد مترمکعب گاز استخراج شده است. از سال ۲۰۰۱ تا اول سپتامبر سال جاری میزان درآمد حاصل از فروش نفت سود از AÇG بالغ بر ۱۶۸.۶ میلیارد دلار بوده است. تنها در ۹ ماهه سال جاری ۴ میلیارد و ۷۲۸ میلیون دلار از محل این ذخایر درآمد حاصل شده است.
از پیش‌بینی‌های اتاق محاسبات آذربایجان درباره تولید و درآمدهای نفت و گاز در سال ۲۰۲۴ مشخص است که AÇG همچنان امید اصلی اقتصاد آذربایجان در سال‌های آینده خواهد بود.
شاخص‌های کلیدی سود نفت و گاز صندوق نفت آذربایجان برای سال ۲۰۲۴ عبارتند از:
آذری-چراغ-گونشلی: ۴ میلیارد و ۸۹ میلیون دلار شامل ۷۰.۸ درصد
شاه دنیز: ۵۹۶ میلیون دلار شامل ۵.۶ درصد
آبشرون: ۷۷.۴ میلیون دلار شامل ۰.۸۱ درصد
بالاخانی-سابونچو-رامانا و کردخانی: ۷.۱ میلیون دلار شامل ۰.۱۲ درصد
بیناقدی: ۶.۷ میلیون دلار شامل ۰.۱۶ درصد
کوروفداغ: ۶.۲ میلیون دلار شامل ۰.۱۱ درصد
سوراخانی و قاراچوخور: ۲.۲ میلیون دلار شامل ۰.۰۴ درصد
زیغ هوسان: ۱.۷ میلیون دلار شامل ۰.۰۳ درصد
کورسنگی و قاراباغلی: ۱.۷ میلیون دلار شامل ۰.۰۳ درصد
قوم-دنیز و بهار: ۱.۴ میلیون دلار شامل ۰.۰۱ درصد
میشوداغ و کمال الدین: ۱.۳ میلیون دلار شامل ۰.۰۲ درصد
نفتچالا و خللی: ۰.۵ میلیون دلار شامل ۰.۰۲ درصد
مجموع میادین: ۴ میلیارد و ۷۹۲ میلیون دلار شامل ۷۸.۶ درصد تولید دولتی
همان‌طور که از جدول مشخص است، ۴ میلیارد و ۸۹ میلیون تا ۸۵.۳ درصد از ۴ میلیارد و ۷۹۲ میلیون دلار پیش‌بینی‌شده برای ورود به صندوق نفت کشوری در سال آینده با هزینه میادین «آذری-چراغ-گونشلی» تأمین می‌شود.
چگونه میزان تولید در AÇG تغییر کرده است؟
میادین «آذری-چراغ-گونشلی» اگرچه نقش مهمی در اقتصاد جمهوری آذربایجان ایفا می‌کند، اما تولید در AÇG سال به سال کاهش می‌یابد. اثرات این کاهش در حال حاضر در رشد اقتصادی منعکس شده است.
در ۱۱ ماهه سال ۲۰۲۳، اقتصاد آذربایجان تنها ۰.۸ درصد رشد داشته است. دلیل اصلی چنین رشد کمی، کاهش تولید نفت است. از ارقام منتشر شده توسط اتاق محاسبات این کشور می‌توان دریافت که از سال ۲۰۱۵، کاهش مداوم تولید نفت در AÇG وجود داشته است.
در سال ۲۰۱۵، ۲۳۲ میلیون بشکه نفت از این میادین تولید شد. این شاخص تا پایان سال ۲۰۲۳ به ۱۳۴ میلیون بشکه خواهد رسید. این بدان معناست که از سال ۲۰۱۵، تولید نفت در AÇG ۴۲ درصد کاهش یافته است. کاهش تولید در سال‌های اخیر سرعت گرفته است.
تولید نفت در میادین «آذری-چراغ-گونشلی» از سال ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۳ عبارتند از:
۲۰۱۵: ۲۳۲ میلیون بشکه
۲۰۱۶: ۲۳۱ میلیون بشکه
۲۰۱۷: ۲۱۵ میلیون بشکه
۲۰۱۸: ۲۱۴ میلیون بشکه
۲۰۱۹: ۱۹۵ میلیون بشکه
۲۰۲۰: ۱۷۵ میلیون بشکه
۲۰۲۱: ۱۶۷ میلیون بشکه
۲۰۲۲: ۱۵۲ میلیون بشکه
۲۰۲۳: ۱۳۴ میلیون بشکه
پیش‌بینی اتاق محاسبات جمهوری آذربایجان این است که این کاهش در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۶ میلادی ۱۱۹ میلیون بشکه نفت در AÇG تولید شود. این تقریباً نصف در ۱۰ سال است.
خطرات ناشی از کاهش تولید نفت
کاهش شدید قیمت نفت و تداوم درازمدت پایین بودن قیمت‌ها و همچنین کاهش تولید باعث کاهش درآمدهای صندوق دولتی نفت در میان‌مدت خواهد شد. در این صورت، دارایی‌های دولت آذربایجان می‌تواند به سرعت تخلیه شود.
پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی نفت خام در سال آینده افزایش یابد. کشورهای اوپک پلاس با کاهش تولید موافقت کردند. این امر همچنین منجر به افزایش پیش‌بینی قیمت نفت شده است.
بر اساس داده‌های منتشر شده از سوی سازمان‌های مختلف بین‌المللی، متوسط قیمت سالانه یک بشکه نفت خام در سال ۲۰۲۴ ممکن است حدود ۸۰ تا ۹۰ دلار آمریکا باشد. درست است که در سال‌های اخیر، اغلب نوسانات غیرمنتظره در بازارهای انرژی رخ داده است.
در این زمینه، کاهش تولید نفت در جمهوری آذربایجان خطرات بیشتری را برای این کشور ایجاد می‌کند. در این خصوص نظر اتاق محاسبات این کشور در خصوص بودجه آتی صندوق نفت دولتی حاکی از آن است که ممکن است در میان‌مدت با افت شدید قیمت نفت و درازمدت پایین بودن قیمت و همچنین کاهش تولید، درآمدهای صندوق نفت کاهش یابد. بنابراین، امکان تخلیه سریع دارایی‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت.
سازمان‌های بین‌المللی نیز خطراتی را که تولید نفت می‌تواند برای اقتصاد آذربایجان ایجاد کند، به عنوان یک عامل خطر می‌دانند. بر اساس شبیه‌سازی بلندمدت رشد اقتصاد آذربایجان توسط بانک جهانی، در آذربایجان نرخ رشد جمعیت رو به کاهش است و جمعیت رو به پیری است؛ این کشور با کاهش ذخایر هیدروکربنی مواجه است؛ تنوع دارایی کافی نیست و سهم بخش غیرنفتی/گاز در رشد محدود است.
از این شبیه‌سازی نتیجه می‌شود که اگر دولت آذربایجان مشکلات فوق را حل نکند، متوسط رشد اقتصادی سالانه این کشور در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۵۰ میلادی ۰.۵ درصد خواهد بود. این بدان معناست که اقتصاد جمهوری آذربایجان در بهترین حالت ثابت می ماند و رشد نخواهد داشت.