سرویس آذربایجان/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان :
زرتشت علی‌زاده تحلیلگر سیاسی : این بیانیه مجموعی از واژه‌های مزخرفی است. در این سند مواردی متناقض بسیاری موجود می‌باشد كه گاهی منافع هر كدام از طرف‌های مناقشه را تامین می‌كند. یعنی اگر به موازین حقوق بین‌الملل و در عین اصل تعیین سرنوشت ملل استناد می‌شود، آنگاه نمی‌توان گفت مطلب جدیدی در وجود دارد. روسیه با این اقدام، می‌خواهد به جهانیان بگوید كه در این مساله حرف نهایی فقط توسط آن زده خواهد شد.
راسیم آقایف تحلیلگر سیاسی: بیانیه مسكو از چند لحاظ برای آذربایجان حایز اهمیت می‌باشد. عملا آذربایجان با نقش اصلی روسیه در روند حل و فصل مناقشه قره‌باغ در زمانی معین موافقت نموده است. دوم اینكه آذربایجان برای اولین بار عدم توسل به زور را در حل مناقشه متعهد شده است. در عین حال در این سند از توافق طرف‌ها با مساله حل مرحله‌ای مناقشه سخن به میان آمده است و آن بدین معنی است، در آینده نزدیك مساله آزاد شدن 7 منطقه اشغالی آذربایجان قابل اجرا خواهد شد.
وفا قلی‌زاده تحلیلگر سیاسی: بیانیه مسكو یك سند بی‌معنی است و به درد كسی نمی‌خورد. روسیه با این اقدام، می‌خواهد خود را بعنوان تضمین كننده صلح در مساله قره‌باغ مطرح نماید. بیانیه مسكو از بعد نظری به درد ارامنه می‌خورد. زیرا از این به بعد آذربایجان حتی نمی‌تواند واژه جنگ را بعنوان یكی از راه‌های حل مناقشه قره‌باغ بكار ببرد. این سند یك سد دیگر را در برابر آذربایجان ایجاد كرده است.
حكمت حاجی‌زاده تحلیلگر سیاسی : در بیانیه مسكو مطلب جدیدی موجود نمیباشد. آدم نمی‌فهمد در آن چه چیزی نوشته شده است. چنین سندی به درد چه كسی می‌خورد؟
ارسطون اروجلو رییس مركز مطالعات شرق - غرب: بیانیه مسكو برای هیچ كدام از طرفین مناقشه تعهد‌آور نمیباشد. این سند هم در جهت منع طرف‌های مناقشه از توسل به زور برای حل مناقشه فاقد اثر می‌باشد. زیرا تاكنون اسناد تعهد آور متعددی كه در آن جنگ منع می‌شود، توسط طرف‌ها امضا شده است. مهم‌ترین نتیجه حاصله از مذاكرات مسكو، امضا شدن یك سند تشریفاتی است كه نشان می‌دهد امیدی به حل و فصل هرچه زودتر مناقشه قره‌باغ باقی نمی‌گذارد.
علی كریم‌لی رهبر حزب جبهه خلق آذربایجان: مذاكرات مسكو با دیدارهای روسای جمهوری در پانزده سال گذشته فرق اساسی ندارد. امروز بیشتر سعی می‌شود سند امضا شده در مسكو به منزله حادثه مهمی قلمداد شود. بیشتر روسیه به آن نیاز دارد. كاخ كرملین می‌خواهد ثابت كند كه در حل مشكلات صادقانه عمل می‌كند. این سند مجموعه‌ای از حرف‌هایی است كه از زمان مناقشه تا امروز زده می‌شود. در واقع، در این بیانیه مطلب جدیدی وجود ندارد. در بیانیه مسكو به «اصول مادرید» تاكید می‌شود كه عامل خطرناكی برای آذربایجان است. زیرا همین اصول ناظر بر مساله تعیین رژیم حقوقی قره‌باغ كوهستانی از طریق برگزاری یك همه‌پرسی در قره‌باغ است كه بیشتر ساكنان آن ارمنی هستند. این یك گام استراتژیك برای جدا كردن قره‌باغ از آذربایجان است. همچنین، انعكاس این اصل در سند مزبور نشان از آن است كه آذربایجان این گزینه را قطعا مردود نمی‌داند. انگار غرب و روسیه استراتژی واحدی برای جدا كردن قره‌باغ از آذربایجان در پیش گرفته‌اند و در راستای تحقق بخشیدن به آن می‌كوشند. مساله رفراندوم در همه اسناد مربوط به قره‌باغ موجود می‌باشد. مسئولیت به طول انجامیدن مذاكرات پیرامون این پیشنهاد، با حاكمیت آذربایجان است.
عیسی قنبر رهبر حزب مساوات: تلاش روسیه برای به دست گرفتن ابتكار در جهت حل و فصل مناقشه قره‌باغ، در راستای منافع آذربایجان نمیباشد. در بیانیه مسكو نكات خطرناك بسیاری علیه آذربایجان موجود می‌باشد. امضا شدن چنین سندی توسط الهام علی‌اف، به معنی عقب‌نشینی وی از موضع قبلی خود می‌باشد. این یك سند بسیار خطرناكی است. زیرا در آن بطور غیر مستقیم از اصول مادرید سخن به میان آمده است و در نظر است مذاكرات نیز بر اساس همین اصول پیگیری شود. این هم بنوبه خود حاوی خطری نظیر برگزاری رفراندوم در قره‌باغ و استقرار نیروهای حافظ صلح روسیه در منطقه مناقشه است.
اقبال آقازاده رهبر حزب امید: محتوای این بیانیه روشن نمیباشد. من بعید می‌دانم این سند چیزی را تغییر دهد. این سند نشان از آن است كه روسیه هنوز امكان مانور خود را دارا می‌باشد. مسكو می‌خواهد چنین وانمود كند كه جماهیر قفقاز جنوبی همچنان تحت تاثیر روسیه قرار دارند.
عاصم ملا‌زاده رهبر حزب اصلاحت دموكراتیك آذربایجان : مذاكرات مسكو نشان از سوء نیست دمیتری مدودیف رییس جمهوری روسیه است. بیانیه مسكو نتیجه مثبتی در پی نخواهد داشت. آن نشاندهنده برگزار شدن یك دیدار بی نتیجه است
نوروز محمداف رییس روابط خارجی نهاد ریاست جمهوری آذربایجان : بیانیه مسكو حاوی اصول پایه حل و فصل مناقشه قره‌باغ كوهستانی است. متیو برایزا رییس آمریكایی «گروه مینسك» نیز در باره بیانیه مسكو چنین نظری دارد. این یك سند بسیار مهمی بوده و سرآغاز مرحله جدیدی در پی مذاكرات پیچیده چهارده ساله است. در بیانیه مسكو وظایف طرف‌ها برای آینده نیز مشخص می‌شود.
خزر ابراهیم رییس واحد مطبوعاتی وزارت امور خارجه آذربایجان : بیانیه مسكو سند مهمی بوده و حاوی ماهیت و همه نكات مربوط به مذاكراتی است تا امروز در این ارتباط برگزار شده‌اند. در سند هلسینكی مساله تعیین سرنوشت ملل» منعكس شده است. این مساله در قالب اصل تمامیت ارضی كشورها قابل اجرا است. ما منكر هیچ كدام از اصول بین‌المللی نیستیم. ولی در اسناد بین‌المللی اصل تمامیت ارضی كشورها بر اصل تعیین سرنوشت ملل ترجیح داده می‌شود.
آیاز مطلب‌اف رییس جمهوری اسبق: امضای بیانیه مسكو گام سیاسی مثبتی در راستای حل و فصل مناقشه قره‌باغ است، منوط بر اینكه اجرا شده باشد. ولی من با نظر آنهایی كه امضای این سند را سرآغاز فصل جدیدی در روند مذاكرات قره‌باغ می‌دانند، مخالفم. زیرا غرب و روسیه در منطقه منافع خاصی دارند و در بیشتر موارد این منافع در تناقض می‌باشد.
الدار نمازاف رییس بنیاد در راه آذربایجان : كاخ كرملین در مساله امضا شدن بیانیه مسكو نقش بسزایی ایفا نموده است. در این سند از گروه مینسك بعنوان تنها میانجیگر بین طرف‌های مناقشه نام برده می‌شود. یعنی روسیه ضمن رعایت قواعد دیپلماتیك، نقش مهم خود را نیز در این مساله مطرح نموده است. بیشترین فواید این سند به روسیه خواهد رسید. در این سند چیز جدیدی وجود ندارد. یعنی در این سند تاكید می‌شود كه مذاكرات تا زمانی كه اصول اصلی مورد توافق طرف‌های مناقشه واقع شود ادامه یابد. ولی در باره جزئیات این اصول هیچ توضیحی داده نمی‌شود. در هر صورت این سند از اهمیت روانی برخوردار است. ولی اگر در قالب مذاكرات نتیجه‌ای حاصل نشود آنگاه بیانیه مسكو چه اهمیتی خواهد داشت؟ حتی در صورتی كه ارامنه از سیاست توسعه‌طلبانه خود دست بر ندارند، اثر روانی آن هم از بین خواهد رفت.
روزنامه ینی مساوات
راسیم موسی‌بی‌اف تحلیلگر سیاسی: بیانیه مسكو فاقد اهمیت می‌باشد. آن موجد تكلیف حقوقی نمیباشد. در این سند از مسایل مهمی از قبیل تعیین رژیم حقوقی قره‌باغ كوهستانی و اخراج ارامنه از آنجا هرگز سخن به میان نیامده است. به نظر من ، این سند نیز چیزی را تغییر نخواهد داد.
عاكف نقی رییس سازمان آزادی‌بخش قره‌باغ: ما از ابتدا با مساله حضور آذربایجان در روند مذاكرات قره‌باغ مخالفیم و می‌دانستیم كه نشست مسكو نیز چیزی را تغییر نخواهد داد. روسیه همه امكانات خود را به كار گرفته است تا نیروهای خود را تحت لوای حفظ صلح در منطقه مستقر نماید. سند مسكو نیز گام خطرناكی در راستای تحقق این اهداف روسیه می‌باشد. به موجب این سند آذربایجان عدم توسل به زور جهت حل مناقشه قره‌باغ را متعهد شده و خیلی ضرر كرده است. آذربایجان كه بخشی از اراضی آن اشغال شده است باید مطابق با آیین‌نامه سازمان ملل متحد عمل كند. چرا آذربایجان بطور داوطلبانه چنین كاری را متعهد شده است؟
پایان پیام.