اگر به مساجد دقت کنیم می‌بینیم که اکثریت کسانی که به مسجد می روند، جوانان هستند
خبرگزاری آران / سرویس آذربایجان
سایت فاکت خبر جمهوری آذربایجان اخیرا با عارف یونس مفسر و تحلیل گر آذری مصاحبه ای در خصوص آخرین وضعیت اسلامگرایی در آذربایجان انجام داده که این تحلیل گر آذری به نکات جالبی اشاره نموده است .
س: جناب یونس، نظر شما در مورد اینکه برخی ادعا می‌کنند مسلمانان آذری به سمت بنیادگرایی حرکت می‌کنند، چیست؟
ج: خیلی تلاش می‌کنم تا از به کار بردن اصطلاح بنیادگرایی در مورد اسلام‌گراهای آذربایجان احتیاط کنم. چرا که این اصطلاح حکومت آذربایجان می‌باشد. علت اصلی تحقیقاتی که انجام دادم این است که به آذربایجانی ها و هم چنین،آن‌هایی که خارج از آذربایجان هستند، نشان داده شود که سیاستی که در مورد اسلام‌گراها در آذربایجان به کار گرفته می‌شود، خیلی رنگارنگ می‌باشد. درست نیست که به این موضوع از یک زاویه و دیدگاه نگاه کنیم.
جامعه ی آذربایجان، اطلاعات مربوط به اسلام‌گراها در این کشور را تنها از مقامات رسمی و وزارت امنیت ملی دریافت می‌کند و این اطلاعات هم صرفاً عبارت است از این که جلوی عملیات تروریستی فلان گروه اسلامی گرفته شد و آنان بازداشت شدند. این در حالی است که دادگاه بازداشت‌شدگان کاملاً غیرعلنی برگزار می‌شود و مردم چیز زیادی از ماجرا نمی‌دانند. در مورد این که آن‌ها چرا و به چه دلایلی بازداشت شده‌اند، چیزی گفته نمی‌شود. بازداشت‌شدگان یا جاسوس ایران معرفی می‌شوند و یا وابستگان به القاعده. برای هیچ‌کسی جای سئوال نیست، این‌هایی که در جلوی دوربین وزارت امنیت ملی این‌گونه اعتراف می‌کنند شاید به دلیل مواجه‌شدن با شکنجه این‌گونه حرف می‌زنند.
س: استاد، علاقه‌مند هستیم نظرتان را در خصوص بازداشت اسلام‌گراها در سال های اخیر در جمهوری آذربایجان بدانیم؟
ج: هرماه چندین انسان دیندار در آذربایجان بازداشت می‌شود. تا اول ماه می سال ۲۰۱۳ میلادی جمعاً ۲۵۶ دیندار در آذربایجان حبس شده‌اند. ۷۰% این ها سلفی هستند. ۳۳ نفر از این ۷۰% سلفی‌ها کسانی هستند که در خارج از آذربایجان می‌جنگند. بعد از حکومت الحادی شوروی، خلأ اعتقادی در درون انسان‌ها به وجود آمد. زندگی بدون اعتقاد و ایمان ممکن نیست. برای انسان، اعتقاد و ایمان لازم است. بعد از ایده‌های کمونیستی، مسلمانان و مسیحیان شروع به بازگشت به دین خویش کردند. در همین دوره هم بازگشت به اسلام در آذربایجان شروع شد. بر خلاف دهه‌ی ۹۰ سده‌ی گذشته میلادی که اکثر دینداران را کهن‌سالانی که اطلاع چندانی از اسلام نداشتند تشکیل می‌داد ولی الآن اکثریت غالب انسان‌هایی که علاقه‌مند اسلام هستند را جوانان تشکیل می‌دهند. علاقه مندی و اشتیاق آنان به اسلام بسیار بالاست. اگر به مساجد دقت کنیم می‌بینیم که اکثریت کسانی که به مسجد می روند، جوانان هستند.
س: عارف بیگ، آینده‌ی اسلام را در آذربایجان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ج: فرآیند اسلامی شدن در جامعه‌ی آذربایجان بعد از این هم با سرعت افزایش خواهد یافت. سطح الحاد در جامعه در مقابل اسلامی شدن بیش از حد پایین می‌آید. اگر در سال ۱۹۹۰ م. ۱ تا ۲درصد از افراد در جامعه ی آذربایجان معتقد بودند در حال حاضر این درصد به ۲۰ رسیده است. یعنی ۲۰ بار افزایش نشان می‌دهد . ۹۶% اهالی آذربایجان رسماً مسلمان هستند. ۲۰% از این ۹۶% به توصیه‌ها و احکام دین عمل می‌کنند. مابقی، مسلمانان مادرزادی هستند. رفته‌رفته از تعداد مسلمانان مادرزادی کاسته می‌شود و جای آنان را مسلمانان معتقد می‌گیرد. اما این فرآیندی طولانی خواهد داشت.
س: بهتر خواهد بود اطلاعاتی در خصوص آذربایجانی‌هایی که در سوریه، افغانستان و پاکستان می‌جنگند، ارائه نمایید؟
ج: دینداران آذربایجانی که به گروه‌های تروریستی در سوریه، افغانستان و پاکستان پیوسته‌اند، سلفی هستند. این موضوع از وجود خطری بزرگ خبر می‌دهد. در مورد سلفی‌های آذربایجان تا به امروز تحقیقات بسیاری انجام داده‌ایم. بر اساس این تحقیقات، نزدیک به ۲۰۰-۲۵۰ جوان آذربایجانی به گروه‌های تروریستی در افغانستان و پاکستان پیوسته‌اند. ۳ نفر از آنان زن هستند. این آمار در مورد سوریه نزدیک به ۱۰۰ نفر می‌باشد. ۴۰ نفر از این ۱۰۰ نفر با تشکیل دسته‌ای ویژه باهم در مناطق و شهرهای مختلف سوریه می‌جنگند. این گروه از آذربایجانی‌ها حتی برای خود سایت مخصوص به خوددارند و هر روز معلوماتی جدیدی در این سایت بار گذاری می‌کنند.
از ۲۰% دینداران آذربایجان کلاً ۲% آن‌ها بنیادگرا هستند. از نظرسنجی که در جامعه ی آذربایجان به عمل آوردیم ۴۸% اهالی طرفدار برقراری حکومت اسلامی در کشور هستند.