سرویس ایران/خبرگزاری آران
خبرگزاری آران / سرویس ایران :
"یلنا سوپونینا" مفسر روزنامه "ورمیا نووستی" درباره برنامه اتمی ایران و همکاری ایران با روسیه با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفتگویی انجام داده که شرح آن در زیر آمده است:
پرسش: در شورای امنیت سازمان ملل متحد تحریمهای جدید بین المللی علیه ایران تهیه میشود. این تحریمها روی کشورتان چه اثری خواهد گذاشت؟
پاسخ: "طبیعی است که ما از اعمال تحریمها علیه دولت استقبال نمی‌‌کنیم. این گونه اقدامات می‌‌تواند برای مردم هر کشوری مشکلاتی به بار آورد. ولی ما به این وضع عادت کرده‌ایم زیرا تحریمها علیه ما 31 سال است که اعمال میشود . اقداماتی که علیه ما اتخاذ می‌شد گاهی شدیدتر و گاهی ضعیف‌تر بود. با این حال، این گونه محدودیت ها خوشایند نیست. حالا دلمان می‌‌خواهد که اعضای شورای امنیت هشیاری به خرج داده و اجازه ندهند تحریمهای جدید اعمال شود زیرا تحریمها نه تنها برای ملت ایران بلکه در نهایت امر برای خود این کشورها نیز‌مشکلاتی به وجود خواهد آورد. این یک شمشیر دولبه است".
پرسش: ممکن است منظور خود را توضیح بفرمایید؟
پاسخ: "منظورم بسیاری از مسایل مربوط به همکاری‌‌های اقتصادی، تجارت نفت و نفوذ سیاسی ایران در منطقه و در کشورهای جهان اسلام است. این نفوذ بسیار زیاد است. رفتار تجاوزکارانه غرب و ایادی غرب نسبت به ایران به معنی خصومت با مسلمانان به طور عام است. ما این موضوع را توضیح خواهیم داد".
پرسش: در میان کشورهای اسلامی کشور عربستان سعودی هم وجود دارد که با غرب روابط خوبی دارد...
پاسخ: "منظور ما قبل از همه، ملت‌ها هستند. در جریان سفر به این کشورها با مردم گفتگو کنید و حرفشان را بشنوید. درباره ایران پرسش کنید. گاهی بین کارهای حکام و افکار مردم تفاوت زیادی وجود دارد. مسأله فلسطین را در نظر بگیرید. بعضی کشورهای عربی تعهدات خود را در زمینه حل و فصل این مسأله اجرا نمی‌‌کنند. ولی آیا این بدان معناست که مردم این کشورها شریک این موضع‌گیری هستند؟ البته که خیر".
پرسش: بسیاری از همسایگان شما و از جمله عرب‌ها نگران برنامه اتمی ایران هستند. به عنوان مثال، "شیخ محمد الصباح" وزیر امور خارجه کویت این را به من گفته است. برداشت شما از این نگرانی‌ها چیست؟
پاسخ: "در حال حاضر ساخت نیروگاه اتمی بوشهر به پایان میرسد. ایمنی کار رآکتور توسط متخصصین روس و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأمین میشود. اگر کویت نگران است، بگذار از آژانس بپرسد این نیروگاه امن است یا خیر؟ به علاوه، کویت، بحرین و امارات قصد دارند در خاک خود نیروگاه‌‌های اتمی بسازند. لذا ما هم حق داریم از این پرسش ها بکنیم. ولی ما این کار را نمی‌‌کنیم زیرا مطمئنیم که این نیروگاه‌‌ها بر اساس استانداردهای بین المللی و تحت نظارت بین المللی ساخته می‌شوند. این نگرانی دلایل سیاسی دارد و نه فنی".
پرسش: آنها نگران نه نیروگاه بلکه احتمال وارد شدن ضربات نظامی به تأسیسات اتمی ایران از سوی ایالات متحده و اسراییل هستند که می‌‌تواند موجب آلودگی منابع آبی و منابع دیگر شود...
پاسخ: "بگذارید این کشورهای نگران بین ما و آن‌هایی که این برنامه‌‌ها را در سر می‌‌پرورانند، قرار بگیرند و از کارشان ممانعت کنند".
پرسش: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که شما ذکر کردید، اعلام کرده است که ایرانیان به همه پرسشات درباره ماهیت برنامه اتمی خود پاسخ نداده‌اند. گویا هنوز معلوم نشده است این برنامه صلح‌آمیز است یا خیر. چرا شما عجله نمی‌‌کنید تا به همه پرسش‌های آنها پاسخ دهید؟
پاسخ: "این پرسش مشخصی درباره ماهیت امر است. بیاید به تاریخچه پرونده هسته‌ای ایران بنگریم. طی سال‌‌های اخیر بارها اتفاق افتاده است که آژانس از ما پرسش هایی کرده و سپس اعتراف می‌‌کرد که این پرسش ها غیر منطقی بودند. اسناد آژانس را برای این ملاقات آورده‌ام. چند سال قبل در همان آغاز توسعه اوضاع پیرامون پرونده هسته‌ای ما، آژانس اعلام کرده بود که گویا ایران قادر است اورانیوم را تا 30 و حتی 40% غنی سازی کند. در آن زمان ما از این امکانات برخوردار نبودیم. توضیح دادیم که اثرات کشف شده بر روی سانتریفیوژها، مربوط به آلودگی باقی مانده از غنی‌سازی اورانیم در کشور فروشنده بود. ولی آژانس فقط بعد از گذشت سه سال اعتراف کرد که آلودگی مذکور منشأ خارجی دارد. من که در آن زمان سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودم، این قضیه را‌خوب به یاد دارم ".
پرسش: اگر یادم باشد، شما آن تجهیزات را از پاکستان خریده بودید؟
پاسخ: "مهم نیست از پاکستان خریدیم یا از جای دیگر. مهمتر این است که آژانس در گزارش‌های خود می‌‌نویسد: "آژانس بیش از این مسئله مذکور را منشأ سوء تفاهم محسوب نمی‌‌کند". سه سال بعد اعتراف کردند! ولی طی آن سال‌‌ها سر و صدا در رسانه‌‌های گروهی ادامه داشته و افکار عمومی را علیه ما هدایت میکردند. ولی ما از همان ابتدا به اروپایی‌‌ها و آمریکاییها و همه توضیحات لازم را داده بودیم".
آنها از روی دستگاهی نمونه‌برداری کرده بودند که در آن زمان پیش ما هنوز راه نیافتاده بود. آن را از بازار سیاه خریده بودیم و حتی بعضی قطعاتش کم آمده بود. ما برای آنها توضیح دادیم این قطعات را از کجا و با چه هدفی خریدیم. آنها باور نمی‌‌کردند و سعی میکردند ما را با بعضی فروشنده‌ها مرتبط سازند ولی بالاخره صحت اطلاعاتی را که ما ارائه دادیم، قبول کردند. بعد از آن حادثه مجبور شدیم تصمیم بگیریم خودمان این دستگاه‌‌ها را بسازیم. این کار وقت‌گیر بود ولی الآن شما می‌بینید ما به چه موفقیت‌هایی دست یافته‌ایم. لذا آژانس هم کارش بی عیب و نقص نیست.
به یک بند دیگر سند آنها نگاه کنید. اینجا موضوع پولونیوم-210 ذکر شده است. آنها طی مدت زیادی تأکید میکردند که ایران از این ماده برای تولید سلاحهای هسته‌ای استفاده میکند. ولی چند سال بعد آژانس اعلام کرد که از توضیحات ایرانیان راضی است و این پرسش را از دستور روز حذف میکند.
بند دیگر درباره معدن گهین است. این معدن اورانیومی در قسمت جنوبی ایران در حوالی بندرعباس واقع شده است. آنها در این مورد نیز اظهار شک و شبهه کرده بودند. و حالا بخوانید: "آژانس بیش از این، این مسأله را مسأله مورد بحث و اختلاف محسوب نمی‌‌کند". مسأله این است که ابتدا شبکه‌‌های CNN، "فاکس نیوز" و سایر شبکه‌‌های تلویزیون آمریکا درباره این معدن سروصدای زیادی بر پا کرده و افکار عمومی را تحت تأثیر قرار داده بودند.
ولی وقتی که مسأله رفع شد، در این مورد چیزی نگفتند. در زمینه مسأله سانتریفیوژها، اسناد درباره اورانیوم فلزی و غیره همین قضیه مشاهده شد. آنها همیشه می‌‌خواستند ثابت کنند که ما بمب اتم می‌‌سازیم در حالی که ما این بمب را نساخته و نمی‌‌سازیم.
ما چطور و چند بار باید ثابت کنیم که فقط اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌‌کنیم؟ چند بار؟ هزار بار؟ پرسشی که مطرح میشود، این است که چه کسی صداقت از خود نشان نمی‌‌دهد؟ آنها در کشور همسایه عراق به بهانه وجود سلاحهای کشتار دسته جمعی جنگ راه انداختند. صدها هزار نفر را کشتند و بعد اعلام کردند که ما اینجا چیزی پیدا نکردیم و اینکه چنین سلاح‌‌هایی اینجا نیست. آنها از موضع زور و طبق قانون جنگل رفتار میکنند".
پرسش: آیا در این شرایط شما می‌‌توانید به ساخت بمب هسته‌ای علاقه بیشتری داشته باشید؟
پاسخ: "ببینید، اگر ما واقعاً می‌‌خواستیم بمب بسازیم، مگر نیات خود را پنهان می‌‌کردیم؟ ما یکی از مستقل‌ترین دولت‌های جهان را ساخته‌ایم. ما از آمریکا، روسیه، چین و اروپا حساب نمی‌‌بریم. ما می‌‌توانستیم به راحتی از قرارداد عدم گسترش سلاحهای هسته ای (NPT) خارج شده و علناً اعلام کنیم که داریم بمب هسته ای می‌‌سازیم.
ولی آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم ما فرمودند که ساخت چنین بمبی، یک کار نامشروع و مغایر با اسلام است. بمب هسته‌ای حرام است. هم استفاده از آن حرام است و هم نگهداری آن. آیا شما خیال می‌‌کنید که ما از دستورات رهبر روحانی خود تخلف خواهیم کرد؟
حتی اگر فرض کنیم که ما بتوانیم یک خرج هسته ای تولید کنیم، این در هر حال بمب نیرومندی نخواهد بود که روسیه و ایالات متحده به وفور دارند. در این صورت، ساخت آن برای ما چه معنایی دارد؟
آیا شما جداً فکر می‌‌کنید که ما می‌‌توانیم در این زمینه حریف روسیه و آمریکا شویم؟ حتی صد سال کم است که به آنها برسیم. عقل به ما می‌‌گوید که سلاح هسته‌ای برای ایران آرامش، صلح و امنیت به ارمغان نخواهد آورد.
ایران به بمب اتم احتیاجی ندارد. ما مشغول ساخت این نوع سلاح‌‌ها نیستیم. همینطور سعی نمی‌‌کنیم سلاحهای شیمیایی و میکروبی را تولید کنیم. تصادفی نیست که ایران عضو بسیاری از سازمان‌های بین المللی شده است که مخالف اشاعه این نوع سلاح‌‌ها هستند. ما عضو قرارداد عدم گسترش سلاحهای هسته‌ای هم شده‌ایم".
پرسش: ولی اسراییل دشمن شماست؟
پاسخ: "اسراییل ادامه آمریکاست. هر مناقشه‌ای بین ایران و اسراییل در واقع مناقشه بین ایران و آمریکاست. اسراییل به گونه‌ای که از اول ساخته شده بود، دولتی با مساحت حدود 10 هزار کیلومتر مربع است. یعنی چیزی شبیه به یک شهر بزرگ ایران. اگر حمایت آمریکا نبود، این دولت ظرف یک روز سقوط می‌‌کرد".
پرسش: فرمودید که اعتقادات معنوی و ایمانتان مانع از ساخت سلاحهای اتمی میشود. ولی از زبان دیپلمات‌های روس هم شنیده‌ام که مسلمانان‌ایرانی اهل تشیع به اصل مذهبی "تقیه" پایبندند که به معنی پنهان کردن اعتقادات واقعی، اهداف و راه‌‌های دستیابی به اهداف خود از دیگران است. آیا این ادعا صحت دارد؟
پاسخ: "آخر ما چیزی نداریم که پنهان کنیم و دلیلی نداریم که چیزی پنهان کنیم!
به کره شمالی بنگرید که خواست و از قرارداد عدم گسترش سلاحهای هسته‌ای خارج شد زیرا حقش را داشت و سپس بمب اتم ساخت. ولی ما از این قرارداد خارج نشده‌ایم.
ایران در آینده نیز عضو آن باقی خواهد ماند. ایران به بازرسان بین المللی اجازه داد تأسیسات اتمی خود را مورد بررسی قرار دهد. ضمن ابراز احترام به دیپلمات‌های روسیه و کشورهای دیگر، فکر می کنم که آنها باید از منطق بهره بگیرند.
من یکی از مسئولین ایرانی هستم که همیشه بر اهمیت همکاری با روسیه تأکید کرده و کمک‌‌های کشور شما را یادآور می‌‌شوم. در دوران شوروی، حدود 50 سال پیش متخصصین شما در ایران یک کارخانه بزرگ ذوب‌آهن اصفهان را ساختند. و حالا انشاءالله روس ها در ماه‌‌های آینده اولین نیروگاه اتمی ایران را تکمیل خواهند کرد.
ما از همکاری با روسها برداشت‌های خوبی داریم. مسأله در سیاست است. مسأله این است که ایران مخالف سلطه غرب و سیاست استعمارگرانه آن است. ایران به تله بین المللی افتاده است.
اگر ما گذشت و سازش کرده و از حمایت از فلسطین دست می‌‌کشیدیم، برخورد غرب با ما بلافاصله اصلاح می‌شد. در این صورت روسها بیش از پیش به همکاری با ما علاقه‌مند می شدند، همانطور که الآن سعی میکنند با عربستان سعودی همکاری کنند.
ولی آیا شما فکر می‌‌کنید که مسایل افراط و تروریسم در شمال قفقاز روسیه فقط دلایل داخلی دارد؟ آیا باور می‌‌کنید که همه این اندیشه‌‌ها از داخل روسیه نشأت می‌‌گیرند؟ ولی من اعتقاد دارم که این پدیده‌‌ها در خارج از کشور شما ریشه دارند".
پرسش: به نظر شما، کدام کشورها افراط موجود در روسیه را تغذیه میکنند؟
پاسخ: بهتر است که از آنها نام نبریم. روسیه این را میداند. ولی روسها سعی میکنند با صدای بلند این را نگویند زیرا کشورهایی در کار هستند که در مدار سیاست غرب قرار دارند. ولی ایران در مدار غربی قرار ندارد و روسیه نمی خواهد به خاطر ما با غرب دعوا کند. روسها چند مورد شبیه به گرجستان یا اوکراین را باید تجربه کنند تا بالاخره بفهمند که ایران دوست شما است و نه غرب؟ یادتان بیاید ناتو برای فروپاشی اتحاد شوروی چقدر تلاش کرده بود!
همه چیز پیرامون روسیه در دست آمریکاست. غیر از ایران. ما هیچ وقت برای شما مشکلی ایجاد نکرده‌ایم. پس چرا شما از ایران واهمه دارید ولی از آن‌هایی که به کشورتان تروریسم صادر میکنند، نمی‌‌ترسید؟
ما برای شهروندان روسیه آرزوی بهروزی و موفقیت داریم. ما روسیه را همسایه مهم و بزرگ خود محسوب می‌‌کنیم. ولی ما می‌‌خواهیم که روسیه هم با ما به عنوان همسایه بزرگ خود برخورد کند و دولت روسیه تصمیم‌های سنجیده‌تری بگیرد.
ما به حمایت خاصی احتیاجی نداریم. فقط نباید کورکورانه در راستای سیاست آمریکا حرکت کنید. بالاخره کشور شما، قدرت بزرگی است".
پرسش: روسیه نمی‌‌خواهد که بمب اتم در دست همسایه آن قرار بگیرد...
پاسخ: "ما این بمب را نمی‌‌سازیم! باید چکار کنیم که این را برای شما ثابت کنیم"؟
پرسش: در این صورت چرا از معامله با جامعه بین المللی در زمینه رآکتور پژوهشی تهران امتناع کردید؟ روسیه پیشنهاد کرده بود که شما در شرایطی که سوخت برای رآکتور مذکور تمام میشود، از غنی‌سازی آن در داخل کشور برای اجتناب از شبهات خودداری کنید و اورانیوم با غنای پایین را به روسیه بدهید و در عوض اورانیوم با غنای بالا را به عنوان سوخت دریافت کنید. چرا شما این پیشنهاد را قبول نکردید؟
پاسخ: "ما امتناع نکردیم بلکه فوراً این پیشنهاد را قبول کردیم و الآن هم با آن موافقیم. ولی مسأله ضمانت‌های مطرح میشود. به ما پیشنهاد کردند که یک دفعه یک هزار کیلوگرم از اورانیوم 3.5 درصدی خود را بدهیم و سپس در انتظار غنی‌سازی تمام این محموله تا 20% بنشینیم.
همین سطح غنی‌سازی اورانیم برای فعالیت این رآکتور پژوهشی و تولید ایزوتوپ پزشکی لازم است. فرض کنیم ما تمام اورانیوم خود را بدهیم ولی چه ضمانتی وجود دارد که آن را به ما پس بدهند؟
چرا از اول همان 100 کیلوگرم اورانیومی با غنای بالا را که از یک تن اورانیوم با غنای پایین درست میشود، به ما ندهند؟
چرا باید یک سال صبر کنیم، همانطور که آنها پیشنهاد کردند"؟
پرسش: آقای معاون رئیس جمهور، آیا این مسأله اعتماد است؟ آیا شما شک می‌‌کنید که روسیه یک سال بعد حجم توافق شده اورانیوم را پس بدهد؟
پاسخ: "می‌‌دانید، 31 سال است که 50 تن از اورانیوم ما در فرانسه باقی مانده است. از زمان شاه! بگذار فرانسوی‌ها آن را به ما پس بدهند. ما در سال‌‌های انقلاب به آمریکاییها 2 میلیون دلار پرداخته بودیم تا برای رآکتور تهران سوخت بخریم ولی آنها نه سوخت به ما دادند و نه 2 میلیون دلار را اعاده کردند".
پرسش: آرژانتین سوخت مورد نیاز شما را فروخت؟
پاسخ: "تنها اواخر سال‌‌های 1980 یعنی حدود 10 سال بعد از پیروزی انقلاب با آرژانتین درباره خرید سوخت توافق کردیم. ولی ما در آن زمان هیچ برنامه اتمی غیر از رآکتور پژوهشی تهران نداشتیم. بعد از آن چطور می‌‌توانیم به فرانسوی‌ها اعتماد کنیم؟ ما از تجربه منفی همکاری گذشته با غرب در این زمینه برخورداریم. نه تنها روسیه بلکه فرانسه و آمریکا نیز در معامله فرضی شرکت میکنند. اگر اتفاقی بیافتد، روسیه خواهد گفت: ببخشید، این تصمیم جامعه بین المللی است. پیشنهاد این بود که روسها تکمیل غنی‌سازی اورانیم را انجام داده و سپس آن را به فرانسه بفرستند که میله‌‌های سوختی همانجا ساخته شوند. بله، مسأله‌ای که وجود دارد، فقدان اعتماد متقابل است. ولی چه چیزی باعث بی اعتمادی شده و چه کسی آن را ویران کرده است؟ خود آنها . ما این کار را نکرده‌ایم".
پرسش: طبق اطلاعاتی که من دارم، سوختی که در گذشته برای رآکتور تهران خریده شد. در ماه‌‌های آوریل یا می سال جاری تمام خواهد شد. یعنی شما باید فوراً ذخایر خود را تکمیل کنید. چه اقدامی اتخاذ می‌‌کنید؟
پاسخ: "ذخایر سوخت نه برای یکی دو ماه بلکه برای مدت طولانی‌تری کفایت خواهد کرد. در هر حال، تا زمانی کفایت میکند که ما بتوانیم اورانیوم با غنای مناسب برای این رآکتور را تولید کنیم. ولی از شما پنهان نمی‌‌کنم که ما تولید ایزوتوپ پزشکی را در حد معینی کاهش داده‌ایم تا زمان کار رآکتور تمدید شود. ما خودمان می‌‌توانیم اورانیوم را تا سطح 20% غنی سازی کنیم. از این نوع اورانیوم 4 کیلو داریم. ما هر ماه 1.5 کیلو لازم داریم".
پرسش: شاید شما بتوانید اورانیوم را تا سطح بالاتری هم غنی سازی کنید؟
پاسخ: "البته که می‌‌توانیم. می‌‌توانیم تا هر سطحی اورانیم را غنی‌سازی بکنیم. از نظر فنی می‌‌توانیم این کار را بکنیم ولی به این سطح غنی‌سازی اورانیم احتیاجی نداریم".
پرسش: در سراسر کشور چند تا سانتریفیوژ دارید؟ ارقام گوناگونی ذکر میشود.
پاسخ: "این اطلاعات را به شما نمی‌‌دهم. خودتان می‌‌دانید در این مورد چه چیزی که نمی‌‌نویسند. حق ندارم این موضوع را فاش سازم ولی شکر خدا تعدادشان کافی است و روز به روز بیشتر میشود. اینها مدرن‌ترین سانتریفیوژها هستند. در سال جاری این تجهیزات جدید فایده زیادی خواهد داد".
پرسش: آیا همه این سانتریفیوژها ساخت ایران هستند؟
پاسخ: "بله، همه بلا استثنا. ما فقط در همان ابتدا تجهیزات خارجی برای کار پژوهشی خریده بودیم".
پرسش: الآن روزنامه‌نگاران غربی اغلب از شهرام امیری دانشمند اتمی ایرانی نام می‌برند. گویا او به کمک "سیا" در سال 2009 به آمریکا فرار کرده است. آیا شما نگران آن هستید که او اسرار برنامه اتمی ایران را برای دشمن شما فاش سازد؟
پاسخ: "او به هیچ عنوان دانشمند هسته‌ای نیست. سعی میکنند او را این طور معرفی کنند. بله، او در یکی از ساختارهای اتمی ما به عنوان کارمند عادی کار می‌‌کرد. او در جریان سفر حج، در عربستان سعودی ناپدید شد. بعد از آن، ما از رسانه‌‌های گروهی فهمیدیم که او در ایالات متحده به سر می‌‌برد".
پرسش: چرا ایران اطلاعات درباره ساخت کارخانه جدید برای غنی‌سازی اورانیم در ناحیه "فردو" واقع در نزدیکی شهر قم را پنهان می‌‌کرد؟ در سپتامبر سال 2009 رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که از این امر اطلاع دارید و دمیتری مدودف رئیس جمهور فدراسیون روسیه را که برای شرکت در اجلاس سران سازمان ملل به نیویورک رفته بود، تحت تأثیر قرار داد. پاسخ شما چیست؟
پاسخ: "پاسخ من این است که بهتر بود اگر رئیس جمهور روسیه این اطلاعات را نه از رئیس جمهور آمریکا بلکه از سفیر روسیه در تهران دریافت می‌‌کرد که اطلاعات حقیقی بیشتری دارد تا باراک اوباما.
توضیح می‌‌دهم که این عملیات در صخره جریان داشت که حفاری در لایه‌‌های سخت سنگی کار بسیار دشواری است. ما بعد از دو سال کار حتی نتوانسته بودیم پایه‌‌های آن را بریزیم.
قبلاً آنجا انبار تسلیحات وجود داشت. سازمان انرژی اتمی ما این محل را از ارتش خرید. ما چه کار پنهانی انجام می‌‌دادیم؟ کوه را مته می‌‌زدیم؟ حتی در مورد این کار باید بدویم و به تمام جهان گزارش بدهیم؟
اکنون بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مرتباً از "فردو" بازدید میکنند که ساخت آن وارد مرحله نهایی میشود. بگذار برادران ما در روسیه این گزارش‌ها را مطالعه کنند. ما حتی زودتر از موعد مقرر ، آژانس را از این عملیات مطلع ساختیم".
پرسش: نیروگاه اتمی بوشهر را ذکر کرده‌اید. نظر شما درباره به طول انجامیدن ساخت آن توسط روسها برای مدت 15 سال چیست؟
پاسخ: "می‌‌بینیم که کارها به پایان میرسد. متخصصین روس به صورت فعال و با حس مسئولیت تمام کار میکنند. امیدواریم که در ماه‌‌های آینده - انشاءالله - نیروگاه بوشهر به بهره‌برداری برسد".
پرسش: آیا احتمال تشدید تحریمهای بین المللی علیه ایران می‌‌تواند بر این برنامه‌‌ها اثری بگذارد؟
پاسخ: "نخیر. تحریمهای بین المللی به هیچ عنوان شامل حال نیروگاه اتمی بوشهر نمی‌شود. در همه قطعنامه‌‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد آمده است که این نیروگاه از حدود اعتبار تحریمها خارج است".
پرسش: آیا علل تأخیر ساخت را فنی می‌‌دانید یا سیاسی؟
پاسخ: "فکر می‌‌کنم که اینها عمدتاً علل فنی هستند. تأکید می‌‌کنم که متخصصین روس به خوبی از این کار بر آمدند".
پرسش: ایران حاضر است به ساخت نیروگاه‌‌های اتمی ادامه دهد، این طور نیست؟
پاسخ: "بله، ما برنامه ساخت 20 نیروگاه دیگر را طراحی و تأیید کرده‌ایم. البته ظرف 20 سال و نه 3-2 سال آینده. این تصمیم دولت است که توسط مجلس تصویب شده است".
پرسش: آیا روسها می‌‌توانند در این برنامه‌‌ها شرکت کنند؟
پاسخ: "همه اینها برنامه‌های بلندمدتی هستند که گاهی چندان بزرگ نیستند. برای مثال، قصد داریم در ناحیه دارخوین، در نزدیکی شهر اهواز در قسمت جنوبی کشور یک نیروگاه با ظرفیت فقط 360 مگاوات بسازیم. در مرحله اول طراحی از کمک متخصصین سوئیسی بهره گرفتیم".
پرسش: آیا به متخصصین روس هم مراجعه خواهید کرد؟
پاسخ: "از روسها چنین درخواستی نشده است. در هر حال، تمام بوشهر در دست روس‌هاست که آنجا ابتدا قرار بود دو رآکتور ساخته شود. بوشهر خود به خود پروژه بزرگی است. اگر روسها بخواهند آنجا بمانند و به کار خود ادامه دهند و فعالیت نیروگاه را تأمین کنند، به آنها خیر مقدم می‌‌گوییم. تحریمهای بین المللی شامل حال این نیروگاه نشده و نخواهد شد".
پرسش: به نظر می‌آید که مسکو از تحریمهای بین المللی جدید علیه ایران حمایت خواهد کرد. برخورد تهران با این موضع‌گیری روسیه چگونه خواهد بود؟
پاسخ: "این کار در خاطره ملت ایران باقی خواهد ماند. ولی شما به عرصه مجهولات اشاره کرده‌اید. فقط خدا است که آینده را میداند. ما می‌‌خواهیم که روسیه بی طرفی از خود نشان دهد. ولی رهبران شما خودشان تصمیم خواهند گرفت".
پرسش: ارزیابی شما از چگونگی اجرای قرارداد عدم گسترش سلاحهای هسته‌ای چیست؟
پاسخ: "ما مخالف سلاحهای هسته‌ای و اشاعه آن هستیم. در همین رابطه است که در روزهای 18-17 آوریل در تهران همایش بزرگ بین المللی تحت عنوان "انرژی اتمی برای همه، سلاح هسته‌ای برای هیچ کس" برگزار خواهد شد. روسها را هم دعوت کرده‌ایم. تهران از روند خلع سلاح هم پشتیبانی میکند و ما معتقدیم که این روند باید شامل حال نه تنها روسیه و آمریکا بلکه قدرت‌‌های هسته ای دیگر شود. ایران به عنوان عضو قرارداد عدم گسترش سلاحهای هسته‌ای، این قرارداد را مؤثر میداند ولی این سند منعکس کننده بی تعادلی نیروها به نفع چند قدرت بزرگ است و باید اصلاح شود. ولی در مجموع نقش خود را بازی میکند. حتی بازرسی‌های بین المللی در تأسیسات اتمی ایران، نتیجه عضویت ما در این معاهده است".
پایان پیام.