آخـرین اخــبار، تحلیـل هـا و مقـالات در خصـوص منطـقه قفــقاز

برنامه 8 صفحه‌ای الهام علی‌اف

در کشورهای دموکراتیک، روند انتخابات نیز به رقابت ایده‌ها تبدیل می‌شود. احزاب سیاسی برنامه‌های انتخاباتی خود را اعلام می‌کنند و به شهروندان در مورد پروژه‌هایی که در صورت انتخاب شدن اجرا خواهند کرد، می‌گویند.

در جمهوری آذربایجان چنین برنامه‌هایی به موضوع بحث تبدیل نمی‌شود. الهام علی‌اف رئیس‌جمهور این کشور، برنامه انتخابات را البته به‌ صورت رسمی، پیش از آخرین انتخابات سال 2018 اعلام کرد که بدون رقابت برنده شد.

در واقع حجم آن برنامه و نحوه نگارش آن نشان‌دهنده سطحی بودن رویکرد دولت آذربایجان به انتخابات است. به این ترتیب حجم برنامه انتخاباتی اعلام شده توسط الهام علی‌اف قبل از انتخابات ریاست جمهوری 2018 تنها 8 صفحه بود.

برای مقایسه، بیایید بگوییم که در جریان انتخابات امسال، سند انتخاباتی که توسط حزب حاکم ترکیه منتشر شد، شامل 481 صفحه بود. آخرین برنامه انتخاباتی الهام علی‌اف از نظر حجم و نگارش با استانداردها فاصله زیادی دارد، زیرا در این نوع اسناد، نامزدها وعده‌های خود را بیشتر به صورت قابل سنجش بیان می‌کنند.

با این حال، در برنامه‌های انتخاباتی الهام علی‌اف از کلمات کلی مرتبط با وعده‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در برنامه انتخاباتی در ترکیه وعده‌های بسیاری از جمله اینکه چند خانه ساخته می‌شود، به چند نفر امتیاز داده می‌شود و بعد از اقدامات انجام شده چه تعداد گردشگر به کشور می‌آیند در ارقام ملموس منعکس شد.

چنین رویکردی به شهروندان این امکان را می‌دهد که عملکرد دولت را در انتخابات بعدی ارزیابی کنند، زیرا وعده‌های دولت به اعداد مشخص بیان می‌شود و به راحتی می‌توان اندازه‌گیری کرد که آیا این وعده‌ها محقق شده است یا خیر.

بیایید نگاهی به برنامه انتخاباتی الهام علی‌اف بیندازیم. در پایان همه وعده‌ها کلماتی مانند «رشد پایدار محقق خواهد شد»، «به طور قابل‌توجهی افزایش یافت»، «اقدامات پیچیده اجرا خواهد شد» وجود دارد.

از آنجایی که دولت آذربایجان وعده‌های خود را به صورت ملموس و قابل‌اندازه‌گیری فاش نمی‌کند، نمایندگان قدرت از این طریق فرصت دستکاری و تغییر مسیر را به دست می‌آورند.

این رویکرد دولت به برنامه انتخاباتی نشان از اعتماد به نفس پایین آن دارد. زیرا اگر واقعاً نمایندگان دولت انتظار افزایش جدی را داشتند، از چنین کلی‌گویی‌ها سوءاستفاده نمی‌کردند و خود را بیمه نمی‌کردند.

اینکه دولت چنین برنامه انتخاباتی سطحی را تدارک دیده است، نشان از عدم اعتماد به نفس آن‌ها و همچنین رویکرد بی‌تفاوت آن‌ها نسبت به روند انتخابات است، زیرا سال‌هاست که سرنوشت انتخابات در جمهوری آذربایجان با اراده دولت رقم می‌خورد نه شهروندان.

تنها وعده قابل اندازه‌گیری

در برنامه انتخاباتی اعلام‌شده از سوی الهام علی‌اف پیش از انتخابات ریاست جمهوری 2018، در مجموع به 18 هدف مرتبط با جهت‌گیری‌های اقتصادی و اجتماعی اشاره شده است. تنها یکی از آن 18 هدف در یک رقم مشخص منعکس شد: دولت اعلام کرد که در صورت انتخاب شدن، نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی (GDP) بیش از 3 درصد را هدف دارد.

رشد یا کاهش تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان در سال‌های 2018-2023 به شرح زیر است:

سال 2018: 1.4 درصد افزایش

سال 2019: 2.2 درصد افزایش

سال 2020: 4.3 درصد کاهش

سال 2021: 5.6 درصد افزایش

سال 2022: 4.6 درصد افزایش

سال 2023: 0.8 درصد افزایش

همان‌طور که این آمار نشان می‌دهد، اگرچه دولت آذربایجان قبل از آخرین انتخابات ریاست جمهوری وعده رشد تولید ناخالص داخلی بیش از 3 درصد را در سال داده بود، رشد تولید ناخالص داخلی تنها در دو سال از سال 2018 - 2021 و 2022 از 3 درصد فراتر رفت.

در سال 2020 تولید ناخالص داخلی اقتصاد کشور به دلیل همه‌گیری کرونا کاهش یافت. با این حال، قبل از شیوع همه‌گیری در سال‌های 2018-2019، رشد تولید ناخالص داخلی آذربایجان در سطح مورد نظر دولت نبود. رشد تولید ناخالص داخلی آذربایجان در 11 ماهه نخست امسال کمتر از یک درصد بوده است.

در مورد اهداف متنوع سازی اقتصاد چطور؟

در برنامه الهام علی‌اف منتشر شده قبل از انتخابات 2018، در میان اهداف اقتصادی، بیشترین وعده‌ها و اهداف مربوط به تنوع‌ بخشی به اقتصاد گنجانده شده است.

اهداف زیادی از جمله توسعه بخش غیر نفتی، افزایش توان صادراتی میادین غیر نفتی و گسترش جغرافیای صادراتی تعریف شده است. صادرات یکی از بهترین شاخص‌های سهم بخش غیرنفتی در اقتصاد این کشور است.

با نگاهی به شاخص‌های صادرات آذربایجان، مشخص می‌شود که در مقایسه با دوره انتخابات گذشته (2017)، سهم بخش غیرنفتی در صادرات نه‌ تنها افزایش نیافته، بلکه برعکس، کاهش یافته است.

در سال 2017 سهم صنعت نفت و گاز از صادرات آذربایجان 88.6 درصد بود. در حال حاضر این رقم 90.7 درصد است. بنابراین، دولت آذربایجان به وعده خود مبنی بر تنوع بخشیدن به صادرات و کاهش سهم بخش انرژی عمل نکرده است.