نشست نقد تاریخ نگاری در جمهوری آذربایجان با حضور اساتید مطرح علوم انسانی دانشگاه های تبریز و قفقاز پژوهان به همت موسسه فرهنگی، پژوهشی آذرآران و موسسه مطالعات تاریخ و فرهنگ ایران در تالار شهریار دانشگاه تبریز برگزار شد.
آران نیوز- در این نشست ابتدا دکتر محمد علی پرغو استاد تاریخ و رییس موسسه مطالعات تاریخ و فرهنگ ایران وارونه نویسی و جعل تاریخ ملت های منطقه را سیاستی استکباری دانست که مبارزه با آن، آگاهی و بیان حقایق تاریخی ملت های منطقه را می طلبد.
وی با اشاره به سیاست دولت روسیه تزاری در گذشته مبنی بر این که «برای ملت های منطقه باید تاریخی نگاشت که روسیه را مهاجم تلقی نکنند.» افزود: هر چند روسیه تزاری در اجرای این سیاست موفقیت چندانی به دست نیاورد، ولی رژیم کمونیستی که بعد از آن به قدرت رسید، با سرکوب عالمان دینی قفقاز توانست در این مسیر گام بردارد؛ این تحرکات منجر به دوباره نویسی تاریخ منطقه قفقاز شد که در این پروسه، اسناد و مکتوبات تاریخی ملل ساکن آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، داغستان و... جمع آوری و دوباره نویسی شد.
این استاد دانشگاه، افزود: کمونیست ها با خط و زبان دیگر ملت های ساکن شوروی کاری نداشتند، اما خط و زبان مردم ساکن در جمهوری آذربایجان فعلی را ابتدا به روسی و سپس به آذری با خط کریل تغییر دادند و بدین ترتیب مسیر را برای تحریف تاریخ و جعل فرهنگ آذربایجان هموار کردند؛ این انقطاع از گذشته فرهنگی به جایی رسید که مردم جمهوری آذربایجان دیگر نمی توانستند اشعار شاعران بزرگی چون نظامی گنجوی و ملا محمد فضولی را که به زبان فارسی، عربی و آذری با الفبای قرآنی است بخوانند.
در ادامه این نشست دکتر محمد علی متفکر آزاد، رییس دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز در سخنانی کوتاه با ذکر خاطره ای از قلب حقایق تاریخی در جمهوری آذربایجان گفت: در سفری به باکو برای بازدید به محوطه مزار عالمان مشهور به «عالیملر مزاری» رفتم؛ بالای قبر ایوالفضل ائلچی بیگ رییس جمهور سابق جمهوری آذربایجان تابلویی را مشاهده کردم که در آن قسمت های وسیعی از ایران که لرستان و خراسان را هم شامل می شد ذیل نقشه آذربایجان واحد فرضی تصویر شده بود؛ تنها کاری که کردک این بود که خندیدم و از کنار آن رد شدک. این نمونه ای است از تحریف تاریخی و جغرافیایی در جمهوری آذربایجان.
محمدرضا کفاش جمشید مدرس جغرافیای سیاسی و مدیر موسسه تحقیقاتی آران طی سخانی در این نشست، با اشاره به اهمیت دانش تاریخ برای ملت ها و دولت ها گفت: تاریخ نگاری با ملت سازی و دولت سازی ارتباط مستقیم دارد و به جهت این که دولت ها از تاریخ می توانند برای اغراض سیاسی خود استفاده کنند، همواره توجه قرار گرفته است.
وی تحریفات تاریخی در جمهوری آذربایجان را به سه دسته تقسیم بندی کرد؛ کتاب هایی که محققین خارجی به سفارش دولت جمهوری آذربایجان نگاشته اند، مانند کتاب «الهام سیمای یک رییس جمهور» که گراهام ویلسون آن را نگاشته است و در فصل نخست این کتاب تحریف های آشکاری دیده می شود؛ کتاب هایی که توسط سران هیئت حاکمه این جمهوری نگاشته شده است، مانند چند کتاب اخیر رامیز مهدی اف دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری آذربایجان که حتی در کتاب اخیر خود، دولت افشاریه را که اکثریت مطلق تاریخ نگاران در ایرانی بودن آن شکی ندارند، دولتی ترک معرفی می کند که ایران را تحت سیطره خود گرفته است و دسته سوم کتاب هایی که برای تدریس در مدارس و دانشگاه های آذربایجان تالیف شده است.
کفاش جمشید در ادامه با تمرکز بر روی کتاب «آتا یوردو» که جهت تدریس در پایه پنجم دبستان مدارس جمهوری آذربایجان تالیف شده است، این کتاب را فاقد هر نوع ارجاع علمی دانسته و موج ایران ستیزی و تنفر پراکنی از ایران را در این کتاب بی سابقه توصیف کرد.
این مدرس دانشگاه افزود: این کتاب با توجه به این که برای مخاطب نوجوان نگاشته شده است، با بهره گیری از عنصر عاطفی و احساسی برای اثرگذاری بیشتر بر نوجوانان، ایران را با تعابیری چون قاتل، خون آشام و... معرفی می کند.
وی ادامه داد: در این کتاب نقشه ای فرضی از آذربایجان واحد تصویر شده است که شامل بخش های وسیعی از خاک ایران، روسیه، عراق، ترکیه و گرجستان می شود و تمامیت ارضی این کشورها را نادیده می گیرد؛ همچنین مولف کتاب به لحاظ عناد با عنصر دین، تحریفاتی در تاریخ اسلام وارد کرده است و ضمن توهین به پیامبر مکرم اسلام(ص) خطاب به دانش آموزانی که اکثریت قریب به اتفاقشان مسلمان و شیعه مذهب هستند، پیامبرشان را فئودال و اشغالگر معرفی می نماید.
دکتر کفاش جمشید در بخش انتهایی صحبت های خود گفت: تاریخ نگاری معاصر در جمهوری آذربایجان بر روی عنصر ضدیت با ایران و چشم داشتن بر تمامیت ارضی همسایگان بنا شده است که مخالف پادمان های بین المللی و اصول علمی تاریخ نگاری است.
ادامه این نشست با سخنرانی دکتر غفار عبدالهی متنق، استاد تاریخ دانشگاه تبریز، همراه بود. وی گفت: از میان جمهوری های تشکیل یافته پس از فروپاشی شوروی، هشت کشور اشتراکات فرهنگی زیادی با ایران دارند که از این میان شش کشور دین رسمی خود را اسلام اعلام کرده اند و در این میان هم جمهوری آذربایجان با داشتن اکثریت شیعه مذهب، اشتراکات فرهنگی بیش از سایرین را با ایران دارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: همه این هشت دولت، در مقاطع بسیاری از حیات خود، برخوردهای فرهنگی با ایران دارد چنانکه تاجیکستان امیر اسماعیل سامانی را که پادشاهی ایرانی به شمار می رود، موسس خود می داند و یا قرقیزستان فارابی را دانشمند نامدار خود می داند در حالی که او به عنوان دانشمند ایرانی شناخته می شود.
وی افزود: این امر فی نفسه اشکالی ندارد و هیچ مانع فرهنگی مانع از افتخار مشترک دو ملت به فارابی، ابن سینا، امیر اسماعیل سامانی و شاه اسماعیل صفوی نمی شود؛ مشکل آنگاه به وجود می آید که دولت آذربایجان برای ساخت بنای تاریخ خود، از مصالح تاریخ ایران استفاده می کند.
دکتر عبدالهی پیشنهاد انتشار نشریه تاریخ نگاری به دو زبان فارسی و آذری لاتین را مطرح و همگرایی بیشتر تاریخ نگاران دو کشور را مانع از جعل های تاریخی پیش آمده دانست.