آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

آران نیوز- اخیراً آقای رامیز مهدی اف، دبیر شورای امنیت ملی و رئیس نهاد ریاست جمهوری آذربایجان در کتاب تحریف آمیز اخیر خود تحت عنوان "نادرشاه افشار؛ مکتوبات دیپلماتیک" که توسط آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان به چاپ رسید، از نادر شاه به عنوان امپراتوری ترکان یاد کرده و برخی از روسای دانشگاههای آذربایجان هم آن را تأیید کرده اند و همچنین اشخاصی مثل یعقوب محمود اف و گوهر بخش علی اوا نیز با اظهار نظر های خودشان به بحث جعل و تحریف تاریخی دامن زده اند. بنابراین با توجه به این موضوع و سابقه وارونه سازی تاریخ در جمهوری آذربایجان، موسسه فرهنگی آذرآران در پاسخ به ابهامات و سوالات مطرح شده، مصاحبه ای با دکتر احمد فرشبافیان، رئیس موسسه آذربایجان شناسی دانشگاه تبریز به شرح ذیل انجام داده است.

سوال: علت تحریف تاریخ در جمهوری آذربایجان چیست و واکنش اساتید دانشگاههای ما به این موضوعات چگونه باید باشد و مقامات دولتی چگونه باید موضع گیری بکنند؟

جواب: ما قضیه را به 3 بخش تقسیم می کنیم. بحث اول اینکه آیا واقعاً تماما دانشمندان و اساتید دانشگاهها و سایر صاحب نظران جمهوری آذربایجان واقعاً در پی تحریف تاریخ هستند. جواب خیر می باشد. تمامی اساتید آذربایجانی در پی تحریف تاریخ نیستند. صاحب نظران منصفی هم هستند که نگرشی واقعی به تاریخ دارند. تاریخ درست کردنی و ساختنی نیست بلکه تاریخ وجود دارد و موجود می باشد. اما دسته دوم مورخان نیمه سیاسی هستند اینها کج دار و مریض و بینابین اظهار نظر می کنند و دسته سوم افرادی وابسته و کاملاً سیاسی هستند و دید سیاسی به تاریخ دارند. اینها به دنبال هویت تراشی برای آذربایجان هستند و این هویت سازی را یکی از ابزارهای موثر و کارآمد برای خودشان تصور می کنند. وقتی سابقه افراد سیاسی مثل رامیز مهدی اف را بررسی می کنیم برای اینگونه اقدامات شان جای تعجبی نمی بینیم، چرا که ایشان به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی آذربایجان و رئیس نهاد ریاست جمهوری در نظر دارد در این حوزه هویت سازی بکند و انتظاری هم بیشتر از این از ایشان نیست. اما نکته اینجاست که چرا آنها هر از چند گاهی این اقدامات را انجام می دهند؟ 
بنده معتقدم که هر وقت روابط علمی و فرهنگی جمهوری آذربایجان با جمهوری اسلامی در حال گرم شدن هست افرادی این چنینی پیدا می شوند تا مانع ارتباطات علمی و فرهنگی شوند. لذا باید مراقبت بکنیم که این قضیه به سیاسی کاری منجر نشود و این ارتباطات علمی فرهنگی خدشه دار نشود. اما جای تعجب اینجاست که یعقوب محمود اف و گوهر بخش علی اوا یکی به عنوان مدیر گروه تاریخ آکادمی علوم آذربایجان و دیگری به عنوان مدیر گروه ادبیات آکادمی علوم چگونه تحت تأثیر فرد سیاسی کاری مثل رامیز مهدی اف قرار گرفته اند. ما باید با بحث های علمی و مبادله اطلاعات و با ارائه تاریخ حقیقی به آنها این اساتید را از کمند افراد سیاسی کار و افراطی برهانیم و این موضوع می تواند پیامی به دانشگاهیان و اساتید دانشگاههای آذربایجانی باشد که در تور افراد سیاسی نیافتد. چرا که آنها حرف سیاسی می زنند و دنبال نیات سیاسی خودشان هستند. این قضیه کتاب نویسی های رامیز مهدی اف قضیه ساده ای نیست و پشت آن دست هایی پنهان است. از جمله رژیم صهیونیستی و اتحادیه اروپا و آمریکا که به دنبال تفرقه افکنی بین دو کشور هستند، تا مانع اتحاد آنها شوند. اساتید دانشگاههای آذربایجان باید مراقب باشند تا در دام اینگونه حیله ها نیفتند و مورد سوء استفاده قرار نگیرند. در این زمینه چندی پیش به معاون آکادمی علوم آذربایجان پیامی ارسال کردم و گفتم که برازنده نیست که اساتید دانشگاههای جمهوری آذربایجان خودشان را در معرض سوء استفاده فکری سیاسی قرار دهند.
اما در مورد مباحث تاریخی، متأسفانه یک عده ای در جمهوری آذربایجان تلاش می کنند که تاریخ سازی بکنند. در حالی که ما آنقدر سند تاریخی داریم که به اندازه کل اسناد تاریخی کشور های همسایه مان هست. اینها حتی به خودشان هم زحمت نمی دهند تا اسناد واقعی را مطالعه بکنند. در سایت های اینترنتی هم حقایقی وجود دارد. مثلاً در سایت ویکی پدیا که سایت ایرانی هم نیست و اختیارش هم در دست ما نیست اگر مطالعه بکنید، حتی یک مورد هم نیامده که نادرشاه ایرانی نیست. این نشان می دهد که غربی ها هم به ایرانی بودن نادرشاه ایمان دارند و این در حالی است که آنها هم به دنبال تحریف تاریخ ایران می باشند ولی در این موضوع اشتراک نظر دارند که نادرشاه ایرانی است. دوره نادر شاه در قرن 12 بوده و خیلی هم دور نیست که بگوییم اسناد نیست و یا اطلاعات کافی در دست نیست. جالب ترین نکته این است نسخه آذری ویکی پدیا هم نادر شاه را پادشاهی ایرانی معرفی می کند. یا سایت موزه ملی آذربایجان هم به هیچ وجه نادرشاه را غیر ایرانی معرفی نکرده است. نکته دیگر اینکه هر پادشاه، یکی از ابزار و اسنادی را که ثابت می کند هر پادشاهی به کجا حکم رانده ضرب سکه به نام آن پادشاه است. آقای مهدی اف بیاید و سکه ای از نادر شاه ارائه کند تا سندی بر اعلان حاکمیت و ترک بودن نادر شاه باشد . آقای مهدی اف بیاید از سایت های ایرانی یا غربی و حتی آذری سکه ای به زبان ترکی ارائه نماید. ولی  روی سکه های دوره نادری اشعاری فارسی به ترتیب زیر آمده است: 

(هست سلطان بر سلاطین جهان/ شاه شاهان نادرصاحبقران)

(سکه بر زر کرد نام سلطنت را بر جهان/ نادر ایران زمین و خسرو گیتی ستان)

لذا این اسناد محکم اجازه نمی دهد که ما به ایرانی بودن نادر شک کنیم اما نکته اینجاست که محققین متعصب آذربایجانی این دیدگاه را دارند که در حوزه حکومت نادر شاه در ایران بزرگ آن عصر قسمتی از آذربایجان نیز قرار داشته است، خوب به طبع وقتی که حوزه حاکمیتی نادر شاه ایران بوده پس آذربایجان نیز جزء ایران بوده است. آنها فکر می کنند وقتی نادر شاه بر قسمتی از آذربایجان حاکم بوده آن را امپراطوری ترک نادر شاه تلقی بکنند. این یک بینش ناقص است. دید کامل و حقیقی تاریخی این است که ما در حاکمیت یک شخص قلمرو حکومتی فرد را در نظر بگیریم. لذا این اسناد و تاریخ اجازه نمی دهد که ما دیدگاههای امثال رامیز مهدی اف را به عنوان سند تاریخی قبول کنیم. اگر چه اینگونه کتاب ها می تواند مدت زمان محدودی اوضاع را مه آلود کند اما یقیناً با اظهار نظر های اساتید واقعی، حقیقی و درست نگار یقیناً این واقعیت ها آشکار خواهد شد. در آینده نزدیک موسسه آذربایجان شناسی دانشگاه تبریز با برگزاری همایش ها و نشست های علمی با حضور اساتید برجسته جواب اینگونه تحریفات تاریخی را خواهد داد. اما انتظار داریم سایر اساتید استان آذربایجان شرقی و دانشگاههای استان و کشور نیز واکنش جدی به این قضیه نشان بدهند، البته نه واکنش تعصبی، بلکه واکنش علمی تاریخی. چرا که در صورت عدم پاسخ گویی به امثال رامیز مهدی اف تصور خواهند کرد که دیدگاه شان صحیح می باشد و رفته رفته هم اقدامات این چنینی بیشتر خواهد شد.

سوال: جدیداً در جمهوری آذربایجان مشروباتی تولید شده که منقش به عکس شاه اسماعیل صفوی می باشد که نوعی توهین به هویت پادشاهی است که مذهب تشیع را در ایران رسمی کرده است،  لطفاً دیدگاه خود را در این خصوص بیان فرمایید؟

جواب: شاه اسماعیل به عنوان سر سلسله صفوی مروج مذهب و معنویت شیعه در گستره جغرافیایی ایران می باشد، لذا سوق دادن این چنین فردی به مسائل غیر اخلاقی و محرمات، نوعی توهین به هویت ملی و قومی مردم ایران و آذربایجان می باشد.اما تعدادی هستند که متأسفانه تحت تأثیر مکتب مارکسیسم، هویت آذربایجانی را مساوی مشروب و بعضی نا هنجاری های اخلاقی می دانند. در هویت فرهنگی و دینی محرمات جزء مذمومات فرهنگ آذربایجان می باشد، این اقدام به  نوعی لوث کردن شخصیت های تاریخی، فرهنگی و سیاسی ایران و آذربایجان هست. و می توان گفت به نوعی سست کردن پایه های هویتی و فرهنگی آذربایجان می باشد. مقامات و شخصیت های حکومتی آذربایجان باید توجه داشته باشند که اگر نمی خواهند هویت دینی هم داشته باشند نباید با لجن مال کردن غیر اخلاقی هویت های فرهنگی، هویت جدیدی را خلق کنند. لذا انتظار هست که خود بزرگان علمی، ادبی و دینی آذربایجان به قضیه حساس شوند و نگذارند شخصیت های بزرگی مثل شاه اسماعیل لکه دار شود.

سوال: همانگونه که مستحضر هستید جمهوری آذربایجان زبان نوشتاری خود را چندین بار عوض کرده و شاید یک هدف که داشته می خواسته نسل جدید خود را از تاریخ اصیل خوشان دور کرده و تاریخ تازه ای به ملت خود القاء بکند و خود وزارت تحصیل هم در این زمینه تاریخ سازی می کند ، لطفاً در این زمینه نیز توضیح بدهید.؟

جواب: متأسفانه مسئولین جمهوری آذربایجان در ابتدای استقلال آذربایجان از شوروی سابق به این نکته مهم دقت نکرده اند و حتی از تجربیات دیگر کشور همسایه هم استفاده نکرده اند. حداقل باید آنها به کشور ترکیه نگاه می کردند. خوب می دانیم که آتا ترک خط و الفبای 900 ساله ترکیه را که عربی بوده و تمام اسناد حکومتی و منابع علمی هم به این خط بوده را با هدایت استعمار زمان خود عوض کرد. نکته جالب اینجاست که الان ترکیه ای ها همگی اذعان می کنند کتابخانه های ترکیه پر از کتابها و اسناد تاریخی به زبان ترکی و خط عربی می باشد. اما چون رسم الخط عوض شد و تلفظ زبان هم عوض شد لذا اکنون در جامعه کنونی ترکیه هیچ کس به فرهنگ تاریخی و در واقع علم تاریخ خودشان آشنا نیست. لذا یک ملت بدون هویت تاریخی هستند. متأسفانه شخصیت های جمهوری آذربایجان هم از این تجربه دیگران استفاده نکردند. امروزه ممکن است این قضیه برای آنها زیاد روشن نباشد اما در آینده نزدیک آنها هم به مشکل ترکیه برخورد خواهند کرد و جامعه آذربایجان کلاً از هویت دینی، فرهنگی، تاریخی خود منقطع خواهند شد. مجدداً تأکید می کنم کارهای آقای مهدی اف نشانگر دور شدن تدریجی از هویت واقعی خودشان است. امیدواریم که در آینده این ملت به هویت اصلی خودشان برگردند.